Η 4η Απριλίου έχει οριστεί ως η Παγκόσμια Ημέρα Αδέσποτων Ζώων. Δεν πρόκειται για μια γιορτή, αλλά για μια θλιβερή υπενθύμιση, μια αφορμή ευαισθητοποίησης, καθώς καθημερινά υπάρχουν εκατοντάδες φαινόμενα εγκατάλειψης ζώων, που δυστυχώς αυξάνονται με ραγδαίο ρυθμό. Η ημέρα αυτή επιλέχθηκε για τρεις λόγους.
– Η 4/4 είναι μια ημερομηνία που διατηρείται εύκολα στη μνήμη
– Βρίσκεται ακριβώς έξι μήνες μετά την Παγκόσμια Ημέρα Ζώων, που γιορτάζεται στις 4 Οκτωβρίου
– Την ημέρα εκείνη δεν υπάρχει κάποια άλλη σημαντική γιορτή.
Η Παγκόσμια Ημέρα Αδέσποτων Ζώων καθιερώθηκε έπειτα από πρωτοβουλία ολλανδικών φιλοζωικών οργανώσεων, για να μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν παγκοσμίως εκατομμύρια αδέσποτα ζώα, τα οποία είναι αναγκασμένα να ζουν σε φρικτές συνθήκες. Η ευαισθητοποίηση και οι δράσεις στις οποίες καλούν οι φιλοζωικές οργανώσεις περιλαμβάνουν την ηθική ή οικονομική συνδρομή στις προσπάθειες για την προστασία των αδέσποτων ζώων αλλά και την υιοθεσία τους από οικογένειες που έχουν τη δυνατότητα να τους προσφέρουν ένα σπίτι.
Στη συνέχεια, θα ρίξουμε μια ματιά σε στοιχεία που αφορούν την Ελλάδα και τον Κόσμο, τα οποία δεν αποκλείεται να αγγίξουν ευαίσθητες χορδές.
Τι γίνεται στην Ελλάδα
Η Ελλάδα είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα, όπου δυστυχώς ο αριθμός των αδέσποτων ζώων αυξάνεται με ιλιγγιώδη ρυθμό. Υπολογίζεται ότι στη χώρα μας υπάρχουν περίπου 4 εκατομμύρια αδέσποτα ζώα και σύμφωνα με φιλοζωικά σωματεία, η πλειοψηφία τους ήταν δεσποζόμενα ζώα τα οποία εγκαταλήφθηκαν στους δρόμους.
Τα πιο πολλά αδέσποτα προέρχονται από τις εγκαταλείψεις είτε κυνηγόσκυλων είτε ποιμενικών σκύλων είτε σκύλων άλλων ιδιωτών. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, 60.000 με 70.000 αδέσποτα σκυλιά ζουν στα βουνά. Εκεί, η επιβίωσή τους δεν εξαρτάται από τον ανθρώπινο παράγοντα όπως στις πόλεις (π.χ. σκουπίδια). Πρόκειται κυρίως για τσοπανόσκυλα και κυνηγόσκυλα τα οποία για να εξασφαλίσουν την τροφή τους οργανώνονται σε αγέλες και συμπεριφέρονται σαν λύκοι ή τσακάλια απειλώντας την ισορροπία του οικοσυστήματος. Το φαινόμενο αυτό είναι ιδιαίτερα έντονο στη Δυτική Ελλάδα. Άρα η αδιαφορία των ιδιοκτητών τους, οδηγεί σε ένα ακόμα σοβαρό πρόβλημα για το περιβάλλον. Σημειώνεται επίσης ότι, εδώ και χρόνια εισάγονται παράνομα στην Ελλάδα χιλιάδες κουτάβια και γατάκια, τα οποία στη συνέχεια οι ιδιοκτήτες τους δεν μπορούν να συντηρήσουν και τα εγκαταλείπουν στην τύχη τους.
Επίσημη καταγραφή των αριθμών των αδέσποτων ζώων από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης δεν υπάρχει. Τα, δυστυχώς, μη επικαιροποιημένα στοιχεία αναφέρουν ότι στους δρόμους περιφέρονται γύρω στα 1,8 εκ. σκυλιά και 2 εκ. γάτες, όμως ο πληθυσμός των τελευταίων ενδέχεται να έχει απόκλιση που πλησιάζει έως και το 25%. Ακόμα, μόλις το 23% των αδέσποτων ζώων έχει ηλεκτρονική σήμανση και ιδιοκτήτης είναι ο κατά τόπους Δήμος.
Η πανδημία φαίνεται να είχε σημαντικό ρόλο στην αύξηση των αδέσποτων. Ναι μεν την περίοδο εκείνη υπήρξαν μαζικές υιοθεσίες ζώων συντροφιάς, όμως πολλαπλασιάστηκαν τα περιστατικά εγκατάλειψης.
