Έχεις συνηθίσει δίπλα από τον όρο “USB” να εμφανίζεται και κάποιος αριθμός που σημειώνει την έκδοσή του, άρα την ταχύτητα και την νεότητά του. Έχεις συνηθίσει επίσης κάθε φορά που ακούς διαφορετική ονομασία USB να περιμένεις μεγάλες αλλαγές. Λίγο-πολύ όλα αυτά ισχύουν, σε κάποιο βαθμό έστω, στην περίπτωση του βύσματος/ καλωδίου/ προτύπου USB Type C.
Ας ξεκινήσουμε από το βύσμα το ίδιο
Στο USB Type C δεν υπάρχει πάνω και κάτω. Όπως και να τοποθετήσετε το καλώδιο, λειτουργεί σωστά.
Το κλασικό βύσμα USB που γνωρίζεις, στην πραγματικότητα, λέγεται Type A. Μπορεί να μην το έχεις ακούσει ή να μη το συναντάς σε διαφημίσεις, προδιαγραφές προϊόντων και λοιπά διότι ποτέ δεν αποτέλεσε όρο που χρησιμοποιείται στο marketing. Ήξερες όμως πως όταν έλεγε κάποιος για X θύρες USB, οι υποδοχές είναι συγκεκριμένες. Αυτό ακριβώς που φαντάζεσαι πάντα είναι το Type A. Φυσικά υπάρχουν και άλλοι τύποι όπως το Type B που συναντούμε συνήθως σε εκτυπωτές, εξωτερικούς σκληρούς δίσκους των 3,5 ιντσών κ.ο.κ.
Σίγουρα θυμάσαι τα βύσματα mini USB που είχαν βέβαια παραλλαγές τις mini A και mini B, αν και στα μέρη μας γνωρίσαμε τον πρώτο τύπο. Δύο ήταν και οι τύποι micro USB, micro A και micro B, με τον δεύτερο να χρησιμοποιείται στις μέρες μας πολύ συχνά. Τίποτα από τα παραπάνω δεν καταργείται αν και μπορούμε να πούμε πως, σε μεγάλο βαθμό, οι συνδέσεις mini USB έχουν παροπλιστεί.
Μετά λοιπόν τις θύρες USB Type A και Type B, να που ήρθε ο καιρός να δούμε και την Type C. Με τη διαφορά βέβαια ότι η νέα αυτή σύνδεση, δεν φέρνει νέες ταχύτητες, φέρνει όμως νέες δυνατότητες, αποτελεί πια και εμπορική ονομασία για πολλούς κατασκευαστές και φιλοδοξεί να αντικαταστήσει σε μεγάλο βαθμό, αν όχι ολοκληρωτικά όλες τις άλλες παραλλαγές της σύνδεσης USB.
Το νέο βύσμα είναι πολύ μικρότερο από το κλασικό, λίγο μεγαλύτερο από το micro USB και είναι αδύνατο να μπει με λάθος μεριά. Δεν υπάρχει “πάνω” και “κάτω”, άρα μπορείς να το βάλεις σε θύρα ακόμη και στα τυφλά ή έστω χωρίς να αναρωτηθείς αν έχεις πιάσει σωστά το καλώδιο.
Το Chromebook Pixel ήταν το πρώτο laptop με USB Type C που ανακοινώθηκε.
Λίγα λόγια για τις εκδόσεις USB
Όλες οι εκδόσεις της προδιαγραφής USB εξακολουθούν να λειτουργούν και να υποστηρίζονται. Συγκεκριμένα, με το κλασικό βύσμα ίδιο από το 1998, κάθε νεότερη συσκευή είναι συμβατή με θύρες της εποχής, πάντα όμως με προσαρμοσμένες (προς τα κάτω) επιδόσεις. Για παράδειγμα, μια συσκευή USB 3.0, λειτουργεί σε θύρες USB 2.0 αλλά με τις ταχύτητες της τελευταίας. Το ίδιο ισχύει και για καλώδια Type C που μπορούν, με κατάλληλο προσαρμογέα, να χρησιμοποιηθούν σε παλαιότερες θύρες. Με την παρουσίαση του Type C όμως έγιναν και κάποιες αλλαγές σε ονομασίες και ορισμούς, οπότε καλό είναι να βάλουμε τα πράγματα σε τάξη πριν εμβαθύνουμε.
