Με τους υπολογιστές, τα smartphones και τα tablets να αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας τόσο για ψυχαγωγικούς λόγους, όσο και για επαγγελματικούς, είναι φυσικό να ξοδεύεις πολλές ώρες μπροστά από μία οθόνη. Αυτό, αναπότρεπτα, δημιουργεί μια ανησυχία για την υγεία των ματιών.
Παρακάτω, ακολουθούν ορισμένα tips και σωστές πρακτικές ώστε ν’ αποφύγεις τους ερεθισμούς και να προστατέψεις την υγεία των ματιών σου.
Η κατάλληλη οθόνη
Σημαντικό ρόλο στην κούραση των ματιών παίζει η ανάλυση της οθόνης της συσκευής. Προφανώς, οι οθόνες full HD είναι πολύ πιο ξεκούραστες για τα μάτια λόγω της καλύτερης ευκρίνειας.
Επίσης, έχει μεγάλη σημασία και το είδος της εργασίας. Το διάβασμα, η επεξεργασία εικόνας και το gaming συνήθως δεν προσφέρονται για μικρές οθόνες όπως είναι για παράδειγμα αυτές των κινητών. Καλό είναι να χρησιμοποιείς την κατάλληλη οθόνη για κάθε λειτουργία. Γενικά, για εργασία που απαιτεί λεπτομέρεια οι οθόνες μεγάλων διαγωνίων και υψηλών αναλύσεων δεν είναι μόνο πιο παραγωγικές, ή πρακτικές αλλά και πιο ξεκούραστες.
Εργονομικός φωτισμός
Ειδικά για τον υπολογιστή η σωστή θέση του πάνω σ’ ένα γραφείο και στον χώρο, γενικότερα, είναι σημαντική. Άλλωστε, συχνά η κόπωση των ματιών προέρχεται απ’ τον τρόπο που το φως του ηλίου, ή του φωτισμού του δωματίου αντανακλάται στην οθόνη.
Για να μην δημιουργούνται αντανακλάσεις ή λάμψεις στην οθόνη, ο φωτισμός στον χώρο θα πρέπει να είναι ήπιος και όχι πολύ έντονος. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να υπάρχει έντονος φωτισμός πίσω από την οθόνη, δηλαδή κόντρα στα μάτια σου. Ωστόσο, στα περισσότερα γραφεία ο φωτισμός είναι πολύ πιο έντονος απ’ ότι πρέπει.
Αν ο ήλιος είναι δυνατός, μπορείς να χρησιμοποιήσεις κατάλληλα στόρια και κουρτίνες. Ιδανικά, μπορείς να εξετάσεις την τοποθέτηση έξυπνου φωτισμού όπως, για παράδειγμα, η σειρά Philips Hue, ώστε να ρυθμίζεις εύκολα τον φωτισμό μέσα από το κινητό σου, ανάλογα την περίσταση.
Ρύθμισε την οθόνη σου
Ρύθμισε τη φωτεινότητα και την ανάλυση της οθόνης σύμφωνα με τις ανάγκες σου. Αρχικά, μπορείς να ρυθμίσεις την εικόνα από το μενού ρυθμίσεων της ίδιας της οθόνης, αλλά και μέσα από το λειτουργικό. Για παράδειγμα, στα Windows υπάρχει το σχετικό εργαλείο για να επιλέξεις τις ιδανικές ρυθμίσεις οθόνης για τον χώρο και τον φωτισμό στον οποίο εργάζεσαι.
Μερικές απλές αλλαγές μπορεί να είναι πολύ αποδοτικές. Έτσι, γενικά το γκρι φόντο είναι πιο φιλικό στα μάτια σου απ’ το λευκό, ειδικά στις εφαρμογές γραφείου.
Σχετικά με τη φωτεινότητα, αν και η σωστή ρύθμιση εξαρτάται απ’ τον περιβαλλοντικό φωτισμό, είναι σωστό να μην τη ρυθμίζεις στο μέγιστο. Στις φορητές συσκευές όχι μόνο κουράζει τα μάτια, αλλά εξαντλεί και την μπαταρία.
Φρόντισε να ρυθμίσεις τη θερμοκρασία χρώματος, καθώς το μπλε φως είναι αυτό που σχετίζεται περισσότερο με την κούραση των ματιών. Με το να μειώσεις τη θερμοκρασία χρώματος μειώνεις και το μπλε φως που εκπέμπεται. Πρόσεξε μόνο μην το παρακάνεις και παραμορφωθεί έντονα το χρώμα.
Σε ό,τι αφορά στο κείμενο, μπορείς ν’ αλλάξεις το μέγεθος μέσα απ’ τις ρυθμίσεις. Συνήθως όσο πιο μεγάλη η γραμματοσειρά τόσο καλύτερα. Σε κινητά είναι συνετό να προσαρμόζεις προσεκτικά το zoom και ν’ αλλάζεις συνεχώς την εστίαση.
