Κάθε Σεπτέμβριο, με το ξεκίνημα της νέας σχολικής χρονιάς, οι γονείς και οι μαθητές προετοιμάζονται για μια περίοδο γεμάτη διάβασμα και απαιτητικά προγράμματα. Εκτός από βιβλία, τσάντες και τετράδια, εξίσου σημαντική είναι και η οργάνωση του χώρου μελέτης στο σπίτι. Ένα σωστό γραφείο και μια εργονομική καρέκλα δεν αποτελούν απλώς έπιπλα, είναι εργαλεία που μπορούν να επηρεάσουν τη στάση του σώματος, τη συγκέντρωση και, τελικά, την υγεία και την απόδοση του μαθητή ή του φοιτητή.
Η σωστή εργονομία εξασφαλίζει ότι το σώμα υποστηρίζεται σωστά κατά τη διάρκεια των πολλών ωρών μελέτης ή εργασίας στον υπολογιστή. Όταν η στάση δεν είναι σωστή, συσσωρεύεται κόπωση, δημιουργούνται πόνοι στον αυχένα και τη μέση, ενώ μακροπρόθεσμα μπορεί να καλλιεργηθούν κακές συνήθειες που δύσκολα διορθώνονται. Η εργονομία, επομένως, δεν είναι μια λεπτομέρεια, είναι μια επένδυση στην καθημερινή ευεξία και στην υγιή ανάπτυξη.
Δημοτικό – Τα πρώτα βήματα της σωστής στάσης
Στις μικρές ηλικίες, το παιδί μεγαλώνει συνεχώς και το σώμα του αλλάζει γρήγορα. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να επιλέγεται ένα γραφείο και μια καρέκλα που μπορούν να προσαρμόζονται στο ύψος του. Η καρέκλα πρέπει να επιτρέπει στα πόδια να πατούν πλήρως στο πάτωμα ή σε ένα υποπόδιο, ενώ η πλάτη οφείλει να προσφέρει στήριξη στη μέση. Το γραφείο, με τη σειρά του, πρέπει να βρίσκεται στο ύψος των αγκώνων, ώστε οι ώμοι να είναι χαλαροί και τα χέρια να κινούνται άνετα πάνω στην επιφάνεια. Για τα παιδιά του δημοτικού, οι πολλές ώρες γραψίματος απαιτούν μια μικρή κλίση στην επιφάνεια του γραφείου, ώστε να μειώνεται η πίεση στους καρπούς και τον αυχένα.
Γυμνάσιο και Λύκειο – Περισσότερες ώρες μελέτης
Καθώς οι μαθητές μεγαλώνουν, αυξάνονται και οι ώρες που περνούν στο γραφείο. Στην εφηβεία, το σώμα ψηλώνει και οι ανάγκες αλλάζουν. Σε αυτή τη φάση η καρέκλα πρέπει να προσφέρει περισσότερες δυνατότητες ρύθμισης σε ύψος, μπράτσα και στήριξη στη μέση. Η ελαφρά ανάκληση της πλάτης, περίπου στις 100–110 μοίρες, βοηθάει ώστε ο κορμός να μην κουράζεται και να μην καμπουριάζει. Το γραφείο μπορεί να είναι σταθερό, αλλά το σωστό ύψος εξακολουθεί να είναι καθοριστικό. Η επιφάνεια πρέπει να φτάνει περίπου στο ύψος του αγκώνα. Επειδή οι έφηβοι χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο τον υπολογιστή, η οθόνη θα πρέπει να τοποθετείται στο ύψος των ματιών για να αποφεύγεται η κάμψη του αυχένα, ενώ το πληκτρολόγιο και το ποντίκι πρέπει να βρίσκονται σε απόσταση που επιτρέπει χαλαρή θέση των χεριών.
Φοιτητικά χρόνια – Ο χώρος γίνεται εργαλείο προόδου και παραγωγικότητας
Στη φοιτητική ζωή οι ώρες μελέτης εναλλάσσονται με εργασίες στον υπολογιστή, διάβασμα σημειώσεων και, συχνά, πολύωρη χρήση laptop. Εδώ η επιλογή εργονομικής καρέκλας με πλήρη ρυθμιζόμενα χαρακτηριστικά είναι απαραίτητη. Στήριξη οσφύος, μπράτσα που ανεβοκατεβαίνουν και ρυθμιζόμενο κάθισμα ώστε τα πέλματα να πατούν άνετα στο πάτωμα. Αν το γραφείο είναι σταθερό και σχετικά ψηλό, η λύση είναι η ρύθμιση της καρέκλας σε μεγαλύτερο ύψος με την προσθήκη υποποδίου. Για τους φοιτητές που χρησιμοποιούν laptop, η χρήση βάσης ανύψωσης και εξωτερικού πληκτρολογίου με ποντίκι είναι απαραίτητη ώστε να αποφευχθεί η κακή στάση. Έτσι το σώμα μπορεί να παραμένει ουδέτερο και ξεκούραστο, ακόμα και μετά από πολλές ώρες μελέτης.