USB 1.1: Εμφανίστηκε το 1998 και επέτρεπε μέγιστη ταχύτητα μεταφοράς έως 12Mbps. Αν αναρωτιέσαι τι έγινε με το USB 1.0, η πρώτη εκείνη έκδοση δεν πρόλαβε ποτέ να εμφανιστεί σε καταναλωτικά προϊόντα.
USB 2.0: Διατέθηκε το 2000 και ανέβασε τη μέγιστη ταχύτητα σε 480Mbps, ενώ είναι συμβατή με παλαιότερες εκδόσεις USB.
USB 3.0: Μας ήρθε το 2008 ανεβάζοντας την ταχύτητα στα 5Gbps με ενεργό το SuperSpeed mode. Πολλές φορές, θύρες και καλώδια ξεχωρίζουν από το χαρακτηριστικό μπλε χρώμα. Φυσικά, και αυτή η έκδοση είναι συμβατή με παλαιότερες.
USB 3.1: Αποκαλύφθηκε το 2013 και υποσχέθηκε περαιτέρω άνοδο της ταχύτητας σε 10Gbps, όντας πάντα συμβατό με όλες τις παλαιότερες εκδόσεις. Τα πράγματα πάντως περιπλέκονται λίγο από το γεγονός ότι υπάρχουν δύο “γενιές” USB 3.1. Η πρώτη, Gen1, είναι ουσιαστικά η προδιαγραφή USB 3.0. Η έκδοση Gen2 είναι εκείνη που αποδίδει ταχύτητα 10Gbps. Τα περισσότερα προϊόντα που υποστηρίζουν γενικότερα USB 3.1 αναμένεται να χρησιμοποιούν θύρες και καλώδια Type C πάντως, αν και κάτι τέτοιο δεν είναι πάντα υποχρεωτικό. Στην προδιαγραφή αυτή, όπως και σε παλαιότερες, μεταφέρεται και ρεύμα, αλλά πλέον σε μεγαλύτερες τιμές ξεκινώντας από 5V/2A και φτάνοντας σε 12V/5A (60W) και 20V/5A (100W). Σε κάθε περίπτωση οι λειτουργίες που αφορούν τη διάθεση ηλεκτρικού ρεύματος σε συνδεδεμένη συσκευή εξαρτώνται από το λεγόμενο Power Delivery Mode.
Θύρες, βύσματα, καλώδια: ένας μικρός χαμός!
Το MacBook των 12” όμως είναι το πρώτο που κυκλοφόρησε και το μόνο που υιοθετεί την τεχνολογία τόσο επιθετικά. Έχει μόλις μία θύρα.
Είναι πολύ σημαντικό να θυμάσαι πως το Type C είναι ξεχωριστή υπόθεση. Με λίγα λόγια μια συσκευή με θύρα αυτού του τύπου ή ένα τέτοιο καλώδιο ΔΕΝ είναι δεδομένο ότι υποστηρίζει το Power Delivery Mode. Αν τελικά το υποστηρίζει δεν είναι σίγουρο ότι παρέχει το μέγιστο φορτίο. Αυτό εξαρτάται και από τη θύρα και από το καλώδιο, πράγμα που σημαίνει ότι χρειάζεται προσοχή και ενδιαφέρον και από μέρος σου.
Με την ίδια λογική ακριβώς, δεν είναι δεδομένο ότι υποστηρίζει συγκεκριμένη ταχύτητα για τη μεταφορά δεδομένων. Τα περισσότερα παραδείγματα, αυτήν τη στιγμή τουλάχιστον, υποστηρίζουν ταχύτητα 5Gbps, άρα μιλάμε για το πρότυπο Gen1. Είναι θέμα χρόνου να δούμε και υποστήριξη Gen2 για ταχύτητες 10Gbps. Ενδεικτικά, υπάρχουν συσκευές με τη νέα θύρα που υποστηρίζουν ταχύτητες USB 2.0 και τίποτα παραπάνω.
Οι παραλλαγές σε θύρες που θα βρίσκονται στην αγορά θα είναι Type C με ταχύτητες USB 2.0, με ή χωρίς υποστήριξη Power Delivery και Type C με ταχύτητες USB 3.1 (Gen1 ή Gen2), πάλι με ή χωρίς υποστήριξη Power Delivery. Όσο για τους τύπους καλωδίων με το νέο βύσμα, οι παραλλαγές μπορεί να αποδειχθούν ακόμη περισσότερες. Είναι θέμα επιλογής κατασκευαστών πάντα.
