Έχεις παρατηρήσει τώρα τελευταία ότι έχουν επιδεινωθεί οι επιδόσεις του υπολογιστή σου; Σου έτυχε ποτέ να περιμένεις ανυπόμονα τον υπολογιστή σου να εκκινήσει; Ή η εκκίνηση / εκτέλεση των προγραμμάτων καθυστερούν; Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν απότομη ή σταδιακή μείωσης της απόδοσης του. Οποιοσδήποτε υπολογιστής μπορεί να γίνει αργός με την πάροδο του χρόνου. Τα καλά νέα είναι ότι μπορείς να βελτιώσεις τις επιδόσεις του συστήματος σου χωρίς απαιτούνται ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις.
Η σωστή συντήρηση του desktop ή του laptop περιλαμβάνει καθαρισμό τόσο σε ό,τι αφορά το υλικό (hardware) όσο και σε ό,τι αφορά το λογισμικό: Μπορείς να βελτιώσεις τις επιδόσεις του συστήματος αυξάνοντας τους διαθέσιμους πόρους. Αυτά μπορεί να σου ακούγονται περίπλοκα, αλλά στην πραγματικότητα πρόκειται για πολύ απλές διαδικασίες και δεν χρειάζεται ιδιαίτερη προσπάθεια. Μάλιστα, εν όψει της νέας σεζόν, είναι μια καλή ευκαιρία να προχωρήσεις σε αυτές τις διαδικασίες ώστε ο υπολογιστής σου να «εισέλθει» βελτιωμένος στη νέα επαγγελματική και ακαδημαϊκή χρονιά.
Χρησιμοποίησε τα «εργαλεία» που σου προσφέρουν τα Windows
Με την πάροδο του χρόνου, στο σκληρό δίσκο συσσωρεύονται ανεπιθύμητα ή/και προσωρινά αρχεία, ενώ τα δεδομένα μπορεί να κατακερματιστούν και να μην αποθηκεύονται αποδοτικά, ή ενδέχεται να παρουσιαστούν σφάλματα στην ίδια τη μονάδα σκληρού δίσκου. Όλα αυτά τα προβλήματα επηρεάζουν τις επιδόσεις του συστήματος. Αυτό που μπορείς να κάνεις είναι να χρησιμοποιήσεις τις λειτουργίες καθαρισμού – και άλλα εργαλεία – των Windows για να δημιουργήσεις περισσότερο χώρο στο δίσκο και να αυξήσεις τους διαθέσιμους πόρους.
Διαγραφή ανεπιθύμητων και προσωρινών αρχείων
Ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο που θα βρεις στα Windows είναι η Εκκαθάριση Δίσκου (Disk Cleanup), το οποίο διαγράφει γρήγορα τα προσωρινά αρχεία και άλλα δεδομένα που δεν είναι απαραίτητα πλέον για το λειτουργικό και καταναλώνουν πολύτιμο χώρο στο σκληρό δίσκο. Για να αποκτήσεις πρόσβαση άνοιξε το μενού Έναρξη (Start Menu) και στη συνέχεια, αναζήτησε την Εκκαθάριση Δίσκου, πληκτρολογώντας «Disk Cleanup». Αφού επιλέξεις τη μονάδα δίσκου που θέλεις να καθαρίσεις, η Εκκαθάριση Δίσκου θα υπολογίσει πόσο χώρο μπορείς να αποδεσμεύσεις – στην επιλεγμένη μονάδα. Στη συνέχεια, θα εμφανιστεί μια λίστα με όλα τα προσωρινά αρχεία που μπορείς να διαγράψεις. Καλό είναι – πριν διαγράψεις κάποιο αρχείο – να μάθεις ποια αρχεία είναι σημαντικά για τη λειτουργία του υπολογιστή. Τα προσωρινά αρχεία είναι ασφαλές να τα διαγράψεις για να αυξήσεις το χώρο στο σκληρό δίσκο.