Η σωστή απόσταση από την οθόνη
Η απόσταση από την οθόνη παίζει σημαντικό ρόλο. Το σωστό είναι να βρίσκεσαι σε απόσταση τουλάχιστον όση το μήκος του χεριού σου. Δηλαδή περίπου 50 με 70 εκατοστά κατά μέσο όρο από την οθόνη ενός υπολογιστή. Ιδανικά, θα πρέπει να είναι τοποθετημένη πιο χαμηλά από το ύψος των ματιών σου ώστε να δημιουργείται μία μικρή γωνία θέασης. Αντίστοιχα, κατ’ αναλογία, δεν καμπουριάζουμε και δεν «κολλάμε» το πρόσωπό μας στην οθόνη ενός smartphone ή tablet.
Εφαρμογές για smartphones και tablets
Υπάρχουν πολλές εφαρμογές τόσο για Windows, όσο και για συσκευές Android ή iOS. Για παράδειγμα, μέσω της δωρεάν εφαρμογής για υπολογιστές f.lux μπορείς εύκολα να βελτιστοποιήσεις τη ρύθμιση για τη θερμοκρασία χρώματος ώστε να ταιριάζει με τις φωτιστικές συνθήκες του δωματίου σου.
Άλλο παράδειγμα είναι το app “My Eyes Protection” που προσπαθεί να μειώσει τα επίπεδα του μπλε φωτός στο κινητό ή στο tablet, ώστε να προστατέψει τα μάτια σου. Γενικά αν ψάξει κανείς υπάρχουν δεκάδες εφαρμογές, πολλές απ’ τις οποίες είναι δωρεάν, που προστατεύουν τα μάτια μας με διάφορους τρόπους. Απλά στα αντίστοιχα stores βάλε keywords όπως “eye protection”, ή «προστασία ματιών».
Τέλος, επειδή τα eBooks είναι εξαιρετικά δημοφιλή πλέον, όλες οι αντίστοιχες εφαρμογές όπως για παράδειγμα τα Amazon Kindle, Βιβλία Play, Perfect Viewer και Cool Reader, προσφέρουν πολλές ρυθμίσεις για ξεκούραστο διάβασμα και για την προστασία των ματιών. Με αυτό τον τρόπο μπορείς να ρυθμίσεις πολύ εύκολα την ανάλυση, τα χρώματα, την αντίθεση και τη γραμματοσειρά, με μόλις μερικά βήματα. Υπάρχει ακόμα και η δυνατότητα αλλαγής χρωμάτων για αποδοτικότερο διάβασμα σε περιβάλλον χαμηλού φωτισμού, όπως π.χ. στην κρεβατοκάμαρα.
Ασκήσεις και συχνά διαλείμματα
Σε συνεννόηση με τον οπτικό, ή τον οφθαλμίατρό σου μπορείς να εφαρμόσεις διάφορες ειδικές ασκήσεις. Για παράδειγμα, κάθε 20 λεπτά πρέπει να εστιάζεις σ’ ένα αντικείμενο που βρίσκεται 5-6 μέτρα μακριά για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα. Άλλη μια άσκηση είναι η εναλλαγή της παρακολούθησης ενός αντικειμένου που βρίσκεται μακριά μ’ ένα κοντινό για 10 φορές εστιάζοντας στο κάθε αντικείμενο για περίπου 5 με 10 δευτερόλεπτα.
Γενικότερα, πρέπει να έχεις κατά νου να ξεκουράζεις τα μάτια σου και να μην παρασύρεσαι απ’ τη δουλειά, ή το παιχνίδι. Έτσι, προσπάθησε ν’ ανοιγοκλείνεις πιο έντονα τα βλέφαρα, να κάνεις συχνά διαλείμματα κι αν χρειαστεί να χρησιμοποιήσεις σταγόνες για την ενυδάτωση των ματιών (τεχνητά δάκρυα).
Γυαλιά και φακοί επαφής
Αν και οι φακοί επαφής είναι πρακτικοί και προτιμώνται για λόγους καλαισθησίας, καλύτερα να φοράς γυαλιά όταν βρίσκεσαι μπροστά σε υπολογιστές κι οθόνες γενικότερα. Οι φακοί επαφής μειονεκτούν έναντι των γυαλιών και ύστερα από πολλές ώρες κουράζουν τα μάτια.
Είναι συνετό να επενδύεις σε γυαλιά με ποιοτικούς φακούς και πολλά και κατάλληλα φίλτρα ώστε τα μάτια σου να είναι ακόμα πιο προστατευμένα. Προτίμησε εξειδικευμένα μαγαζιά και επαγγελματίες.
Η υγιεινή διατροφή συμβάλει στην καλή υγεία των ματιών
Η υγιεινή διατροφή είναι έτσι κι αλλιώς σημαντική για τη συνολική υγεία και ευεξία. Οι βιταμίνες Α, C και Ε συμβάλλουν στην υγεία των ματιών, οπότε πρέπει να καταναλώνεις τροφές όπως είναι το καρότο, το μήλο, το πορτοκάλι, τα αβοκάντο, το σπανάκι, οι ελιές, τα αμύγδαλα, ο σολομός και ο τόνος. Αν δεν έχεις χρόνο ή και όρεξη να καταναλώνεις όλα αυτά τα σημαντικά για την υγεία φρούτα και λαχανικά, επένδυσε σε ένα μπλέντερ. Θα αυξήσεις σημαντικά τι ποσότητες που πρέπει να καταναλώνεις καθημερινά.