Τα τελευταία χρόνια έχεις μάθει να χρησιμοποιείς το κινητό σου τηλέφωνο, το tablet, ή ακόμα και τον υπολογιστή σου μέσα απ’ τα διάφορα applications. Οι εφαρμογές αυτές είναι μικρά εξειδικευμένα προγράμματα που καλούνται να διεκπεραιώσουν συγκεκριμένες λειτουργίες και είναι διαθέσιμες ακόμα και στα φθηνότερα κινητά τηλέφωνα. Τα apps είναι εύκολα στη χρήση τους και η λογική τους δεν διαφοροποιείται πολύ όσο αυτά εξελίσσονται. Δεν χρειάζεται πολύ συζήτηση για το τι είναι τα applications. Έχεις μάθει να ζεις μ’ αυτά και τα γνωρίζεις σαν την παλάμη του χεριού σου. Για σένα αποτελούν ένα εργαλείο καθημερινής χρήσης που δεν σε κουράζει και κάνει αυτό που επιθυμείς. Πόσο απαραίτητη είναι όμως η παρουσία των apps στο μέλλον; Τώρα είναι σχεδόν αδύνατον να φανταστείς το tablet σου χωρίς κανένα application. Ουσιαστικά θα ήταν ένα άχρηστο gadget. Κι όμως υπήρξε μια εποχή που ζούσαμε χωρίς τα apps!
Από τον Web browser στα apps
Στην αρχή ήταν o Web Browser που αποτελούσε μονόδρομο για να κάνεις σχεδόν το οτιδήποτε στο Internet. Ακόμη και στο κινητό σου τηλέφωνο έπρεπε να έχεις έναν browser, ο οποίος θα σου επέτρεπε να συνδεθείς στο διαδίκτυο. Οτιδήποτε ήθελες να κάνεις κι αφορούσε το Internet, αναγκαστικά θα γινόταν μέσω του Web Brower. Μετά ήρθαν οι εφαρμογές των κινητών. Τα αγαπημένα μας apps. Μικρά προγράμματα που αναλάμβαναν να κάνουν συγκεκριμένες εργασίες, με πρώτο μέλημά τους την ευκολία. Αντί, δηλαδή, να έχεις έναν Brower που μπορούσε να κάνει πολλά πράγματα άκομψα, πλέον μπορούσες να κατεβάσεις στο κινητό σου διάφορες μικρές εφαρμογές που κάνουν η καθεμιά τους ένα πράγμα, αλλά πολύ πιο εύχρηστα. Εγκαταστήσαμε ένα app για το e-mail, ένα app για τη μουσική, άλλο ένα app για chat, κι ένα ακόμη για βίντεο. Η δυνατότητα να σερφάρεις στο Internet απ’ το κινητό σου με τον παλιό τρόπο (Web Browser) συνέχισε να υπάρχει. Και υπάρχει ακόμα. Το HTML 5 διευκολύνει αρκετά την κατάσταση, αλλά κανείς δεν θα προτιμήσει να δει ένα video του YouTube απ’ τον Browser. Θα αναζητήσει το εξειδικευμένο app. Η ευκολία που πρόσφερε η πληθώρα των applications τις κατέστησε «βασιλιάδες» στο χώρο της κινητής τηλεφωνίας και, τελευταία, και στα πρόσφατα λειτουργικά των υπολογιστών. Το επόμενο βήμα στην εξέλιξη είναι δύσκολο να το δούμε. Όπως και με κάθε αλλαγή της