Τα Windows χρησιμοποιούν ελεύθερο χώρο στον σκληρό δίσκο για διάφορες λειτουργίες, όπως είναι η προσωρινή αποθήκευση και η εικονική μνήμη. Αν ο ελεύθερος χώρος μειωθεί κάτω από το 5% του συνολικού χώρου στον δίσκο, οι επιδόσεις του υπολογιστή μειώνονται κατακόρυφα και παρατηρούνται μεγάλες καθυστερήσεις σε πολλές λειτουργίες. Φρόντισε να έχεις τουλάχιστον 10% (του συνολικού χώρου αποθήκευσης) ελεύθερο χώρο στο δίσκο. Για παράδειγμα, αν έχεις ένα δίσκο χωρητικότητας 128GB ο ελάχιστος διαθέσιμος χώρος θα πρέπει να είναι 12GB – και προφανώς λίγο περισσότερο – για να μη δημιουργηθούν προβλήματα.
Άδειασμα του Κάδου Ανακύκλωσης
Να αδειάζεις τακτικά τον Κάδο Ανακύκλωσης για να απελευθερώνεις χώρο στον σκληρό δίσκο του laptop ή του desktop σου και να βελτιώνεις τις επιδόσεις του συστήματος.
Απεγκατέστησε τα περιττά προγράμματα
Πολλές φορές, το προεγκατεστημένο λογισμικό στους νέους υπολογιστές, όπως προγράμματα βοήθειας και διάφορα utilities, αποτελεί πρόβλημα, καθώς τα περισσότερα από αυτά δεν χρησιμοποιούνται, ενώ καταναλώνουν πολλούς πόρους συστήματος. Η διαδικασία για να αφαιρέσεις τα προγράμματα που δεν χρησιμοποιείς είναι αρκετά απλή: Στο μενού Έναρξη (Start Menu) επέλεξε «Όλες οι Εφαρμογές» (All apps) και κάνε δεξί κλικ και επέλεξε Uninstall για το πρόγραμμα που θέλεις να απεγκαταστήσεις.
Χρησιμοποίησε τη «Διαχείριση Εργασιών» για να περιορίσεις τα προγράμματα εκκίνησης
Η Διαχείριση Εργασιών (Task Manager) των Windows είναι ένα πραγματικά πολύτιμο εργαλείο, το οποίο σε βοηθάει να διαχειρίζεσαι τις εφαρμογές που εκτελούνται στο παρασκήνιο για να βελτιώσεις την απόδοση του συστήματος. Με τον όρο «προγράμματα εκκίνησης» εννοούμε τα πρόγραμμα που ανοίγουν κατά την εκκίνηση των Windows. Με την πάροδο του χρόνου, καθώς εγκαθιστάς όλο και περισσότερες εφαρμογές, ο αριθμός των προγραμμάτων εκκίνησης αυξάνεται, με αποτέλεσμα το σύστημα να καθυστερεί στην εκκίνηση και να καταναλώνεται περισσότερη επεξεργαστική ισχύ και μνήμη RAM.
Στα Windows 8 και Windows 10 μπορείς να χρησιμοποιήσεις τη Διαχείριση Εργασιών για να απενεργοποιήσεις την αυτόματη εκκίνηση προγραμμάτων: κάνε δεξί κλικ στη γραμμή εργασιών (Taskbar) και επέλεξε «διαχείριση Εργασιών». Επέλεξε την καρτέλα «Εκκίνηση» (Startup) και θα εμφανιστεί η λίστα με τα προγράμματα εκκίνησης των Windows, καθώς και η «Επίδραση εκκίνησης» (Startup impact), η οποία σε ενημερώνει για το πόσο υψηλή είναι η επίδραση του εκάστοτε προγράμματος στην εκκίνηση του υπολογιστή. Από εκεί, το μόνο που έχεις να κάνεις είναι δεξί κλικ στο πρόγραμμα εκκίνησης που δεν χρειάζεσαι και να επιλέξεις «Απενεργοποίηση» (Disable).
Για να απενεργοποιήσεις την αυτόματη εκκίνηση στα Windows 7 θα πρέπει να χρησιμοποιήσεις την εφαρμογή του συστήματος MSconfig: Στο μενού Έναρξη πληκτρολογήστε msconfig στο πλαίσιο αναζήτησης. Κάνε κλικ στο msconfig και στη συνέχεια επέλεξε την καρτέλα «Εκκίνηση» και αποεπίλεξε τις ανεπιθύμητες εργασίες που δεν συνεισφέρουν στο σύστημα. Ασφαλώς, δεν πρέπει να απενεργοποιήσεις εφαρμογές και υπηρεσίες που είναι απαραίτητο να εκκινούν μαζί με τα Windows, π.χ. όπως είναι το λογισμικό ασφαλείας. Αν δεν είσαι σίγουρος για μια εφαρμογή, μια απλή αναζήτηση στο Internet μπορεί να σου δώσει τη λύση!
