Ζεις την εποχή της τεχνολογικής έξαρσης. Την εποχή που όλα όσα σκέφτονταν και φανταζόντουσαν οι άνθρωποι δεκαετίες πίσω, γίνονται πραγματικότητα και βρίσκονται στα χέρια σου…
Τηλεπικοινωνίες, έξυπνες ηλεκτρικές συσκευές που κάνουν πολύ περισσότερα από τους «φτωχούς» προκατόχους τους, gaming κονσόλες και υπολογιστές με ισχύ που κάνει “άλματα” κάθε ημέρα που περνάει. Μέχρι και ψυγεία που ξέρουν ότι σου τελειώνει το γάλα πριν από εσένα, ή και πλυντήρια που αναγνωρίζουν αν τους έχεις βάλει λευκά, ή χρωματιστά ρούχα. Όλα αυτά είναι ωραία να τα έχεις στη ζωή σου και να τ’ απολαμβάνεις. Μέχρι τη στιγμή τουλάχιστον που έρχεται στα χέρια σου ο λογαριασμός του ρεύματος.
Για να σταματήσεις τις ασκήσεις ηρεμίας όταν τον βλέπεις, ετοιμάσαμε 20 προτάσεις που μπορούν να κάνουν το σπίτι σου φιλικότερο προς το περιβάλλον και την τσέπη σου.
1. Ρύθμισε το χρόνο λειτουργίας
Η ρύθμιση της θερμοκρασίας είναι ίσως ο σημαντικότερος παράγοντας που παίζει ρόλο στην κατανάλωση ενέργειας στο σπίτι. Όποια κι αν είναι η επιλογή σου μεταξύ κλιματιστικού, ανεμιστήρων ή και συνδυασμός τους, έχεις σίγουρα βρεθεί σε στιγμή που θυμάσαι ότι έχεις ξεχάσει κάποιο από αυτά αναμμένο, ενώ εσύ βρίσκεσαι έξω από το σπίτι. Βέβαια τα περισσότερα κλιματιστικά και πάνελ διαθέτουν ενσωματωμένο χρονοδιακόπτη, αλλά πόσες φορές έχεις ξεχάσει να τον προγραμματίσεις; Με ελάχιστα χρήματα μπορείς να παρεμβάλεις ένα διακόπτη χρόνου μεταξύ κάθε μιας από τις συσκευές σου και την πρίζα του ρεύματος. Μπορείς να διαλέξεις μεταξύ διακόπτη που να μετρά αντίστροφα τον χρόνο που εσύ επιλέγεις, ή έναν διακόπτη που ανάλογα με την ώρα της ημέρας, να δίνει, ή να σταματά την παροχή ρεύματος. Αν για παράδειγμα αποφασίσεις ότι ο ανεμιστήρας δεν θες να λειτουργεί μετά τις 12 το βράδυ, ρυθμίζεις τον χρονοδιακόπτη να «δίνει» ρεύμα μόνο τις υπόλοιπες ώρες.
2. Ανακύκλωσε τον αέρα του χώρου σου
Κι αφού ξεκινήσαμε με ανεμιστήρες, ήξερες ότι τον ανεμιστήρα οροφής μπορείς να τον χρησιμοποιείς και το χειμώνα; Φυσικά, γνωρίζεις ότι το καλοκαίρι ο ανεμιστήρας φροντίζει ν’ ανακυκλώνει τον αέρα και να δημιουργεί το δροσιστικό ρεύμα που τόσο χρειάζεσαι. Όσο μεγαλύτερη είναι η ένταση που αυτός περιστρέφεται, τόσο ευεργετικότερη είναι και η δράση του. Ο ανεμιστήρας το χειμώνα πρέπει να γυρίζει από την αντίθετη πλευρά και σε χαμηλές ταχύτητες. Λόγο της κλίσης που έχουν τα πτερύγια όταν κινείται «ανάποδα» κατεβάζει το θερμό αέρα που έχει σκαρφαλώσει προς την οροφή, και τον διοχετεύει ξανά προς εσένα. Η ελάχιστη, λοιπόν, ενέργεια που απαιτεί ο ανεμιστήρας οροφής καταφέρνει και κρατάει ζεστό το δωμάτιο, χωρίς να χρειάζεται ν’ αυξήσεις την ένταση του κλιματιστικού, του πάνελ ή του καλοριφέρ. Δεν είναι καθόλου παράλογο να τοποθετήσεις έναν ανεμιστήρα οροφής σε κάθε σημαντικό δωμάτιο, μόνο για χρήση στην περίοδο του χειμώνα.