τεχνολογίας, λίγοι είναι αυτοί που μπορούν να την προβλέψουν και συνήθως είναι αυτοί που κινούν τις εξελίξεις. Μερικά πράγματα, όμως, είναι μπροστά στα μάτια μας και φαίνεται ότι επηρεάζουν δραματικά τον τρόπο με τον οποίο χειριζόμαστε τις συσκευές μας. Η χρυσή εποχή των applications φαίνεται ότι αρχίζει να τελειώνει, και τα πρώτα σημάδια μιας ανερχόμενης «αυτοκρατορίας» αρχίζουν να διαφαίνονται. Πρόκειται για την τεχνητή νοημοσύνη, τη λεγόμενη Artificial Intelligence (A.I.). Πώς θα εξελιχθεί η επαφή μας με την υπηρεσία που θέλουμε; Πως θα μπορούσε η A.I. ν’ αντικαταστήσει κάποια applications; Και ποια είναι η ανάγκη για να γίνει αυτό;
Σενάρια… τεχνητής νοημοσύνης
Ας πάρουμε για παράδειγμα το Facebook. Το Facebook έχει ένα app για το ευρύ κοινό. Έχει ένα ακόμη app ελαφρύ σε απαιτήσεις και δεδομένα, το οποίο αφορά αυτούς που έχουν παλιά συσκευή, ή απλά δεν διαθέτουν πολλά δεδομένα στο κινητό τους. Έχει, επίσης, ένα app αφιερωμένο στη διαχείριση των σελίδων (pages), κι ένα άλλο για να διαχειρίζεται τις πληρωμές, τις διαφημίσεις και γενικώς τα οικονομικά. Τέλος, προσφέρει το app του messenger αποκλειστικά για τις συνομιλίες. Απ’ αυτό το παράδειγμα και μόνο, είναι εμφανές ότι οι ανάγκες των χρηστών είναι πολλαπλές, διαφορετικές και δεν μπορούν να καλυφθούν εύκολα από ένα και μόνο app. Ένας γίγαντας πληροφοριών σαν το Facebook αναγκάζεται να κατακερματίσει και να ομαδοποιήσει τις λειτουργίες του με τρόπο κατανοητό στον κάθε χρήστη, ενώ παράλληλα δεν φορτώνει πολλές εργασίες σ’ ένα μόνο application. Απ’ την πλευρά του χρήστη, βέβαια, αυτό δεν είναι πάντα καλό. Αν είσαι απλός χρήστης τότε μπορείς να κάνεις τη δουλειά σου μέσα απ’ τη βασική εφαρμογή του Facebook. Αν αναζητάς περισσότερα πράγματα απ’ την κοινωνική σου δικτύωση θ’ αρχίσεις να μεταπηδάς από εφαρμογή σε εφαρμογή, και από υπηρεσία σε υπηρεσία. Αυτό μπορεί εύκολα να σε βγάλει απ’ το δρόμο της δημιουργικής σκέψης, και να σε βάλει σε διαδικασίες που δεν έχουν να κάνουν τόσο με το «τι θες να κάνεις» αλλά με το «πως θα καταφέρεις να το κάνεις». Αυτό που χρειάζεσαι είναι κάποιον άλλον να κάνει τη… «βρώμικη» δουλειά κι εσύ να μην ξοδεύεις χρόνο στο να σκέφτεσαι τις διαδικασίες. Ουσιαστικά χρειάζεσαι ένα βοηθό που θ’ ακούσει αυτό που χρειάζεσαι και θα το πραγματοποιήσει για εσένα.