Μία πολύ καλή εφαρμογή που μπορείς να χρησιμοποιήσεις είναι η δωρεάν CCleaner, η οποία διαγράφει τα περιττά αρχεία, καθαρίζει το μητρώο (registry), βοηθά στην απεγκατάσταση εφαρμογών και σου δίνει τη δυνατότητα να διαχειριστείς τη λίστα των προγραμμάτων εκκίνησης.
Έλεγχος και ανασυγκρότηση δίσκου
Ο έλεγχος δίσκων είναι ένα από τα πιο σημαντικά εργαλεία των Windows. Το συγκεκριμένο εργαλείο σαρώνει τη μονάδα σκληρού δίσκου για τυχόν σφάλματα, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν διάφορα προβλήματα στο σύστημα, όπως αργή εκκίνηση του λειτουργικού, καθυστέρηση στο άνοιγμα αρχείων και φακέλων και πολλά άλλα. Ο έλεγχος δίσκων μπορεί να εντοπίσει και αυτόματα να επιδιορθώσει σφάλματα αρχείων συστήματος και να φροντίσει για τη σωστή λειτουργία του δίσκου. Για να χρησιμοποιήσεις το εργαλείο ελέγχου δίσκων, κάνε δεξί κλικ στο εικονίδιο Έναρξη και επέλεξε την Εξερεύνηση των Windows (File Explorer). Στη συνέχεια επέλεξε «Αυτός ο υπολογιστής» (This PC) και κάνε δεξί κλικ στο σκληρό δίσκο που θέλεις να ελέγξεις. Έπειτα θα πατήσεις Ιδιότητες (Properties) και στο παράθυρο που θα εμφανιστεί θα επιλέξεις την καρτέλα «Εργαλεία» (Tools). Εκεί θα επιλέξεις το κουμπί «Έλεγχος» (Check). Στο παράθυρο που θα εμφανιστεί, τα Windows θα σε ενημερώσουν αν χρειάζεται ή όχι ο έλεγχος του δίσκου. Αν υπάρχει κάποιο σφάλμα, θα σου δώσουν την επιλογή να κάνεις την επιδιόρθωση. Φυσικά, υπάρχει πάντα και η επιλογή να κάνεις έναν έλεγχο ρουτίνας.
Στην καρτέλα «Εργαλεία» βρίσκεται και η επιλογή «Ανασυγκρότηση» – στα Windows 7 – και «Βελτιστοποίηση και ανασυγκρότηση μονάδας δίσκου» (Optimize end defragment drive) – στα Windows 8 και Windows 10. Η ανασυγκρότηση του σκληρού δίσκου συγκεντρώνει όλα τα κατακερματισμένα δεδομένα των προγραμμάτων και τα ομαδοποιεί σε πιο αποδοτικές περιοχές της μονάδας δίσκου. Με αυτό τον τρόπο το πρόγραμμα οργανώνει το σκληρό δίσκο και βελτιώνει την απόδοση του συστήματος. Από τα Windows 7 και μετά, η ανασυγκρότηση δίσκου είναι ρυθμισμένη να «τρέχει» αυτόματα σε εβδομαδιαία βάση. Ωστόσο, αν κρίνεις ότι χρειάζεται να εκτελέσεις χειροκίνητα την ανασυγκρότηση δίσκου μπορείς να πατήσεις την επιλογή Ανασυγκρότηση στα Windows 7 και Βελτιστοποίηση (Optimize) στα Windows 8 και Windows 10. Τα εν λόγω εργαλεία μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για εξωτερικά μέσα αποθήκευσης, όπως USB stick και εξωτερικούς σκληρούς δίσκους. Να τονίσουμε ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιείς την ανασυγκρότηση δίσκου σε SSD. Η ανασυγκρότηση σε ένα SSD όχι μόνο δεν έχει κανένα θετικό αποτέλεσμα, αλλά μειώνει και τη διάρκεια ζωής του δίσκου.