3. Ρύθμισε σωστά το χώρο σου
Υπολόγισε σοφά πριν τοποθετήσεις ένα καινούριο κλιματιστικό. Η σωστή θέση από τη λάθος απέχει ελάχιστα οπότε πάντα να ζητάς τη γνώμη ενός ειδικού. Οι θεωρίες που κυκλοφορούν εκεί έξω είναι διάφορες και δεν αποτελούν πανάκεια. Κάποιο σπίτι μπορεί να θέλει ανοιχτές πόρτες για να διοχετεύεται ο ψυχρός, ή ο θερμός αέρας στα άλλα δωμάτια. Άλλο μπορεί να τα θέλει κλειστά γιατί η θερμοκρασία χάνεται πριν φτάσει στο στόχο της. Σε κάθε περίπτωση είναι καλό να φροντίσεις να μην έχεις θερμοκρασιακές απώλειες από πόρτες και παράθυρα που δεν κλείνουν καλά, ή πχ.από μια βιβλιοθήκη που τοποθετήθηκε μπροστά από το κλιματιστικό. Μπορείς και μόνος σου να φροντίσεις με «στοπ» κάτω από τις πόρτες, ειδικά της εξώπορτας, να ελέγχεις την κίνηση του αέρα. Αν είσαι αρκετά τυχερός και στο σπίτι σου έχεις τζάκι, πρέπει οπωσδήποτε να σκεφτείς τι ρεύματα αέρα σου δημιουργεί! Η βιβλιοθήκη που αναφέραμε παραπάνω μπορεί να γίνει σύμμαχος στην προσπάθεια αυτή, αν τη χρησιμοποιήσεις ως μόνωση κοντά σε κάποιο τοίχο που τον χτυπάει εξωτερικά ο ήλιος, ή ο άνεμος.
4. Σταδιακή μεταβολή της θερμοκρασίας
Το μεγαλύτερο πρόβλημα στο «κλίμα» του σπιτιού, έρχεται από εμάς κι όχι από το περιβάλλον. Συνήθως είμαστε βιαστικοί και θέλουμε να δροσίσει, ή να ζεσταθεί το σπίτι αμέσως! Αυτό, φυσικά, σημαίνει ότι βάζουμε τις μονάδες μας «στο τέρμα» κι απογειώνουμε την ενεργειακή κατανάλωση. Λίγη σημασία έχει σ’ αυτή την περίπτωση η ενεργειακή κλάση του εξοπλισμού μας. Το αστείο είναι ότι συνήθως, μετά από λίγο βλέπουμε ότι το παρακάναμε κι επιστέφουμε την ένταση στο φυσιολογικό. Η υπομονή γενικά κάνει καλό κι όταν αφορά την τσέπη μας, καλύτερο. Πέραν του ότι μια συντηρητική συμπεριφορά δεν ζορίζει τις συσκευές μας και τους εξασφαλίζει μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, βοηθάει το πορτοφόλι αλλά και τη διάθεσή μας… Γι’ αυτό, λοιπόν, δεν «τερματίζουμε» το κοντέρ εκτός κι αν είναι απαραίτητο!
5. Εκμεταλλεύσου το περιβάλλον
Ο ήλιος είναι φίλος μας, τουλάχιστον όταν κάνει κρύο. Φαίνεται προφανές, όμως σίγουρα υπάρχει τρόπος που σου έχει ξεφύγει για να εκμεταλλευτείς τον ήλιο και να ζεστάνεις το χώρο σου. Υπάρχουν εκατοντάδες αναλύσεις για το πώς μπορείς ν’ αξιοποιήσεις τις θερμές ακτίνες του ηλίου, αφορούν κυρίως εξοχικές κατοικίες κι απαιτούν μελέτη και κατασκευή από το μηδέν. Αυτή η τάση ξεκίνησε στη δεκαετία του 1970 και παρόλα αυτά δεν είναι αρκετά διαδεδομένη. Έχεις, όμως, το πλεονέκτημα να βρίσκεσαι σε μια από τις πιο ηλιόλουστες χώρες του κόσμου κι υπάρχουν απλές λύσεις που μπορείς να εφαρμόσεις και στο σπίτι. Όπως να φροντίσεις να εκτίθεται το κρεβάτι, ή ο καναπές όσο γίνεται στον ήλιο. Αν μονάχα ένα δωμάτιο “λούζεται” από ήλιο τότε σκέψου να κλείσεις την πόρτα και να κρατήσεις τη ζέστη από το να δραπετεύσει στο υπόλοιπο σπίτι. Η χρήση του ανεμιστήρα, που διάβασες παραπάνω, ταιριάζει “γάντι” σ’ αυτή την περίπτωση. Οι μεγάλες γυάλινες επιφάνειες είναι φίλοι μας, αφού αφήνουν τον ήλιο να μπει και παγιδεύουν τη θερμότητα.