Gaming και εργονομία – Μια νέα πραγματικότητα
Δεν μπορούμε να μιλάμε για νεανικά και φοιτητικά χρόνια χωρίς να συμπεριλάβουμε το gaming. Εκατοντάδες ώρες περνούν μπροστά από οθόνες παιχνιδιών και οι στάσεις του σώματος συχνά είναι ακόμα πιο απαιτητικές από το διάβασμα. Οι καρέκλες τύπου “gaming” έχουν κερδίσει δημοτικότητα, όμως αυτό που πρέπει να αναζητά κανείς δεν είναι μόνο ο εντυπωσιακός σχεδιασμός, αλλά η πραγματική εργονομία με ρυθμιζόμενη υποστήριξη μέσης, σωστή θέση μπράτσων, δυνατότητα κλίσης χωρίς να καταρρέει η σπονδυλική στήλη. Στην ουσία, μια καλή gaming καρέκλα είναι στην πραγματικότητα μια ποιοτική εργονομική καρέκλα γραφείου με έξτρα στιλιστικά στοιχεία. Η οθόνη του υπολογιστή ή της κονσόλας πρέπει και εδώ να βρίσκεται στο σωστό ύψος και σε κατάλληλη απόσταση, περίπου ένα μήκος χεριού, ώστε να αποφεύγεται η υπερβολική καταπόνηση των ματιών και του αυχένα.
Πώς επιλέγουμε ανάλογα με το ύψος και την ηλικία
Η πιο ασφαλής μέθοδος είναι να μετράμε το ύψος του παιδιού και να το αντιστοιχούμε με το ύψος καθίσματος και γραφείου. Για παράδειγμα, ένα παιδί ύψους περίπου 130 εκατοστών χρειάζεται καρέκλα με κάθισμα γύρω στα 35–38 εκατοστά από το δάπεδο και γραφείο στα 59–64 εκατοστά. Ένας έφηβος που φτάνει τα 165 εκατοστά χρειάζεται κάθισμα γύρω στα 43–46 εκατοστά και γραφείο στα 71–76 εκατοστά. Για φοιτητές και ενήλικες με ύψος 180 εκατοστά, η καρέκλα πρέπει να ρυθμίζεται γύρω στα 46–51 εκατοστά, ενώ το γραφείο να βρίσκεται περίπου στα 76 εκατοστά. Η γενική αρχή είναι ότι τα γόνατα πρέπει να σχηματίζουν γωνία 90 μοιρών, τα πόδια να πατούν πλήρως στο πάτωμα και οι αγκώνες να βρίσκονται στο ίδιο ύψος με την επιφάνεια εργασίας.
Συνηθισμένα λάθη και λύσεις
Πολλές φορές τα παιδιά κάθονται σε καρέκλες που είναι πολύ μεγάλες για το ύψος τους, με αποτέλεσμα τα πόδια να “κρέμονται”. Αυτό δημιουργεί πίεση στους μηρούς και στη μέση. Η λύση είναι είτε να κατεβάσουμε την καρέκλα είτε να προσθέσουμε υποπόδιο. Άλλο συχνό λάθος είναι η οθόνη που βρίσκεται πολύ χαμηλά, ιδίως στην περίπτωση του laptop. Με μια απλή βάση ή ακόμη και με μερικά βιβλία μπορούμε να τη φέρουμε στο σωστό ύψος. Τέλος, η υπερβολική κλίση του κορμού προς τα εμπρός δείχνει ότι η πλάτη της καρέκλας δεν παρέχει στήριξη, χρειάζεται ρύθμιση ή ενίσχυση με ένα μικρό μαξιλάρι στη μέση.
Ένας χώρος που μεγαλώνει με το παιδί
Το σημαντικό είναι να αντιμετωπίζουμε το γραφείο και την καρέκλα όχι σαν “στατικά έπιπλα” αλλά σαν εργαλεία που πρέπει να προσαρμόζονται στη συνεχή ανάπτυξη του παιδιού και στις διαφορετικές χρήσεις. Από το πρώτο θρανίο του δημοτικού μέχρι το φοιτητικό δωμάτιο και το gaming setup, η σωστή εργονομία σημαίνει καλύτερη συγκέντρωση, λιγότερη κούραση και περισσότερη διάθεση για μάθηση και δημιουργία.