Κυνοκομεία
Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι γεμάτη κυνοκομεία, ο αριθμός των αδέσποτων αυξάνεται συνεχώς. Ένα κυνοκομείο μπορεί να φιλοξενήσει ως 300 ζώα, έξω ζουν όμως χιλιάδες. Επίσης, για να δημιουργηθεί ένα κυνοκομείο που πληροί τις προϋποθέσεις που έχει θεσπίσει η ευρωπαϊκή νομοθεσία χρειάζονται 500.000 ευρώ. Από εκεί και πέρα για την ετήσια συντήρηση ενός κυνοκομείου που φιλοξενεί περίπου 100 ζώα απαιτούνται 50.000 ευρώ. Το υψηλό αυτό κόστος έχει οδηγήσει στη λειτουργία άτυπων καταφύγιων ζώων στους Δήμους, με την ανοχή των αρμόδιων Περιφερειών.
Νόμιμα, στην Ελλάδα λειτουργούν περίπου 40 κυνοκομεία. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία όμως, οι συνθήκες διαβίωσης των ζώων είναι άθλιες.
Φιλοζωικές Οργανώσεις
Στη χώρα μας δραστηριοποιούνται ενεργά περίπου 120 φιλοζωικές οργανώσεις, οι οποίες έχουν νομική προσωπικότητα και τραπεζικό λογαριασμό με δικαιούχο το σωματείο τους και όχι κάποιο φυσικό πρόσωπο. Από αυτές μόνο το 35% έχουν ενεργές συμβάσεις με τον δήμο όπου εδρεύουν.
Κρατική Μέριμνα Και Νομοθεσία
Κάθε χρόνο, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και οι Περιφέρειες επιχορηγούν του Δήμους με περίπου 1,3 εκ. ευρώ για προγράμματα εμβολιασμού και στειρώσεων. Ένας μέσος δήμος σε αστικό κέντρο στειρώνει και φροντίζει με το πρόγραμμά του περίπου 90 αδέσποτα ζώα κατά μέσο όρο. Το θετικό είναι πως με πρόσφατη υπουργική απόφαση προβλέπεται κρατική επιδότηση προς τους δήμους για την κατασκευή νόμιμων καταφύγιων αδέσποτων ζώων.
Αρκετά σημαντική είναι η καθιέρωση του Εθνικού Μητρώου Ζώων Συντροφιάς, που προβλέπει πολύ πιο αυστηρές ποινές για την εγκατάλειψη και κακοποίηση. Πλέον αυτές οι αποτρόπαιες πράξεις θα θεωρούνται κακουργηματικές.
Αναφορικά με πρωτοβουλίες που μπορούν να αναλάβουν οι πολίτες για την προστασία των αδέσποτων, ένα μεγάλο βήμα ήταν το άρθρο 46 του Ν.4039/2012. Εκεί, ορίζεται ότι οι φιλόζωοι μπορούν να προσφέρουν τροφή και νερό στα αδέσποτα, όμως οι Δήμοι έχουν την πιο μεγάλη ευθύνη, αφού θα πρέπει να φροντίσουν να υπάρχουν ταΐστρες σε συγκεκριμένα σημεία σε πεζοδρόμια. Οι φιλόζωοι θα πρέπει απλά να τηρούν όλους τους προβλεπόμενους κανόνες καθαριότητας και υγιεινής.
Τι Γίνεται στον Κόσμο
Με βάση τις εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, σε όλη την υφήλιο ζουν περίπου 900 εκατομμύρια σκύλοι. Το ποσοστό αυτών που ζούνε σε σπίτια είναι αβέβαιο. Το μόνο σίγουρο είναι ότι στις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες, τα αδέσποτα σκυλιά είναι περισσότερα από τα δεσποζόμενα. Ενδεικτικά μόνο μπορεί να αναφερθεί ότι σε όλον τον κόσμο τα σκυλιά συντροφιάς είναι περίπου 471 εκ. άρα ο πληθυσμός των αδέσποτων είναι 429 εκ.
Ένα τραγικό στοιχείο προέρχεται από τη HSUS (Humane Society United States), σύμφωνα με την οποία, πολλά εκτροφεία σκύλων προβαίνουν σε θανάτωση των κουταβιών τα οποία δεν είναι δυνατό να πουληθούν σε τιμές που θα τους αποφέρουν κέρδος.
