Τα σύγχρονα smartwatches και βραχιόλια ελέγχου δραστηριότητας (activity trackers) με αισθητήρες καρδιακού ρυθμού καθιστούν εύκολη την παρακολούθηση της φυσικής σου κατάστασης και της υγείας σου.
Το Apple Watch, για παράδειγμα, μπορεί να ανιχνεύσει μια απότομη αύξηση του καρδιακού ρυθμού, ενώ το πιο πρόσφατο μοντέλο της σειράς, το Apple Watch Series 4, μπορεί να πραγματοποιήσει ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ) απευθείας από τον καρπό του χρήστη, βοηθώντας στην πρόληψη σοβαρών παθήσεων, όπως η κολπική μαρμαρυγή, που αυξάνουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου.
Κι άλλοι κατασκευαστές συσκευών wearable όπως η Fitbit κι η Garmin αναπτύσσουν παρόμοια χαρακτηριστικά που συμβάλουν στην πρόληψη των διαφόρων μορφών αρρυθμίας και της υπνικής άπνοιας.
Τώρα που οι τεχνολογικοί περιορισμοί στον τομέα των wearables έχουν αρχίσει να εξαλείφονται, θα είναι πιο εύκολο για τις εταιρείες του χώρου να αναβαθμίσουν τους μετρητές αθλητικής δραστηριότητας, από απλά «εργαλεία» προπόνησης σε ιατρικές συσκευές πρόληψης.
Μέτρηση του καρδιακού ρυθμού
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι μέτρησης του καρδιακού ρυθμού. Οι επαγγελματίες στον τομέα της υγείας χρησιμοποιούν μία μηχανή ΗΚΓ, η οποία καταγράφει τα ηλεκτρικά σήματα που παράγονται από τη συστολή του καρδιακού μυός, μέσω μιας σειράς ηλεκτροδίων που τοποθετούνται στο στήθος και στα άκρα του ασθενούς. Στη συνέχεια, ο γιατρός χρησιμοποιεί αυτές τις πληροφορίες για να ανιχνεύσει τυχόν ανωμαλίες στο ρυθμό και τη δομή της καρδιάς. Οι αλλαγές στο ηλεκτρικό μοτίβο μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για τη διάγνωση καρδιακής προσβολής.
Ορισμένοι αθλητές χρησιμοποιούν ειδικούς ιμάντες ελέγχου του καρδιακού ρυθμού, οι οποίοι εφαρμόζονται στο στήθος. Όπως μία μηχανή ηλεκτροκαρδιογραφήματος, μετρούν την ηλεκτρική δραστηριότητα στην καρδιά χρησιμοποιώντας έναν αισθητήρα που πρέπει να προσδεθεί όσο γίνεται πιο κοντά στην καρδιά. Κατά γενικό κανόνα, οι ιμάντες στήθους εφαρμόζονται κατά τη διάρκεια της άσκησης και οι πληροφορίες χρησιμοποιούνται γενικά για την επίτευξη αθλητικών στόχων κι όχι για πρόληψη.
Τεχνολογία φωτοπληθυσμογραφίας
Τα βραχιόλια ελέγχου δραστηριότητας αξιοποιούν μια διαφορετική τεχνολογία αισθητήρα που ονομάζεται φωτοπληθυσμογραφία (PPG). Αντί για ηλεκτρική δραστηριότητα, ο εν λόγω αισθητήρας χρησιμοποιεί το φως για να μετρήσει την ποσότητα του αίματος που ρέει κάτω από την επιφάνεια του δέρματος κάθε δεδομένη χρονική στιγμή. Καθώς η καρδιά χτυπάει, η ροή του αίματος στον καρπό αυξάνεται κι απορροφά περισσότερο από το φως. Ανάμεσα στους παλμούς, όταν μειώνεται η ροή του αίματος, αντανακλάται περισσότερο φως πίσω στους αισθητήρες και η μέτρηση που προκύπτει είναι ο καρδιακός παλμός σου.
Ωστόσο, όπως σημειώνουν οι ειδικοί, παρόλο που η τεχνολογία PPG συνήθως παρέχει ακριβείς μετρήσεις, μπορεί να μην επιτυγχάνει αξιόπιστες ενδείξεις υπό ορισμένες συνθήκες. Η κίνηση είναι μία από τις μεταβλητές που μπορούν να επηρεάσουν μια καλή μέτρηση: Ενώ ο καρδιακός ρυθμός σε συνθήκες ανάπαυσης τείνει να είναι άμεσος, ο αισθητήρας μπορεί να χρειαστεί περισσότερο χρόνο για μια ακριβή μέτρηση κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων που περιλαμβάνουν άτακτες κινήσεις όπως π.χ. το τένις. Οι μόνιμες ή προσωρινές αλλαγές στο δέρμα, όπως ορισμένα τατουάζ, μπορούν επίσης να επηρεάσουν την απόδοση του αισθητήρα καρδιακών παλμών. Το μελάνι, το σχέδιο και ο κορεσμός ορισμένων τατουάζ μπορεί να εμποδίζουν το φως στον αισθητήρα, δυσκολεύοντας τη λήψη αξιόπιστων μετρήσεων.
Τα wearables ως ιατρικές συσκευές
Για τον μέσο χρήστη που επιθυμεί να αυξήσει το επίπεδο της φυσικής του κατάστασης, οι περιορισμοί που μπορεί να υπάρχουν στην τεχνολογία PPG είναι αποδεκτοί. Ωστόσο, η βελτίωση της ακρίβειας είναι ζωτικής σημασίας όταν ένα fitness tracker χρησιμοποιεί τους αισθητήρες για την πρόληψη συμπτωμάτων κι επιπλοκών της καρδιάς.
