Η νέα ψηφιακή εποχή με τις καινοτόμες τεχνολογίες κι υπηρεσίες της έχει αλλάξει τα πάντα στη ζωή σου. Κυριολεκτικά δεν υπάρχει τομέας που να μην έχει επηρεαστεί. Η επικοινωνία, οι ανθρώπινες σχέσεις, η οικονομία, η εργασία, η ψυχαγωγία, η ενημέρωση, όλα έστω και λίγο έχουν αλλάξει σε σχέση με το παρελθόν χάρη στην τεχνολογία.
Μπορεί βέβαια πολλές από αυτές τις αλλαγές και επιδράσεις να έχουν θετικό πρόσημο, αλλά δυστυχώς καμιά φορά υπάρχει και η αρνητική πλευρά των πραγμάτων. Όλο και περισσότερο επιτακτική γίνεται η ανάγκη προστασίας των προσωπικών σου δεδομένων και της online δραστηριότητάς σου. Ειδικά τον τελευταίο καιρό έχουν προκύψει σκάνδαλα που έχουν ευαισθητοποιήσει περισσότερο τους πολίτες και τους νομοθέτες πάνω σε αυτό το θέμα.
Μην ξεχνάς πως αρκετές εταιρείες έχουν γιγαντωθεί τόσο ώστε πραγματικά να έχουν πρόσβαση σε απίστευτα δεδομένα, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά στην παγκόσμια ιστορία. Για παράδειγμα, Microsoft, Facebook, Amazon και Google έχουν πανίσχυρη διαδικτυακή παρουσία και τα προϊόντα τους τα χρησιμοποιούμε σχεδόν όλοι.
Ειδικότερα η Google σχετίζεται σχεδόν με κάθε δραστηριότητά σου στο διαδίκτυο: Gmail, YouTube, Search, Maps. Και φυσικά είναι ο δημιουργός του Android λειτουργικού (που υπάρχει σε πληθώρα smartphone), αλλά και πολλών Android apps.
Τα δεδομένα που καταγράφει η Google
Ένα εύλογο ερώτημα είναι τι πραγματικά καταγράφει η κάθε εταιρεία, για ποιόν λόγο και τι μπορείς να κάνεις γι’ αυτό.
Ειδικά η Google διατηρεί αρχείο δραστηριοτήτων σχεδόν για τα πάντα:
- Ιστορικό αναζήτησης
- Που πλοηγήθηκες στο διαδίκτυο και για πόση ώρα
- Ποια βίντεο ή τι μουσική προτιμάς
- Διατηρεί ένα πλήρες διαφημιστικό προφίλ
- Καταγράφει την τοποθεσία σου και τυχόν διαδρομές που έκανες ή το πόσο περπάτησες σε μία ημέρα
- Αποθηκεύει στοιχεία ατζέντας, επαφών και ημερολογίου
- Σώζει τα βιβλία και άλλες παρόμοιες online αγορές από το store της
- Διατηρεί ηχητικά αρχεία από συνομιλίες σου και χρήση του Voice
- Έχει στοιχεία σχετικά με τον ηλεκτρονικό σου εξοπλισμό κτλ.
Ο μεγάλος ψηφιακός αδερφός
Λόγω της προόδου που έχει σημειώσει η τεχνολογία, όλο και περισσότερες εταιρείες, κράτη και ιδιώτες μπαίνουν στον πειρασμό να αποκτήσουν πρόσβαση στα προσωπικά σου δεδομένα γιατί είναι πλέον υπερπολύτιμα.
Οι λόγοι και τα κίνητρα είναι πολλά. Συγκεκριμένα, για εταιρείες όπως η Google το μεγάλο στοίχημα είναι το διαφημιστικό σου προφίλ. Μπορεί να ακούγεται αθώο ή απλό, κι όμως δεν είναι. Καταρχάς ένα διαφημιστικό προφίλ έχει τεράστια αξία και ως μία απλή βάση δεδομένων και μεταπωλείται ακριβά. Είναι εξαιρετικά σημαντικό για τη στοχευμένη διαφήμιση που είναι μία από τις βασικές οικονομικές δραστηριότητες online και μάλιστα με τεράστιο τζίρο. Εξάλλου, μελέτες δείχνουν πώς στο μέλλον το διαφημιστικό προφίλ θα έχει ακόμα μεγαλύτερη αξία, ειδικά για μία κοινωνία που είναι κατά βάση καταναλωτική.
Επιπρόσθετα, τα στοιχεία από το διαφημιστικό σου προφίλ μπορούν να αξιοποιηθούν και για άλλους σκοπούς π.χ. πολιτικούς. Δεν είναι τυχαίο τα θέματα που προέκυψαν στις εκλογές πολλών ανεπτυγμένων χωρών ή ακόμα και οι απόπειρες χειραγώγησης της κοινής γνώμης μέσω social media. Άλλωστε, η Τεχνητή Νοημοσύνη με την βοήθεια και των Big Data (που συγκεντρώνονται εύκολα πλέον) μπορεί να χρησιμοποιηθούν ώστε το διαφημιστικό σου προφίλ να γίνει καθαρά ψυχολογικό ή να αξιοποιηθεί γενικά με κάθε τρόπο.