Καλωσήρθες, λοιπόν, στον κόσμο της A.I. Η τεχνητή νοημοσύνη έχει αρχίσει να παίρνει τα «πάνω της» τα τελευταία χρόνια. Αν και δεν έχει φτάσει στο σημείο να καταλάβει τον πλανήτη και να στείλει εξολοθρευτές στο παρελθόν για να υποδουλώσει την ανθρώπινη αντίσταση (όπως στην ταινία “Terminator”), βρίσκεται σ’ ένα πολύ καλό σημείο για να κάνει βασικές εργασίες για εμάς αποτελεσματικά. Σίγουρα έχεις ένα σύγχρονο κινητό. Μπορείς εύκολα να ρωτήσεις το ψηφιακό προσωπικό σου βοηθό κάποια πολύ σημαντικά πράγματα. Αν έχεις Android συσκευή ο Google Assistant θα σ’ ενημερώσει για την κατάσταση του καιρού και θα σε βοηθήσει να στείλεις ένα SMS χωρίς να χρειαστεί να πληκτρολογήσεις κάτι. Θα σ’ ενημερώσει για εισιτήρια πτήσεων και θα κάνεις κρατήσεις γι’ αυτά. Η Siri της Apple θα χαρεί να βάλει μια υπενθύμιση στο κινητό σου, ν’ αναζητήσει μουσική και στίχους τραγουδιών, να σε βοηθήσει να διαλέξεις μια ταινία και να κανονίσει να τη δεις σ’ ένα κοντινό cinema. Η Alexa είναι ο καλύτερος βοηθός για να κάνεις αγορές απ’ το Amazon, να μάθεις τις απαντήσεις σε εξωφρενικές ερωτήσεις (πόσο ζυγίζει η Γη) και να μάθεις αν χρειάζεσαι ομπρέλα για να πας στη δουλειά. Η Cortana βάζει τα δυνατά της για να δουλεύει στο κινητό και στον υπολογιστή σου ταυτόχρονα. Όλα τα παραπάνω είναι πολύ απλά παραδείγματα για τις δυνατότητες που έχουν όλες αυτές οι A.Ι. χαμηλού επιπέδου. Η ισχύς τους και η εξυπνάδα τους αυξάνονται καθημερινά. Η λίστα με τις εντολές που μπορούν να δεχτούν μεγαλώνει συνεχώς. Είναι πολύ εύκολο, λοιπόν, να ζητήσεις από μια Α.Ι. ν’ ανεβάσει μια εικόνα σε 3 διαφορετικά κοινωνικά δίκτια με μια φωνητική εντολή. Μπορείς να ζητήσεις τις απαντήσεις σε πολύπλοκες ερωτήσεις, και να έχεις τις καταλληλότερες απαντήσεις από εκατοντάδες ιστότοπους. Κι όλα αυτά σε πολύ λιγότερο χρόνο απ’ ότι θα χρειαζόσουν εσύ για να τα αναζητήσεις ένα-ένα.
Η παρουσία και μόνο δυνατών και πολύπλοκων A.I. αρχίζει και κάνει τα επιμέρους apps να φαίνονται περιττά. Κάποια παλιά προγράμματα που κάποτε ήταν απαραίτητα, τώρα είναι περισσότερο μπελάς παρά ευκολία. Μπελάς για το χρήστη καθώς θα πρέπει να θυμάται πού βρίσκεται η κάθε εφαρμογή και τι ιδιαιτερότητες έχει. Μπελάς για τον προγραμματιστή που πρέπει συνεχώς να βελτιώνει, να διορθώνει τα λάθη και να έχει στο νου του πως θα λειτουργεί η εφαρμογή σε 3 λειτουργικά συστήματα ταυτόχρονα. Όλα αυτά κλέβουν χρόνο απ’ το χρήστη και τον προγραμματιστή. Χρόνος που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί πολύ πιο δημιουργικά εάν υπήρχε ένας τρόπος να δουλέψουν όλα αυτά χωρίς κόπο. Αν η Α.Ι. φρόντιζε ν’ αναλάβει τη χρήση των apps για λογαριασμό σου.
Απ’ το «πως θα το κάνεις» στο «τι θέλεις να κάνεις»
Μια σημαντική παράμετρος, που αξίζει να σημειωθεί, είναι η ύπαρξη εφαρμογών που αναλαμβάνουν να κάνουν πολλά πράγματα ταυτόχρονα. Σίγουρα έχεις χρησιμοποιήσει applications που σου επιτρέπουν ν’ ανεβάσεις κάτι σε τέσσερα, ή και πέντε διαφορετικά κοινωνικά δίκτυα, με τη χρήση ενός πλήκτρου. Υπάρχουν σύνθετες εφαρμογές μέσα στο Skype που αναλαμβάνουν να μεταφράσουν τη συνομιλία σου σε ζωντανό χρόνο (ένα feature που έρχεται σε πολύ λίγο). Το επόμενο βήμα θα είναι ν’ ανιχνεύει αν σκοπεύεις να κλείσεις ραντεβού κάπου μ’ αυτόν που συνομιλείς. Θα σ’ ενημερώνει για την κίνηση στους δρόμους προς τα εκεί που είναι το ραντεβού και για τις πιο σύντομες εναλλακτικές διαδρομές που θα μπορείς ν’ ακολουθήσεις. Βλέπεις πως η ευκολία που σου προσφέρει είναι πολύτιμη. Αυτός είναι ένας πολύ καλός τρόπος για ν’ ανεξαρτητοποιηθείς απ’ το πλήθος των εφαρμογών. Το αποτέλεσμα προσομοιώνει λίγο την A.I. Όμως, και πάλι, έχεις να κάνεις με μια εφαρμογή. Σίγουρα κερδίζεις χρόνο αλλά δεν ξεφεύγεις απ’ την ανάγκη να ασχολείσαι με το συγκεκριμένο τρόπο που λειτουργεί το Skype, και να αντιμετωπίζεις τα όποια bugs εμφανίζονται. Επίσης, ζεις υπό την απειλή της εξαφάνισης του application. Εάν η εταιρία που βγάζει ένα app εξαφανιστεί, εσύ δεν μπορείς να κάνεις κάτι. Και σίγουρα δεν θα μπορείς να επιστρέψεις στο να τα κάνεις όλα χειροκίνητα.
