Νέα κλίμακα για τις ενεργειακές κλάσεις, με καινούριο συμβολισμό για κάθε βαθμίδα κι αρκετά αυστηρότερα κριτήρια κατάταξης των προϊόντων σ’ αυτές, θ’ αποκτήσουν οι ενεργειακές «ετικέτες» όλων των οικιακών συσκευών. Η αρχή θα γίνει από το 2020, για την πρώτη ομάδα προϊόντων, με στόχο να ολοκληρωθεί έως το 2030.
Με την καινούρια διαβάθμιση, για όλες τις κατηγορίες συσκευών, στις επόμενες «ετικέτες» οι κλάσεις θα ξεκινούν από την G (για τα πιο ενεργοβόρα μοντέλα) και θα φτάνουν στην Α (για τα πιο αποδοτικά). Αντίθετα, σήμερα, στις περισσότερες συσκευές η κλίμακα -κατά κανόνα- ξεκινά από την D και καταλήγει στην Α+++. Επίσης, υπάρχουν κατηγορίες (όπως π.χ. οι απορροφητήρες) μ’ άλλη βαθμονόμηση, αφού η ανώτερη κλάση είναι η Α++.
Την ίδια στιγμή, θα γίνουν πολύ πιο απαιτητικές οι προδιαγραφές που καθορίζουν σε ποια κλάση υπάγεται κάθε συσκευή, με συνέπεια τα προϊόντα όλων των κατηγοριών να υπάγονται σε χαμηλότερη βαθμίδα, απ’ ό,τι τώρα. Επομένως, ένα ψυγείο που π.χ. στη σημερινή κλίμακα κατατάσσεται στην Α ενεργειακή κλάση, στη νέα κλίμακα θα κατατασσόταν στη C, ή ακόμη και πιο κάτω.
Το… «λίφτινγκ» των ενεργειακών κλάσεων περιλαμβάνεται σε μια νέα Ευρωπαϊκή Οδηγία, η οποία ψηφίστηκε από το Ευρωκοινοβούλιο το προηγούμενο καλοκαίρι, ανοίγοντας έτσι το δρόμο ώστε οι νέες «ετικέτες» να κάνουν την εμφάνισή τους στα πρώτα οικιακά είδη από το 2020. Το μόνο που απομένει είναι να διευκρινισθούν ορισμένες λεπτομέρειες για τον τρόπο εφαρμογής της σε κάθε επιμέρους κατηγορία συσκευών, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να «τρέχει» γι’ αυτό το σκοπό μια δημόσια διαβούλευση.
Στην πραγματικότητα, η Οδηγία προβλέπει αρκετές ακόμη παρεμβάσεις, όπως τη δημιουργία μίας βάσης δεδομένων με πληροφορίες για το ενεργειακό «προφίλ» όλων των οικιακών προϊόντων. Επίσης, περιλαμβάνει ένα μηχανισμό ώστε να γίνει επαναβαθμονόμηση στο μέλλον της κλίμακας των ενεργειακών κλάσεων σε κάθε κατηγορία συσκευών, όταν ένας σημαντικός αριθμός μοντέλων της έχει καταφέρει να «πιάσει» τα κριτήρια κατάταξης στις δύο υψηλότερες κλάσεις.
Ας δούμε αναλυτικά τις βασικότερες αλλαγές:
Το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής ανά κατηγορία
Το πρώτο «κύμα» συσκευών, στις οποίες θα ισχύσει η νέα Οδηγία αφορά 6 κατηγορίες προϊόντων. Έτσι, από το 2020, οι νέες «ετικέτες» θα συνοδεύουν τα ψυγεία, τα πλυντήρια ρούχων, τα πλυντήρια-στεγνωτήρια ρούχων, τα πλυντήρια πιάτων και τις λάμπες.
Το αργότερο έως το 2025, οι αλλαγές θα εφαρμοστούν στους φούρνους, τους απορροφητήρες, τα οικιακά κλιματιστικά, τα στεγνωτήρια ρούχων και τις ηλεκτρικές σκούπες.
Στη συνέχεια, και το αργότερο έως το 2030, θα εφαρμοστούν στους θερμοσίφωνες και τις συσκευές θέρμανσης.
Οι νέες ενεργειακές κλάσεις
Όπως προαναφέρθηκε, η μεγαλύτερη αλλαγή σχετίζεται με το γεγονός ότι οι κλάσεις θα ξεκινούν από την G και θα φτάνουν στην Α. Ο λόγος που καταργούνται οι βαθμίδες Α+, Α++ και Α+++, οι οποίες υπάρχουν τώρα, είναι πως έρευνες έχουν δείξει ότι προκαλούν σύγχυση στους καταναλωτές, όταν προσπαθούν να ξεχωρίσουν τα μοντέλα με την καλύτερη ενεργειακή απόδοση, απ’ όσα κυκλοφορούν στην αγορά.
