Στην ψηφιακή εποχή που ζούμε ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους είναι η μόλυνση μίας συσκευής με κακόβουλο λογισμικό (malware). Πέρα από θέματα απόδοσης, υπάρχει η ανησυχία καταγραφής κρίσιμων προσωπικών στοιχείων και πρόκειται για παραβίαση της ιδιωτικότητας του χρήστη. Για παράδειγμα, κλοπή των στοιχείων της πιστωτικής ή χρεωστικής σου κάρτας, μέχρι καταγραφή από παράνομη και μη εξουσιοδοτημένη χρήση της κάμερας ή του μικροφώνου.
Το θέμα γίνεται όλο και πιο σοβαρό. Ειδικά αν αναλογιστεί κανείς τη χρήση των σύγχρονων κινητών που είναι στην ουσία κανονικοί υπολογιστές, αποθηκεύουν πληθώρα «ιδιαίτερων» στοιχείων και τα έχουμε πάντα μαζί μας. Έτσι, είναι συνετό να έχεις τον νου σου για κάποια προειδοποιητικά σημάδια πιθανής μόλυνσης από malware. Δες λοιπόν τι μπορείς να τσεκάρεις ώστε να αποφύγεις δυσάρεστες καταστάσεις.
Πιθανές ενδείξεις
Η πιο συχνή ένδειξη είναι η κακή απόδοση. Mπορεί να περιλαμβάνει μεγάλες καθυστερήσεις απόκρισης, μέχρι ανεξήγητα παγώματα και κολλήματα εφαρμογών. Βέβαια, υπάρχουν και άλλα αίτια που μπορούν να επιβραδύνουν μία συσκευή. Ειδικά όμως οι διακοπές λειτουργίας εφαρμογών είναι σαφώς ένα κακό σημάδι. Επίσης, αν διαπιστώσεις πως το σύστημά σου έχει κάποιες παράξενες εφαρμογές που δεν θυμάσαι να είχες εγκαταστήσει. Αν αυτές δεν είναι δυνατόν να απεγκατασταθούν τότε πρέπει οπωσδήποτε να σαρώσεις τον υπολογιστή με ειδικό antivirus πρόγραμμα. Αν σου εμφανίζονται στην οθόνη περίεργα pop ups (ειδικά διαφημιστικά μέσω φυλλομετρητή ή και ανεξάρτητα από αυτόν) μάλλον κάτι δεν πάει καλά!
Ακόμη, αν δεις παράθυρα γραμμής εντολών που εκκινούν σε άσχετες στιγμές ή παράθυρα που αναβοσβήνουν για λίγο στην οθόνη σου τότε υπάρχει εξαιρετικά μεγάλη πιθανότητα μόλυνσης από κακόβουλο software. Βέβαια, αν είσαι λίγο πιο προχωρημένος χρήστης μπορείς να αξιοποιήσεις την διαχείριση εργασιών που σε υπολογιστές με λειτουργικό Windows εκκινεί με δεξί κλικ στην γραμμή εργασιών και επιλογή του «Διαχείριση Εργασιών» ή πιο απλά πατώντας μαζί τα πλήκτρα Ctrl+Shift+Esc. Από εκεί θα δεις αναλυτικά τις εφαρμογές που τρέχουν, αλλά και τη χρήση των πόρων. Αν δεις κάποιο περίεργο όνομα ή κυρίως ένα app να χρησιμοποιεί αδικαιολόγητα πόρους πρέπει να ανησυχήσεις.
Ειδικά η αδικαιολόγητη χρήση του δικτύου είναι ίσως η καλύτερη ένδειξη υποκλοπής στοιχείων. Έτσι, πέρα από τον Task Manager αν δεις πώς τα λαμπάκια στο router σου αναβοσβήνουν σε στιγμές που δεν θα έπρεπε να υπάρχει κίνηση κάνε ένα scan και ψάξε το περαιτέρω.
Ειδικά για κινητά και τάμπλετ
Για τα smartphone ισχύουν όλα τα προηγούμενα μαζί με τα εξής ακόλουθα:
- Η μπαταρία αποφορτίζεται ταχύτερα από ότι συνήθως ή αργεί να φορτίσει αδικαιολόγητα.
- Το κινητό έχει ενδείξεις υπερθέρμανσης. Ακόμα και σε στιγμές που δεν το λειτουργείς και η οθόνη είναι κλειστή (άρα δεν θα έπρεπε να «ζορίζεται»).
- Λαμβάνεις υψηλότερους λογαριασμούς και ανεξήγητες χρεώσεις.
Τέλος, τα περισσότερα από τα προηγούμενα είναι ενδείξεις. Αλλά όσο περισσότερες τέτοιες ενδείξεις έχεις τόσο πιο πιθανή είναι η μόλυνση από malware. Γι’ αυτόν τον λόγο είναι συνετό και έξυπνο να επενδύσεις σε αντιικά προγράμματα (και στο κινητό). Επίσης μην χρησιμοποιείς κοινόχρηστα ασύρματα δίκτυα και να προσέχεις τις απάτες τύπου phishing (όπως π.χ. το να πατάς σε συνδέσμους που έχεις λάβει μέσω email).