Κάτι ακόμη που είναι τελείως νέο και μπορεί να το προσφέρει μόνο το νέο βύσμα, αρκεί βέβαια να το φροντίσει ο κατασκευαστής της θύρας κ.λπ., είναι το λεγόμενο Alternate Mode. Με αυτό, το καλώδιο και η θύρα μπορούν να λειτουργήσουν ως τελείως διαφορετική προδιαγραφή. Μπορεί να λειτουργήσει δηλαδή ως θύρα MHL, για εικόνα και ήχο από φορητές συσκευές, ως θύρα DisplayPort για μεταφορά εικόνας σε monitor και τηλεοράσεις, ακόμη και ως θύρα Thunderbolt 3 για ταχύτητες έως και 40Mbps κατά τη μεταφορά δεδομένων.
Τι σημαίνουν όλα αυτά;
Ας προσπαθήσουμε να τα ξεμπλέξουμε λίγο. Όλα τα παραπάνω σημαίνουν πως μια θύρα και το αντίστοιχο καλώδιο USB Type-C μπορεί, κατά περίπτωση, να προσφέρει ταχύτητες από 480Mbps έως 10Gbps, κάτι που μπορεί να επιτευχθεί, έτσι κι αλλιώς, και με βύσμα Type A, το γνωστότερο και διαχρονικότερο όλων. Μόνο με καλώδιο Type C όμως μπορούν να τροφοδοτηθούν συσκευές που καταναλώνουν έως και 100W, μόνο με αυτό το καλώδιο είναι εφικτό το Alternate Mode που ουσιαστικά επιτρέπει τη χρήση της ίδιας θύρας ως τελείως διαφορετικής. Ένα καλώδιο, μία θύρα, για πολλά σενάρια, πολλά διαφορετικά πρότυπα που προηγουμένως απαιτούσαν τα δικά τους ξεχωριστά καλώδια και επιπλέον χώρο στο laptop ή οπουδήποτε αλλού.
Επιπλέον προσφέρει πολύ καλύτερη εργονομία από κάθε άλλη θύρα USB, διατηρώντας αρκετά μικρές διαστάσεις, καθιστώντας αδύνατη τη λανθασμένη απόπειρα τοποθέτησης. Εξάλλου και οι δύο άκρες ενός καλωδίου Type C έχουν την ίδια ακριβώς απόληξη, οπότε δεν έχει καν σημασία πού θα καταλήξει η κάθε μεριά του.
Το Thunderbolt 3 θα χρησιμοποιεί το ίδιο βύσμα. Με το κατάλληλο σύστημα μία θύρα μπορεί να κάνει… όλα αυτά που βλέπετε. Τα περισσότερα μάλιστα και ταυτόχρονα.
Το μέλλον δεν είναι εδώ ακόμα, αλλά δεν είναι και μακριά
Λίγα είναι τα προϊόντα με θύρες Type C και σίγουρα όχι με την υψηλότερη δυνατή ταχύτητα. Το Google Nexus 5X είναι ένα παράδειγμα από smartphones ενώ το MacBook και η νεότερη έκδοση του Chromebook Pixel είναι μερικά ακόμη. Μέσα στους επόμενους μήνες η “βεντάλια” των επιλογών θα ανοίξει και θα δεις να αλλάζουν ορισμένα πράγματα στην αγορά χάρη στη νέα αυτήν τεχνολογία. Μέχρι να ολοκληρωθεί η αναπόφευκτη μετάβαση σε θύρες και καλώδια Type C, θα υπάρχουν προσαρμογείς ώστε παλαιότερες συσκευές να μην καταλήξουν χαμένες πριν καν… γεράσουν.
Παράλληλα όμως έχεις να περιμένεις και συναρπαστικές εξελίξεις. Όπως δείχνει το MacBook της Apple, είναι εφικτό να υπάρχει laptop με μία μόνο θύρα για φόρτιση αλλά και δεδομένα παντός είδους. Όχι μόνο αυτό, αλλά εφόσον ένα laptop δεν ζητά πάνω από 100W, τότε μπορούμε να έχουμε ένα φορτιστή, ένα καλώδιο, με το οποίο θα φορτίζουμε τόσο το smartphone και το tablet μας, όσο και το laptop.
