Η άνοδος της τιμής του πετρελαίου θέρμανσης στην Ελλάδα καθώς και η οικονομική κρίση οδήγησαν τα ελληνικά νοικοκυριά στην αναζήτηση εναλλακτικών μορφών θέρμανσης, πέραν απ’ την κλασική κεντρική με πετρέλαιο.
Κάθε μορφή θέρμανσης θερμαίνει το χώρο με διαφορετικό τρόπο. Είτε πρόκειται για μια νέα εγκατάσταση κεντρικής, ή μη θέρμανσης είτε για αντικατάσταση, ή ανακαίνιση της παλιάς, το ερώτημα για το ποια μορφή θέρμανσης πρέπει να επιλέξεις ώστε και το σπίτι σου να ζεστάνεις αποτελεσματικά και –παράλληλα- να διατηρήσεις όσο το δυνατό χαμηλότερα το κόστος παραμένει. Όπως είναι φυσικό, καθεμιά απ’ αυτές τις μορφές θέρμανσης έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της.
Αυτή η πληθώρα επιλογών περιλαμβάνει σίγουρα και τη θέρμανση με αέριο, φυσικό ή υγραέριο. Ας δούμε, λοιπόν, τα υπέρ και τα κατά της καθώς και διάφορες άλλες συμβουλές για ασφάλεια και οικονομία στη θέρμανση:
Τα υπέρ και τα κατά της θέρμανσης με αέριο
Αρχικά, η θέρμανση με αέριο περιλαμβάνει δύο επιλογές. Την κεντρική θέρμανση με φυσικό αέριο που εξαπλώνεται σιγά-σιγά και στην Ελλάδα και τη θέρμανση μέσω φορητής θερμάστρας (σόμπας) υγραερίου. Η τελευταία ήταν ανέκαθεν δημοφιλής στην Ελλάδα, πολύ πριν την εγκατάσταση κεντρικών συστημάτων θέρμανσης, μιας και είχε αναλάβει να ζεσταίνει πολλά σπίτια κυρίως στην ελληνική επαρχία. Κάποιες ανησυχίες για την ασφάλεια χρήσης της και η έλευση πιο σύγχρονων συστημάτων περιόρισαν κατά πολύ τη χρήση της. Όμως, τα τελευταία χρόνια, τόσο η οικονομική κρίση, όσο και τα νεότερα ασφαλέστερα συστήματα, την ξανάφεραν στο προσκήνιο, μιας και θεωρείται από πολλούς η φθηνότερη λύση θέρμανσης.
Σίγουρα οι κίνδυνοι που συνδέονται με τη χρήση της, ή -για να είμαστε πιο σωστοί- οι κίνδυνοι που συνδέονται με λάθη κατά τη χρήση της δεν έχουν εξαλειφθεί, όμως οι πιο σύγχρονες σόμπες έχουν περισσότερες δικλείδες ασφαλείας απ’ τις παλιές και αν ακολουθήσει κανείς τις συμβουλές του κατασκευαστή δεν θα έχει πρόβλημα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν πρέπει ανά πάσα στιγμή να επιδεικνύεται η δέουσα προσοχή.
Όσον αφορά την κεντρική θέρμανση με φυσικό αέριο, πλέον, με τις σύγχρονες εγκαταστάσεις και τους καυστήρες ο κίνδυνος ατυχήματος είναι σχεδόν ίδιος μ’ εκείνον των υπόλοιπων συστημάτων θέρμανσης. Απ’ την άλλη, η πτώση της τιμής του φυσικού αερίου σε συνδυασμό με την άνοδο της τιμής του πετρελαίου, την καθιστούν ακόμα πιο οικονομική επιλογή σε βάθος χρόνου, μιας και σε αρχικό επίπεδο απαιτεί κάποια επένδυση για την εγκατάσταση του συστήματος.
Ένα άλλο πλεονέκτημα είναι ο οικολογικός της χαρακτήρας, μιας και μολύνει το περιβάλλον (και στις δύο τις μορφές) πολύ λιγότερο απ’ οποιαδήποτε άλλη μορφή θέρμανσης. Όλοι έχουμε διαπιστώσει τα δυσάρεστα αποτελέσματα με χαρακτηριστικό εκείνο της ατμόσφαιρας που γίνεται αποπνικτική απ’ την καύση ακατάλληλων ξύλων, ή pellets και την εγκατάσταση παράνομων καμινάδων.
Από εκεί και πέρα, απ’ τη στιγμή που θα επιλέξεις είτε τη λύση της κεντρικής θέρμανσης, είτε τη λύση της σόμπας υγραερίου, θα πρέπει να έχεις υπόψη σου τους τρόπους που μπορείς να κάνεις ακόμη περισσότερη οικονομία.