Η εποχή που οι εφαρμογές ήταν μονόδρομος αρχίζει να εξαφανίζεται. Σιγά-σιγά οι κατασκευαστές των εφαρμογών βλέπουν ότι είναι προτιμότερο να διαχειρίζονται τις πληροφορίες μέσω μιας A.I. παρά με το χρήστη. Το ίδιο αισθάνεται και ο χρήστης. Είναι ευκολότερο να ζητήσει απ’ την Cortana να κάνει 3 διαφορετικά πράγματα με μια εντολή, παρά να ασχολείται με κάθε εφαρμογή ξεχωριστά. Αντί να κάνεις click για ν’ ανοίξει το Skype, θα λες απλά στον υπολογιστή σου: «Πάρε τηλέφωνο τον Βασίλη». Δεν θα χρειάζεται να ασχολείσαι ούτε με το αν μιλάς μέσω Skype, ή μέσω Viber. Όπως κι όταν παίρνεις τηλέφωνο δεν σε νοιάζει αν μιλάς μέσω Vodafone, ή Cosmote. Η A.I. αναλαμβάνει τα «τεχνικά» προβλήματα ενώ εσύ ασχολείσαι με την ουσία.
Ο αργός δρόμος της μετάβασης
Η αλλαγή αυτή δεν είναι κάτι που περιμένουμε να συμβεί μέσα στο 2018. Και ούτε φανταζόμαστε ότι θα γίνει απότομα κάποια στιγμή. Άλλωστε υπάρχουν και προγράμματα που δεν είναι εύκολο ν’ αντικατασταθούν. Για παράδειγμα, το Photoshop απαιτεί την παρουσία σου για να πραγματοποιήσει το οτιδήποτε. Οι απλές, όμως, εφαρμογές που δεν χρειάζονται πολλές πληροφορίες απ’ το χρήστη για να κάνουν τη δουλειά τους, είναι εύκολο ν’ αντικατασταθούν. Οι αλλαγές θα συμβούν σταδιακά και δεν θα γίνουν αντιληπτές μέχρι να έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί. Αυτό που θα δούμε σίγουρα θα είναι μια αύξηση των δυνατοτήτων των A.I. και τη μείωση της χρήσης των επιμέρους εφαρμογών. Τώρα χρησιμοποιούμε το Google Maps για πλοήγηση. Σε λίγο θα ζητάμε από την A.I. να ανοίξει το Google Maps και ν’ αναζητήσει τη διεύθυνση που ψάχνουμε. Αργότερα η A.I. θα αγνοεί το Google Maps και θα μας καθοδηγεί η ίδια. Αυτό που θα κερδίσουμε εμείς ως τελικοί χρήστες, θα είναι η ευκολία να ζητήσουμε στη μέση της διαδρομής πληροφορίες για το τι καιρό θα αντιμετωπίσουμε στο ταξίδι και πού να σταματήσουμε για τα καλύτερα σουβλάκια. Κι όλα αυτά χωρίς καν ν’ αφήσουμε τα χέρια μας απ’ το τιμόνι και τα μάτια μας απ’ το δρόμο.