Με την ίδια λογική ακριβώς μπορείς να περιμένεις ότι η κατηγορία των power banks θα αποκτήσει νέο νόημα και ώθηση. Οι εξωτερικές μπαταρίες για συσκευές με χαμηλή κατανάλωση, θα μπορούν, χωρίς ξεχωριστούς προσαρμογείς ανά εταιρεία, να καλύπτουν και τις ανάγκες ενός φορητού υπολογιστή. Η εξέλιξη αυτή θα είναι πάρα πολύ σημαντική διότι, με εξαίρεση πολύ συγκεκριμένες σειρές, όπως τα MacBooks που συντηρούν εδώ και χρόνια τη δική τους αγορά εξωτερικών μπαταριών χάρη στη σταθερότητα των συνδέσεων τροφοδοσίας, κάθε laptop (εκτός από τα πιο τερατώδη gaming laptops λογικά, λόγω αυξημένης κατανάλωσης) θα μπορεί να χρησιμοποιήσει οποιαδήποτε εξωτερική μπαταρία με USB Type C.
Η όλη εξέλιξη αφήνει χώρο και για χωροταξικές και αισθητικές αλλαγές. Λιγότερες θύρες θα μπορούν να αναλαμβάνουν τα καθήκοντα περισσοτέρων. Επιπλέον, το γεγονός ότι τα βύσματα, άρα και οι υποδοχές, είναι συγκριτικά μικρότερα, μένει περιθώριο για laptops με ακόμη πιο λεπτό προφίλ.
Δρόμος ανοίγεται και για την επέκταση με επιπλέον θύρες αφού, λόγω επιδόσεων, δυνατοτήτων και σχεδιασμού, μπαίνουν στα σκαριά hubs που μπορούν να περνούν ρεύμα, να έχουν πολλαπλών τύπων υποδοχές USB, εξόδους εικόνας και άλλα ακόμη. Ειδικά στην περίπτωση που υποστηρίζεται και Thunderbolt 3 στο Alternate Mode, είναι απολύτως εφικτό να πάρει κανείς ένα ανάλογο router και να δημιουργήσει δίκτυο από τον υπολογιστή του με καλώδια Gigabit Ethernet. Οι πιθανότητες είναι πραγματικά πάρα, μα πάρα πολλές. Για πρώτη φορά στην ιστορία υπολογιστών και άλλων συσκευών, φορητών και μη, έχουμε ένα καλώδιο που να μπορεί να περάσει αρκετό ρεύμα για τροφοδοσία, αρκετά δεδομένα το δευτερόλεπτο ώστε, με το σωστό hardware, να εξυπηρετούνται ακόμη και επαγγελματίες μοντέρ με βαριά αρχεία ασυμπίεστου video, εικόνα ήχος και οτιδήποτε άλλο μπορεί να χρειαστεί κανείς.
Ένα dock με 10 θύρες και ενσωματωμένη μπαταρία μπαίνει σε μια μόλις USB Type C και μονομιάς ανοίγουν οι ορίζοντες κάθε laptop.
Η δυνατότητα για ενισχυμένη τάση θα πιάσει, έστω κάποια στιγμή, τόπο και σε συνηθισμένες φορητές συσκευές, δηλαδή smartphones και tablets, αφού, αν το αντέχει η εσωτερική μπαταρία, μπορεί να φορτιστεί πιο γρήγορα από τον κατάλληλο φορτιστή. Για να μην πούμε για το ότι υπάρχει αέρας για εξωτερικές μπαταρίες που θα μπορούν να φορτίζουν πολλαπλές συσκευές ταυτόχρονα.
Αργά αλλά σταθερά
Θα χρειαστεί λίγη υπομονή για τη μετάβαση, για το ξεμπέρδεμα των καλωδίων που δεν θα κάνουν με τη μία για όλα και για το λανσάρισμα αρκετών συσκευών που να μπορούν να εκμεταλλευθούν πλήρως τη νέα πραγματικότητα.
Αλλά είναι βέβαιο ότι στο τέλος βγαίνουμε όλοι κερδισμένοι.