Για παράδειγμα, το γεγονός ότι στην Ελλάδα η χρέωση φυσικού αερίου γίνεται με την ώρα, καθιστά μάλλον άνευ χρησιμότητας το τρικ του να έχεις συνεχώς αναμμένο το καλοριφέρ για να μένει σταθερή η θερμοκρασία και να καταναλώνεται λιγότερο καύσιμο, μιας κι όσο μένει ανοιχτός ο καυστήρας, για τόση ώρα πληρώνεις, αφού χρεώνεσαι με την ώρα κι όχι με την κατανάλωση καυσίμου. Έτσι καλό είναι να επιλέξεις ποιες ώρες θ’ ανάβεις το θερμοστάτη για να ‘χεις καλύτερα αποτελέσματα.
Στην περίπτωση, πάλι, της σόμπας υγραερίου, μπορεί να είναι η φθηνότερη λύση, αλλά κι αυτή απαιτεί προσοχή, μιας, και πάλι, εάν την έχεις συνέχεια ανοιχτή θα καταλήξεις να χρειάζεσαι πολύ συχνά νέα φιάλη υγραερίου, ανεβάζοντας πάλι το κόστος. Κάτι άλλο που θα πρέπει να ‘χεις στο μυαλό σου είναι να ελέγχεις σε τι επίπεδο πληρότητας βρίσκεται η φιάλη σου ώστε ν’ αποφύγεις να ξεμείνεις από αέριο εν μέσω κάποιας πολύ κρύας περιόδου.
Σύγχρονα συστήματα ασφαλείας στις σόμπες υγραερίου και οι προφυλάξεις που πρέπει να πάρεις
Όπως είπαμε και πριν, η τεχνολογία και η έρευνα έχουν βοηθήσει σημαντικά ώστε οι σόμπες υγραερίου να είναι πιο ασφαλείς απ’ ότι στο παρελθόν. Πλέον, υπάρχουν αρκετές δικλείδες ασφαλείας, με κάθε σόμπα να διαθέτει ένα, ή και δύο διαφορετικά συστήματα αντιμετώπισης προβλημάτων.
Το πρώτο σύστημα ασφαλείας που διαθέτουν σχεδόν όλες οι σόμπες υγραερίου είναι η αυτόματη διακοπή της παροχής αερίου σε περίπτωση σβησίματος της φλόγας. Αυτό γίνεται, όπως είναι κατανοητό, για να μη συνεχίσει η φιάλη να παρέχει αέριο που δεν καίγεται στην ατμόσφαιρα δημιουργώντας συνθήκες ασφυξίας ή/και πιθανής έκρηξης.
Ένα άλλο πιο σύγχρονο σύστημα που έχουν υλοποιήσει οι εταιρίες, όπως η Delonghi, ανιχνεύει την περιεκτικότητα του αέρα στο βλαβερό -και σε μεγάλες ποσότητες θανατηφόρο- διοξείδιο του άνθρακα. Έτσι, για παράδειγμα, η σόμπα υγραερίου DeLonghi SRI διακόπτει τη λειτουργία της συσκευής όταν εντοπίσει ότι στον αέρα του δωματίου το διοξείδιο του άνθρακα έχει υπερβεί το 1,5%.
Σ’ άλλα μοντέλα μπορεί να δει κανείς το σύστημα προστασίας από πτώση, που διακόπτει τη λειτουργία της συσκευής σε περίπτωση πτώσης για την αποφυγή ξεσπάσματος πυρκαγιάς στο χώρο ή/και τη διαρροή αερίου. Γενικά πάντως, μπορεί όλα σχεδόν τα σύγχρονα μοντέλα να διαθέτουν ροδάκια για την εύκολη μεταφορά τους από δωμάτιο σε δωμάτιο, αλλά η βάση τους είναι σταθερή ώστε να αποφεύγονται οι πτώσεις.
Συμβουλές ασφαλούς χρήσης της σόμπας υγραερίου
Πέρα απ’ τα όποια συστήματα ασφαλείας διαθέτει η σόμπα σου, το βασικό θέμα είναι να πάρεις τις απαραίτητες προφυλάξεις, για ν’ αποφύγεις, στο μέτρο του δυνατού, κάθε κίνδυνο. Η πρώτη προφύλαξη που πρέπει να πάρει ο οποιοσδήποτε, πέρα απ’ οποιοδήποτε άλλο μέτρο, είναι ν’ ακολουθεί ρητά κι αυστηρά τις οδηγίες του κατασκευαστή. Γνωρίζουμε ότι ο μέσος καταναλωτής διαβάζει από σπάνια έως ποτέ το συνοδευτικό εγχειρίδιο οδηγιών για οποιαδήποτε συσκευή, αλλά αυτή τη φορά δεν χωρά εξαίρεση.