Φαντάσου λοιπόν το εξής σενάριο: να υπάρχει ένα αρχείο για εσένα κάπου που να διαθέτει κάθε προσωπική λεπτομέρεια. Δηλαδή, να έχουν καταγραφεί τα αγαπημένα σου βιβλία, σεξουαλικές προτιμήσεις, πολιτικά πιστεύω, μοτίβα συμπεριφοράς, επίπεδο μόρφωσης, αγαπημένα στέκια, πιθανά προβλήματα υγείας κτλ. Αλλά και να μπορεί με μεγάλη ακρίβεια να προβλέψει επόμενες κινήσεις (π.χ. αγορές) ή συμπεριφορές (με πολύ καλή στατιστική ακρίβεια). Και όλο αυτό δεν είναι επιστημονική φαντασία.
Σταδιακές αλλαγές των τελευταίων χρόνων
Ευτυχώς, κυβερνήσεις και οργανισμοί προσπαθούν να βάλουν όρια νομοθετώντας. Για παράδειγμα η Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του GDPR (Γενικού Κανονισμού Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων) υποχρεώνει εταιρείες όπως η Google να είναι πιο προσεκτικές και έστω κάπως πιο διαφανείς ως προς τη λειτουργία τους.
Ταυτόχρονα, η πίεση από ομάδες ακτιβιστών, αλλά και οι ανάγκες των πολλών, οδήγησαν τις εταιρείες να αναθεωρήσουν την πολιτική και την εταιρική τους ευθύνη. Γι’ αυτό και η Google έχει δημιουργήσει ακόμη και βίντεο για να ενημερώσει πως πλέον σου δίνει το δικαίωμα να δεις τι καταγράφει για εσένα. Φυσικά έχεις και το δικαίωμα να διαγράψεις οριστικά ότι επιθυμείς από τα αρχεία αυτά (ψηφιακή λήθη).
Κάτι φαίνεται να αλλάζει προς το καλύτερο. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλα είναι σωστά, ότι τα προβλήματα λύθηκαν, αλλά φαίνεται πως υπάρχει σταδιακή βελτίωση.
Ποιές παράμετροι και σχετικές ρυθμίσεις πρέπει να τηρηθούν
Κατά τις online δραστηριότητές σου πρέπει να είσαι ένας προσεχτικός και συνειδητοποιημένος. Μπορείς να πειράξεις και μερικές ρυθμίσεις.
Αν επισκεφτείς το «My Activity» θα δεις τις καταγεγραμμένες πληροφορίες που σε αφορούν. Μπορείς να τις διαγράψεις πατώντας τις τρεις κάθετες τελείες πάνω δεξιά και επιλέγοντας Διαγραφή. Επιπρόσθετα, μπορείς να διαγράψεις μεμονωμένες πληροφορίες ή με βάση συγκεκριμένες ημερομηνίες.
Προφανώς αυτή η ιστοσελίδα αποτελεί την προσπάθεια της Google να σου δώσει με έναν εύκολο και ομαδοποιημένο τρόπο πρόσβαση σε ότι στοιχείο έχει για εσένα. Σίγουρα αξίζει να ρίξεις μια ματιά. Είναι πραγματικά εντυπωσιακό, ίσως και ανησυχητικό.
Υπάρχει και η πλατφόρμα «Activity Control», η οποία σε βοηθάει να καθορίσεις τις μελλοντικές καταγραφές τις Google και δεν λειτουργεί παρελθοντικά. Εκεί υπάρχουν όλα τα προϊόντα κι οι υπηρεσίες της και εσύ μπορείς να δηλώσεις ξεχωριστά για το καθένα τις προτιμήσεις σου. Εν ολίγοις μπορείς και να σταματήσεις την αποθήκευση του ιστορικού σου και πολλών άλλων στοιχείων αν το επιθυμείς.
Βέβαια, αν είσαι αρκετά σχολαστικός και σε ενδιαφέρει η λεπτομέρεια, σου δίνεται η δυνατότητα να κατεβάσεις σε αρχείο όλα τα στοιχεία που σε αφορούν. Το μέγεθος του αρχείου συνήθως είναι πολύ μεγάλο, όπως και η πληθώρα των στοιχείων σε αυτό. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω της υπηρεσίας «take out».
Τέλος, ένα δραστικό μέτρο που ίσως να ενδιαφέρει μερικούς είναι η πλήρης, μόνιμη και οριστική διαγραφή του λογαριασμού (προφίλ). Να σημειωθεί ότι η διαγραφή δεν θα γίνει άμεσα αφού για νομικούς λόγους η εταιρεία θα κρατήσει ένα αντίγραφο (backup) για κάποιο χρονικό διάστημα χωρίς θεωρητικά να το επεξεργάζεται με οποιονδήποτε τρόπο.