Το τζάκι αποτελεί μία από τις πιο ζεστές γωνιές του σπιτιού, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Ένα αναμμένο τζάκι ζεσταίνει το χώρο, αποτελεί συντροφιά το χειμώνα και δημιουργεί ατμόσφαιρα θαλπωρής σε κάθε σπίτι. Ακόμα, αποτελεί ένα πολύ ενδιαφέρον αρχιτεκτονικό στοιχείο του σπιτιού, τόσο από πρακτική, όσο κι από διακοσμητική άποψη. Η παρουσία του αναβαθμίζει το χώρο και καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο που θα τοποθετηθούν τα υπόλοιπα έπιπλα.
Για να κατασκευαστεί σωστά ένα τζάκι χρειάζεται συνδυασμός γνώσεων, εμπειρίας και μαεστρίας. Όμως, ακόμα κι ένα άρτια κατασκευασμένο τζάκι, χρειάζεται να πληροί ορισμένες προϋποθέσεις κατά τη λειτουργία του.
Πώς λειτουργεί το τζάκι;
Όταν ανάψεις φωτιά στην εστία του τζακιού, παράγεται θερμός αέρας. Ο αέρας αυτός γεμίζει την καμινάδα και λόγω της διαφοράς θερμοκρασίας που έχει με τον αέρα έξω από την καμινάδα, οδηγείται προς τα πάνω. Παράλληλα, ο αέρας που υπάρχει στο χώρο που καίει το τζάκι ρέει μέσα στην εστία, περιστρέφεται γύρω από τη φωτιά, θερμαίνεται και με τη σειρά του ανεβαίνει στην καμινάδα. Έτσι, δημιουργείται ένας κύκλος που διαρκεί όσο είναι αναμμένο το τζάκι.
Λάθη που οδηγούν στην προβληματική λειτουργία του τζακιού:
- Κατασκευαστικά λάθη
- Λάθη κατά τη λειτουργία
- Ελλιπής συντήρηση/καθαρισμός
Πώς πρέπει να είναι κατασκευασμένο ένα τζάκι;
Η εστία του τζακιού πρέπει να είναι κατασκευασμένη από εξαιρετικά ανθεκτικά υλικά στις υψηλές θερμοκρασίες, όπως πυρότουβλα, πυρόπλακες, ή ηφαιστειακές πλάκες.
Το μέγεθος της εστίας πρέπει να είναι ανάλογο του χώρου. Ένας μεγάλος χώρος χρειάζεται μεγάλη εστία και σε έναν μικρό χώρο επαρκεί μια μικρή.
Η καπνοδόχος αποτελεί ακόμα πιο σπουδαίο στοιχείο στην κατασκευή του τζακιού. Είναι το στοιχείο που καθοδηγεί όλο το σύστημα θέρμανσης. Μια σωστά κατασκευασμένη καπνοδόχος θα σε βοηθήσει να ανάψεις γρήγορα το τζάκι, θα το εμποδίσει από το να καπνίσει και θα αποτρέψει τη διαρροή μυρωδιάς καμένου ξύλου στο χώρο.
Για να πετύχεις όμως τα παραπάνω θα πρέπει κατά την κατασκευή της να προσέξεις:
- Τις διαστάσεις, δηλαδή το ύψος και τη διατομή. Ανάλογα με το μέγεθος της εστίας (ύψος, μήκος, βάθος), κατασκευάζεται κι η καμινάδα. Το συνηθέστερο ύψος καμινάδας είναι περίπου τα 8 μέτρα.
- Τα υλικά κατασκευής. Είτε η καμινάδα είναι κτιστή είτε είναι ανοξείδωτη, θα πρέπει να προσέξεις τη μόνωσή της. Μια καλά μονωμένη καμινάδα παραμένει ζεστή και προωθεί πολύ πιο αποτελεσματικά τον καπνό προς τα πάνω. Ακόμα, όταν η καπνοδόχος είναι θερμή, δεν δημιουργούνται συμπυκνώσεις υδρατμών -ειδικά στο τμήμα της που βρίσκεται πάνω ή έξω από το κτίριο, όταν κάνει πολύ κρύο- κι έτσι αποφεύγεται το κάπνισμα.
- Το σχήμα της. Η καμινάδα πρέπει να ανεβαίνει κατευθείαν προς τα πάνω, χωρίς γωνίες και διακλαδώσεις.
- Το καπέλο. Πρέπει να επιλέξεις το σωστό καπέλο. Δηλαδή την σωστή απόληξη της καμινάδας. Ένα αντιανεμικό καπέλο θα ενισχύσει τον καλό εξαερισμό της καπνοδόχου και κατ΄ επέκταση θα αυξήσει την απόδοση του τζακιού σου έως και κατά 20%. Ακόμα, θα αποτρέψει το φαινόμενο του αντίθετου ανέμου, που θα είχε ως αποτέλεσμα τη ροή καπνού μέσα στο σπίτι. Τέλος, προστατεύει την καμινάδα από την εισβολή πουλιών, σφηγκών, τρωκτικών και ερπετών.
Τι να προσέχεις όταν ανάβεις το τζάκι σου.
Το άναμμα του τζακιού είναι αρκετά απλή υπόθεση, πρέπει όμως να γίνει με γρήγορο και αποτελεσματικό τρόπο. Έτσι θα αποφύγεις πιθανό κάπνισμα και θα έχεις γρηγορότερα το αποτέλεσμα μιας ζεστής φωτιάς.