Σ’ ό,τι έχει να κάνει με τη φιάλη και την τοποθέτησή της να εμπιστεύεσαι την εγκατάσταση σε ειδικό, ενώ κατά το άναμμα, αφού ανοίξεις τη στρόφιγγα της φιάλης θα πρέπει να βάλεις και το μπουτόν στην ανάλογη θέση. Αντίστοιχα, όταν θέλεις να κλείσεις τη θερμάστρα κλείνεις τη στρόφιγγα και ρυθμίζεις το μπουτόν στην ανάλογη θέση.
Μη ξεχνάς ότι πολλοί τύποι σομπών υγραερίου απ’ αυτές που είναι διαθέσιμες στο εμπόριο πρέπει να λειτουργούν με τον ειδικό ρυθμιστή χαμηλής πιέσεως, ενώ κατά την τοποθέτηση και τη λειτουργία πρόσεξε ώστε ο ελαστικός σωλήνας τροφοδοσίας του υγραερίου να μην είναι τσακισμένος, ή αλλοιωμένος κατ’ οποιονδήποτε τρόπο.
Μην αφήνεις τη σόμπα αναμμένη μέσα στο δωμάτιο όταν κοιμάσαι, ή φεύγεις απ’ το σπίτι. Εξάλλου ο σχετικός κανονισμός για τη χρήση υγραερίου σε οικιακό περιβάλλον, απαγορεύει τη χρήση φιάλης υγραερίου σε υπνοδωμάτιο για ευνόητους λόγους. Επίσης, καλό είναι να διατηρείς τη σόμπα μακριά από υγρασία, ή άλλες πηγές νερού. Ακόμη, δεν πρέπει να τη χρησιμοποιείς ποτέ στο μπάνιο.
Επιπροσθέτως, παρά τις δικλείδες ασφαλείας που υπάρχουν, σε περίπτωση πτώσης είναι πολύ σημαντικό να μη μεταφέρεις ποτέ τη σόμπα υγραερίου από δωμάτιο σε δωμάτιο αναμμένη, όπως και να μην την τοποθετείς κοντά σ’ εύφλεκτα αντικείμενα, όπως είναι ρούχα, υφάσματα, χαρτιά, βιβλία, πολυθρόνες, κουρτίνες, έπιπλα κ.ο.κ. Επίσης, ποτέ μη σκεπάζεις με καλύμματα τη σόμπα υγραερίου ενώ βρίσκεται σε λειτουργία και ποτέ μην απλώνεις πάνω της ρούχα για να στεγνώσουν μετά από πλυντήριο.
Κατά την αλλαγή της φιάλης, είτε γίνεται από σένα, είτε από κάποιον ειδικό να προσέχεις ο διακόπτης της να είναι κλειστός, να μην υπάρχει στον περιβάλλοντα χώρο φλόγα και πάνω απ’ όλα να μην καπνίζει κανείς. Τέλος, θα πρέπει να έχεις υπόψη σου ότι οι μεταβολές του χώρου όπου έχεις εγκαταστήσει τη θερμάστρα υγραερίου μπορεί να επηρεάσουν την απόδοσή της με δυσμενείς επιπτώσεις για την ασφάλειά σου. Τέλος, αξίζει ν’ αναφέρουμε ότι ο κανονισμός λειτουργίας φιαλών υγραερίου σε οικιακούς χώρους απαγορεύει τη χρήση τους σε υπόγειους χώρους, καθώς και σε ισόγειους που επικοινωνούν απευθείας με υπόγειους.
Καταλήγοντας, κι ανεξάρτητα με το ποια μορφή θέρμανσης θα επιλέξεις, το σημαντικό είναι να προσέξεις κάποια πράγματα στο σπίτι σου που θα σε βοηθήσουν να κάνεις οικονομία, μην έχοντας απώλεια θερμότητας κατά τη χρήση. Ανάλογα με τη μορφή θέρμανσης και δοκιμάζοντας το χώρο σου, εσύ θα επιλέξεις κατά πόσο θ’ ανάβεις τη θέρμανση συγκεκριμένες ώρες, ή θα την έχεις σε μια σταθερή χαμηλότερη θερμοκρασία όλη μέρα.
Απ’ την άλλη, ένας βασικός παράγοντας είναι η καλή μόνωση. Τα νεότερα σπίτια είναι πιο αποτελεσματικά σ’ αυτόν τον τομέα, αλλά ακόμα και στα παλαιότερα μπορείς να διορθώσεις την κατάσταση με ειδικά αυτοκόλλητα-στοπ που δεν θ’ αφήνουν τη ζεστασιά να βγαίνει έξω, και το κρύο να μπαίνει μέσα.
Πάντως, όσο πρόβλημα και να είναι η θέρμανση με την άνοδο των τιμών και την οικονομική κρίση, ας μην ξεχνάμε πόσο τυχεροί είμαστε που ζούμε σε μια χώρα με πολύ καλό κλίμα, κι ας μην κάνουμε υπερβολές ανάβοντας τη θέρμανση στο φουλ με την πρώτη συννεφιά και αεράκι.
Δες εδώ προτάσεις Κλιματισμού και Θέρμανσης.