Παράλληλα, τα κριτήρια κατάταξης σε κάθε κλάση θα γίνουν πολύ πιο αυστηρά. Είναι χαρακτηριστικό πως, όταν θα εφαρμοσθούν οι νέες προδιαγραφές σε κάθε κατηγορία συσκευών, δεν θα υπάρχει κανένα διαθέσιμο μοντέλο στην αγορά που να κατατάσσεται στην Α κλάση, ή στην καλύτερη περίπτωση, θα είναι ελάχιστα τα μοντέλα που πληρούν τα κριτήρια για να βρεθούν στην κορυφή της κλίμακας.
Σύμφωνα με την Οδηγία, μ’ αυτό τον τρόπο θα δοθεί κίνητρο στους καταναλωτές ώστε να εξελίξουν ακόμη περισσότερο τις επόμενες «γενιές» συσκευών τους, ώστε να έχουν ακόμη μικρότερη κατανάλωση.
Από την άλλη πλευρά, τα νέα μοντέλα με ενεργειακή απόδοση που με τα παλιά κριτήρια θα κατατάσσονταν στις κλάσεις Α+, Α++ ή και Α+++, πλέον θα βρεθούν σε χαμηλότερη ενεργειακή βαθμίδα (π.χ. τη C). Επομένως, είναι σημαντικό οι καταναλωτές να έχουν εξοικειωθεί μέχρι τότε με τις αλλαγές, για να γνωρίζουν πως η χαμηλότερη κατάταξη οφείλεται στο ότι οι συσκευές «βαθμολογούνται» πλέον πιο αυστηρά, κι όχι στο ότι ξαφνικά άλλαξε προς το χειρότερο η ενεργειακή τους συμπεριφορά.
Η επαναβαθμονόμηση των κλάσεων
Όταν σε μία κατηγορία συσκευών αρχίσουν να… συνωστίζονται στις δύο ανώτερες ενεργειακές κλάσεις πολλά μοντέλα, αφού στο μεταξύ οι περισσότεροι κατασκευαστές έχουν καταφέρει να εξελίξουν την ενεργειακή απόδοση των μοντέλων τους, τότε θα γίνουν ακόμη πιο αυστηρά τα κριτήρια κατάταξης, για ν’ «αδειάσει» ξανά η κορυφή της κλίμακας.
Τότε, θα κάνουν την εμφάνισή τους στην αγορά τα πρώτα νέα μοντέλα με τις ενεργειακές «ετικέτες» της επόμενης «γενιάς». Όσον αφορά τις συσκευές που υπάρχουν στην αγορά, η Οδηγία προβλέπει πως σε 4 μήνες θα πρέπει οι κατασκευαστές να προμηθεύσουν με νέες «ετικέτες» τους προμηθευτές, ώστε αυτοί ν’ αντικαταστήσουν την παλιά σήμανση.
Πάντως, η Οδηγία εξαιρεί από την παραπάνω υποχρέωση τις σειρές μοντέλων που πρόκειται να διακοπεί η κυκλοφορία τους. Έτσι, στην πράξη, αυτό που αναμένεται είναι οι κατασκευαστές να διακόψουν την παραγωγή των συγκεκριμένων μοντέλων, και να κυκλοφορήσουν νέα στη θέση τους, ώστε να μην χρειαστεί ν’ αλλάξουν σήμανση.
Η βάση δεδομένων
Η βάση δεδομένων θ’ αρχίσει να λειτουργεί από το 2019, ώστε οι κατασκευαστές και οι εισαγωγείς να καταχωρίσουν σ’ αυτήν τα τεχνικά χαρακτηριστικά των συσκευών τους (όπως αυτά που αφορούν την ενεργειακή τους κατανάλωση).
Τα πιο βασικά χαρακτηριστικά θα είναι διαθέσιμα σ’ όλους τους καταναλωτές, οι οποίοι θα έχουν ελεύθερη πρόσβαση στη βάση δεδομένων. Οι πιο ευαίσθητες πληροφορίες, οι οποίες π.χ. θα έχουν σχέση με πατέντες των εταιρειών, θα είναι προσβάσιμες μόνο από τις αρμόδιες υπηρεσίες που εποπτεύουν την αγορά.
Εξάλλου, πέρα από την πληροφόρηση των καταναλωτών, η βάση δεδομένων θα δώσει την ευκαιρία στις αρχές να παρακολουθούν πιο εύκολα την εξέλιξη των τεχνολογιών (π.χ. ποια είναι κάθε στιγμή τα πιο αποδοτικά μοντέλα που κυκλοφορούν στην αγορά, ή πόση είναι η μέση κατανάλωση ενέργειας σε μία κατηγορία), ώστε ν’ αξιολογούν την αποτελεσματικότητα των πολιτικών που εφαρμόζονται.