Απομάκρυνση κακόβουλων λογισμικών
Η σταδιακή υποβάθμιση της απόδοσης του laptop ή του desktop ενδεχομένως να οφείλεται και σε κακόβουλο λογισμικό. Για παράδειγμα, αν η ταχύτητα του υπολογιστή μειωθεί αφού έχεις συνδεθεί στο Internet, ίσως έχει εγκατασταθεί λογισμικό ανεπιθύμητων διαφημίσεων (adware) ή κατασκοπείας (spyware). Τα συγκεκριμένα κακόβουλα προγράμματα χρησιμοποιούν το διαδίκτυο για να διακινούν δεδομένα στο παρασκήνιο, όπως ανεπιθύμητες διαφημίσεις. Η απομάκρυνση αυτών των ιών θα βελτιώσει τις επιδόσεις του συστήματος για αυτό είναι σημαντικό να έχεις εγκατεστημένα anti-virus προγράμματα. Εάν χρησιμοποιείς δωρεάν πρόγραμμα ασφαλείας, π.χ. Windows Defender, καλό είναι να το συνδυάσεις με ένα πρόγραμμα antispyware, το οποίο θα προστατεύει και θα καθαρίζει το σύστημα από άλλα παράσιτα που δεν εντοπίζει το antivirus.
Μία εξαιρετική λύση για τον καθαρισμό από spyware, adware και άλλο κακόβουλο λογισμικό είναι η δωρεάν Malwarebytes Anti-Malware, η οποία θα σας καταπλήξει με τις απειλές που θα βρει και θα απομακρύνει.
Χνούδι και σκόνη – Οι ύπουλοι εχθροί του υπολογιστή σου
Μία από τις συχνές αιτίες αργών επιδόσεων του υπολογιστή είναι η συσσώρευση σκόνης στο εσωτερικό του συστήματος – με την πάροδο του χρόνου. Οι επιτραπέζιοι και οι φορητοί υπολογιστές διαθέτουν οπές εξαερισμού γύρω από το περίβλημά τους που επιτρέπουν την κυκλοφορία του αέρα στο εσωτερικό τους. Το συσσωρευμένο χνούδι και η σκόνη καλύπτουν τα ηλεκτρικά εξαρτήματα και τους ανεμιστήρες και φράζουν αυτές τις οπές και δεν κυκλοφορεί αέρας στο εσωτερικό του περιβλήματος με αποτέλεσμα να μην ψύχεται σωστά ο υπολογιστής. Δεδομένου ότι ο υπολογιστής ανεβάζει υψηλές θερμοκρασίες, δεν θα λειτουργεί τόσο αποτελεσματικά. Γίνεται πιο θορυβώδης, καθώς οι ανεμιστήρες περιστρέφονται γρηγορότερα για να απομακρύνουν τη θερμότητα, ενώ καταπονούνται περισσότερο τα υποσυστήματα. Αν υπάρχει σκόνη στις οπές εξαερισμού, θα πρέπει να καθαρίσεις τον υπολογιστή απομακρύνοντας τη σκόνη από τους αεραγωγούς και τους ανεμιστήρες. Το μόνο που χρειάζεσαι για να καθαρίσεις τον υπολογιστή σου είναι ένα δοχείο πεπιεσμένου αέρα και ένα πανί που δεν αφήνει χνούδι (με μικροΐνες).
- Προτού ξεκινήσεις τον καθαρισμό, βεβαιώσου ότι έχεις απενεργοποιήσει τον υπολογιστή και έχεις αποσυνδέσει το τροφοδοτικό.
- Αν είσαι κάτοχος desktop PC, αφαίρεσε το πλαϊνό καπάκι του υπολογιστή.
- Ακολουθώντας τις οδηγίες στο δοχείο συμπιεσμένου αέρα, φύσηξε για να απομακρύνεις τη σκόνη και τα χνούδια από το εσωτερικό του υπολογιστή.
- Ψέκασε από μέσα προς τα έξω όπου είναι δυνατό.
- Κράτησε τους ανεμιστήρες – για να μην περιστρέφονται ενώ τους ψεκάζεις – για να εξασφαλίσεις ότι έχουν καθαριστεί καλά.
- Απομάκρυνε τη σκόνη από ψύκτρες και τσιπ.
- Χρησιμοποίησε το πανί με μικροΐνες για να απομακρύνεις τυχόν υπολείμματα σκόνης.
Ακολουθώντας πιστά τα παραπάνω βήματα, μπορείς να βελτιώσεις την απόδοση του υπολογιστή σου γρήγορα και ανέξοδα!