Δυστυχώς, τα ζώα που περιφέρονται στους δρόμους έχουν ένα προσδόκιμο ζωής που μετά βίας ξεπερνά τα δύο χρόνια. Οι κίνδυνοι από ασιτία, ασθένειες, ατυχήματα, δηλητηριάσεις, είναι καθημερινοί, με την εξίσωση να συμπληρώνει το παράνομο εμπόριο. Ναι μεν ένας αριθμός καταλήγει σε καταφύγια, για παράδειγμα στις Ηνωμένες Πολιτείες υπολογίζεται ότι μιλάμε για περίπου 3,3 εκ. σκύλους κάθε χρόνο. Όμως το 97% των αδέσποτων ζώων που φιλοξενούνται σε καταφύγιο δεν επιστρέφει στους ιδιοκτήτες τους.
Σκύλος – Το Αγαπημένο Κατοικίδιο Παγκοσμίως
Σε όλο τον κόσμο υπάρχουν 340 ράτσες σκύλων. Έρευνες έχουν δείξει ότι πιο δημοφιλής είναι το μπουλντόγκ, όμως όχι και η πιο μεγάλη σε πληθυσμό, λόγω του μικρού αριθμού γεννήσεων. Πάντως, στην Αμερική, τα τελευταία τριάντα χρόνια, η πιο δημοφιλής ράτσα είναι το Labrador Retriever. Δεν λείπουν όμως και ράτσες που θεωρούνται επικίνδυνες και μια από αυτές είναι τα πιτ μπουλ, η παρουσία των οποίων έχει απαγορευτεί σε 12 χώρες. Εν τω μεταξύ, άγνωστο για ποιους λόγους, τα σκυλιά στην Ευρώπη ζούνε περισσότερα χρόνια από τους ομολόγους τους στην Αμερική.
Περνώντας σε πιο συγκεκριμένα στατιστικά στοιχεία, οι Η.Π.Α. είναι στη πρώτη θέση του πίνακα με την κατά κεφαλήν κηδεμονία σκύλων συντροφιάς, ο πληθυσμός των οποίων ανέρχεται στα 69 εκατομμύρια. Ακολουθεί η Βραζιλία με 58,1 εκ. Όμως, οι περισσότεροι σκύλοι συντροφιάς κατοικούν στην Κίνα και υπολογίζεται πως είναι 110 εκ.
Κάνοντας ένα ταξίδι στην Ευρώπη, βλέπουμε ότι στη Γερμανία ζούνε περίπου 10,3 εκ. κατοικίδια σκυλιά. Η Ελλάδα βρίσκεται πολύ πιο κάτω με 660.000 και ο μικρότερος πληθυσμός δεσποζόμενων σκύλων στη Γηραιά Ήπειρο συναντάται στην Εσθονία, με 235.000.
Από εκεί και πέρα, πολύ μικρός σε σχέση με τον πληθυσμό είναι ο αριθμός των σκύλων συντροφιάς στη Ρωσία, με 17,6 εκατομμύρια, στην Ινδία υπάρχουν μόνο 10,2 εκ. δεσποζόμενα σκυλιά και 35 εκ. αδέσποτα, στον Καναδά 7,9 εκ. έχουν δικό τους σπίτι, στην Ιαπωνία 7,1 εκ. και στην Αργεντινή 6,5 εκ.
“Αρνητική” πρωτιά για τη Σαουδική Αραβία, με μόλις 1,3 σκύλους ανά χίλια άτομα και άκρως τρομακτικό το νούμερο των αδέσποτων σκύλων στη Νότια Αφρική, με έναν πληθυσμό που αγγίζει τα 70 εκατομμύρια.
Ίσως να το έχεις ήδη καταλάβει, η μια και μοναδική χώρα στον κόσμο χωρίς αδέσποτα είναι η Ολλανδία, που είναι και πρωτοπόρος στους αγώνες για την προστασία των ζώων.
Όλα τα παραπάνω θα πρέπει να μας ευαισθητοποιήσουν όλους, προκειμένου να εξασφαλίσουμε μια καλύτερη ζωή για τις τωρινές και μελλοντικές γενιές, παρέα με τους πολύτιμους και πιστούς φίλους μας, τα ζώα συντροφιάς. Μην ξεχνάς ότι η ιδιοκτησία τους είναι ευθύνη και θα πρέπει να είσαι αποφασισμένος να σηκώσεις αυτό το “βάρος”. Είναι προτιμότερο να μην υιοθετήσεις ένα ζώο, παρά να το κάνεις και στη συνέχεια να το παρατήσεις στον δρόμο. Εκτός του ότι τη στιγμή εκείνη θα διαπράξεις ένα κακούργημα με βάση την ελληνική νομοθεσία, σκέψου διπλά τον συναισθηματικό πόνο που θα του προκαλέσεις.
Αν θέλεις να δώσεις χρώμα στη ζωή των σκυλιών που απεικονίζονται στο άρθρο, μπορείς να επισκεφτείς την επίσημη ιστοσελίδα της Dogs Voice.