Γι’ αυτό πρόσεχε τα παρακάτω:
- Να είναι καθαρή η εστία, σκουπισμένη από υπολείμματα ξύλου και στάχτης.
- Να στοιβάξεις μέσα στην εστία εντελώς ξερά ξύλα, κατά προτίμηση οξιά και δρυ για αρχή.
- Να τα τοποθετήσεις με τέτοιο τρόπο ώστε να περνάει αέρας αναμεσά τους.
- Μην ξεχάσεις να ανοίξεις το σκέπαστρο.
- Να χρησιμοποιήσεις οπωσδήποτε προσάναμμα. Μπορείς να επιλέξεις ανάμεσα σε ξερά κλαδιά, χαρτί ή εφημερίδα, ακόμα και χημικό προσάναμμα (τα γνωστά κυβάκια).
- Να μην υπάρχουν στο χώρο ρεύματα αέρα.
Τι να προσέχεις κατά τη διάρκεια λειτουργίας του τζακιού
Όσο το τζάκι είναι αναμμένο χρειάζεται τακτικά να το ελέγχεις και σε ορισμένες περιπτώσεις να παρέμβεις:
- Όταν η φωτιά έχει μειωθεί, ενώ υπάρχουν αρκετά ξύλα, ανακάτεψε με το ειδικό εξάρτημα τα ξύλα σου για να εισχωρήσει ανάμεσά τους αέρας.
- Όταν τα ξύλα έχουν μειωθεί, πρόσθεσε νέα ξύλα. Οξιά και δρυ αν η φωτιά είναι μικρή, ελιά αν η φωτιά είναι ακόμα ζωηρή.
- Αν η φωτιά είναι ανησυχητικά μεγάλη, προσπάθησε να αφαιρέσεις μερικά ξύλα με τη λαβίδα και να τα αφήσεις στην άκρη για λίγο.
Ακόμα, φρόντισε να υπάρχει μια πηγή εισαγωγής καθαρού αέρα στον χώρο. Ένα μισάνοιχτο παράθυρο για παράδειγμα. Η παρουσία φρέσκου αέρα είναι απαραίτητη για να λειτουργήσει σωστά το τζάκι. Πρόσεξε όμως να μην δημιουργείται ρεύμα.
6 tips για να αποφύγεις το κάπνισμα στο τζάκι σου
- Να ελέγχεις την καμινάδα για ενδεχόμενο βούλωμα (π.χ. από φωλιά πουλιών).
- Να καθαρίζεις την καμινάδα κάθε χρόνο, ειδικά αν χρησιμοποιείς τακτικά το τζάκι σου.
- Να ελέγξεις αν το καπάκι του τζακιού ανοίγει πλήρως. Αν όχι, φρόντισε να το επισκευάσεις.
- Να μην υπάρχουν ρεύματα από ανοιχτά παράθυρα και πόρτες κατά τη διάρκεια λειτουργίας του τζακιού.
- Να μην λειτουργούν κλιματιστικά ή ο απορροφητήρας ταυτόχρονα με το τζάκι γιατί κι αυτές οι συσκευές δημιουργούν ρεύματα αέρα.
- Να χρησιμοποιείς μόνο ξερά και στεγνά ξύλα. Αν τα ξύλα είναι έστω και λίγο πράσινα ή/και νωπά, παράγεται περισσότερος καπνός παρά θερμότητα. Έτσι, η καμινάδα δεν θερμαίνεται αρκετά ώστε να σπρώξει τον καπνό προς τα πάνω.
Σωστός καθαρισμός τζακιού
Ο καθαρισμός της εστίας του τζακιού πρέπει να γίνεται κάθε φορά που θα έχει λειτουργήσει το τζάκι. Η υπερβολική συσσώρευση στάχτης δυσχεραίνει τη λειτουργία του τζακιού κι από την άλλη, ειδικά στα τζάκια ανοιχτού τύπου, μεταφέρεται στα σωματίδια του αέρα, με κίνδυνο να προκαλέσει αναπνευστικά προβλήματα στα μέλη της οικογένειας.
- Πριν καθαρίσεις το τζάκι σου βεβαιώσου πως έχει σβήσει καλά.
- Με το ειδικό φτυαράκι απομάκρυνε τα χοντρά κομμάτια υπολειμμάτων ξύλου (αν υπάρχουν).
- Μάζεψε τη στάχτη με την ειδική ηλεκτρική σκούπα στάχτης. Έτσι θα αποφύγεις τη μεταφορά των κόκκων της στον αέρα και θα τελειώσεις το σκούπισμα πολύ πιο γρήγορα.
- Το ειδικό συρταράκι συγκέντρωσης στάχτης δεν χρειάζεται να το καθαρίζεις κάθε φορά. Άδειαζέ το μόνο όταν γεμίσει.
Τον καθαρισμό της καμινάδας μπορείς να τον κάνεις με ειδικά χημικά, που καίγοντάς τα στην εστία καθαρίζουν την καπνοδόχο. Για πιο αποτελεσματικό όμως καθαρισμό, καλύτερα εμπιστεύσου ένα ειδικό συνεργείο. Το αναμμένο τζάκι είναι θαλπωρή, συντροφιά και ζεστασιά. Ακολουθώντας τις παραπάνω συμβουλές αυτόν το χειμώνα θα το απολαύσεις!