Έτσι, για να γεφυρωθεί το κενό, εταιρείες όπως η Apple, η Fitbit κι η Garmin έχουν πραγματοποιήσει πολυάριθμες μελέτες σχετικά με το πόσο ακριβείς είναι οι συσκευές τους για παθήσεις όπως η κολπική μαρμαρυγή, λαμβάνοντας πειραματικά δεδομένα καρδιακού ρυθμού και μετατρέποντάς τα σε αλγόριθμους μηχανικής μάθησης. Στόχος των εν λόγω μελετών είναι να βοηθήσουν στη «μετάφραση» των δεδομένων σε ακριβή και ουσιαστικά αποτελέσματα για το χρήστη.
Οι ίδιες εταιρείες αναπτύσσουν επίσης νέους αισθητήρες για να λειτουργούν συνδυαστικά με τον αισθητήρα PPG. Με το Apple Watch Series 4, η Apple έφερε την τεχνολογία EKG (ΗΚΓ) στον καρπό μας. Το Apple Watch Series 4 χρησιμοποιεί ηλεκτρόδια στο Digital Crown και στην πίσω όψη του ρολογιού, τα οποία μπορούν να μετρούν ηλεκτρικά σήματα της καρδιάς. Όταν τοποθετείς το δάχτυλό σου στο Digital Crown, η συσκευή θα σε ειδοποιήσει άμεσα για τα δεδομένα των καρδιακών σου παλμών. Οι πληροφορίες αποθηκεύονται στην εφαρμογή Apple Health και μπορείς να τις μοιραστείς με το γιατρό σου.
Το Apple Watch Series 4 δεν είναι η πρώτη φορητή συσκευή με δυνατότητα ΗΚΓ, ωστόσο είναι η πρώτη φορητή συσκευή ευρείας κατανάλωσης που μπορεί να πραγματοποιήσει μετρήσεις καρδιακών παλμών απευθείας από τον καρπό σου. Πριν από το Series 4, οι χρήστες του Apple Watch μπορούσαν να αγοράσουν ένα ξεχωριστό αξεσουάρ watchband που ονομάζεται KardiaBand, το οποίο χρησιμοποιεί τον αισθητήρα του ρολογιού για να ανιχνεύσει μη φυσιολογικό καρδιακό ρυθμό.
Fitness trackers με αισθητήρες παλμικής οξυμετρίας
Η Fitbit και η Garmin κατασκευάζουν fitness trackers που βασίζονται επίσης στην τεχνολογία PPG για μέτρηση του καρδιακού ρυθμού, ενώ υπάρχουν μοντέλα που συνδυάζουν φωτοαισθητήρες για μέτρηση καρδιακού ρυθμού και αισθητήρες παλμικής οξυμετρίας (SpO2) που μετρούν την ποσότητα του οξυγόνου στο αίμα. Σε συνδυασμό με τα δεδομένα του καρδιακού ρυθμού, αυτές οι πληροφορίες μπορούν να είναι το «κλειδί» για την ανίχνευση προβλημάτων που σχετίζονται με την ποιότητα του ύπνου, όπως η υπνική άπνοια, το άσθμα και οι αλλεργίες.
Ειδοποίηση αυξημένου καρδιακού ρυθμού απευθείας από τον καρπό σου
Εκτός από την ανάπτυξη φορητών συσκευών που παρέχουν υψηλότερη ακρίβεια στις μετρήσεις, οι εταιρείες -όπως η Apple- έχουν αρχίσει να επικεντρώνονται ακόμα περισσότερο στον τρόπο με τον οποίο αξιοποιούνται τα δεδομένα καρδιακού ρυθμού. Ακόμη και πριν από την ενσωμάτωση της τεχνολογίας EKG στο Apple Watch Series 4, το WatchOS 4 ήταν ήδη εξοπλισμένο με τη λειτουργία Elevated Heart Rate notifications (ειδοποίηση αυξημένου καρδιακού ρυθμού). Οι χρήστες που επιλέγουν να λαμβάνουν ειδοποίηση όταν το Apple Watch ανιχνεύει μια απότομη αύξηση του καρδιακού ρυθμού σε περίοδο αδράνειας περίπου 10 λεπτών. Έτσι εάν π.χ. βρίσκεσαι ξαπλωμένος στον καναπέ και ο καρδιακός σου ρυθμός αυξηθεί απότομα, το Apple Watch σου θα σε ενημερώσει άμεσα.
Επιπλέον, υπάρχουν έξυπνα ρολόγια όπως το Galaxy Watch της Samsung που χρησιμοποιούν τις μετρήσεις του καρδιακού ρυθμού για να ανιχνεύσουν τα επίπεδα άγχους, που θεωρείται υπεύθυνο για καρδιολογικά προβλήματα, εγκεφαλικά ακόμα και διάφορες μορφές καρκίνου.
Συμπερασματικά, λοιπόν, φαίνεται ότι τα wearables μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην πρόληψη και την προαγωγή της υγείας, και ιδιαίτερα στην έγκαιρη διάγνωση καρδιακών παθήσεων σε ανθρώπους που πάσχουν μεν, αλλά δεν γνωρίζουν ότι έχουν κάποιο πρόβλημα.