6. Διάλεξε το σωστό εξοπλισμό
Όσο σωστά κι αν εφαρμόσεις τα παραπάνω, δε θα κάνεις τίποτα αν δεν αποφασίσεις σωστά τον τύπο του εξοπλισμού που θ’ αγοράσεις, την ενεργειακή κλάση της κάθε μονάδας αλλά και την ελάχιστη κατανάλωση τους. Κάποιες φορές πρέπει να γίνουν εκπτώσεις στις απαιτήσεις μας, όπως για παράδειγμα η αγορά φορητών σωμάτων θέρμανσης. Όταν για παράδειγμα δεν έχεις ανάγκη να θερμάνεις ένα δωμάτιο συχνά, δεν είναι απαραίτητο να το εξοπλίσεις με panel, αλλά ένα φορητό καλοριφέρ μπορεί να κάνει την δουλειά αυτή όταν χρειαστεί. Η ελάχιστη κατανάλωση, όμως, του καλοριφέρ είναι πολύ μεγαλύτερη απ’ αυτή του panel. Όπως στην αγορά κλιματιστικού ζητάς τη συμβουλή του πωλητή, έτσι και για την θέρμανση είναι σημαντικό να μην καταλήγεις σε βιαστικές αγορές.
7. Σωστή και συχνή συντήρηση
Κάθε χρόνο πρέπει να κάνουμε την τυπική συντήρηση των κλιματιστικών μονάδων. Και φυσικά το ίδιο ισχύει και για όλες τις άλλες συσκευές μας. Ειδικότερα όπου βρίσκουμε φίλτρα (πχ. απορροφητήρας) πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και να μην αμελούμε τον καθαρισμό τους. Είναι μια διαδικασία που δεν κρατάει πολύ κα ούτε γίνεται συχνά για να μας ταλαιπωρήσει. Άλλωστε, για να έχεις την καλύτερη απόδοση στα χρήματα που επενδύεις πρέπει να φροντίζεις και τον εξοπλισμό που απέκτησες.
8. Κατάλληλος Φωτισμός
Το ευκολότερο βήμα για να χαμηλώσεις το ενεργειακό σου αποτύπωμα είναι η αντικατάσταση των λαμπτήρων παλιάς τεχνολογίας πυρακτώσεως, αλλά και φθορίου, με LED. Παρόλο που το συνολικό αρχικό κόστος αντικατάστασης μπορεί να φανεί μεγάλο, είναι τόσα τα οφέλη που αξίζει να το βάλεις ψηλά στη λίστα σου. Ίσως να γνωρίζεις σε γενικές γραμμές ότι οι λαμπτήρες LED έχουν πολύ μικρές ενεργειακές απαιτήσεις σχετικά με τα παλιά τους «ξαδερφάκια», πιθανότατα όμως δεν ξέρεις πως κερδίζεις παράλληλα και μεγαλύτερη φωτεινότητα, ανάλογα πάντα με την ποιότητα του LED. Το φωτισμό τον μετράμε σε μονάδες Lumen. Σαν βάση να θυμάσαι ότι μια κοινή λάμπα των 100 Watt κατανάλωσης, αποδίδει περίπου 1500 Lumen φωτισμού. Για να πετύχουμε τον ίδιο φωτισμό έχουμε τις εξής επιλογές:
- Λαμπτήρας φθορισμού 1500 Lumen > κατανάλωση 30W
- Λαμπτήρας οικονομίας 1500 Lumen > κατανάλωση 28W
- Λαμπτήρας Led 1500 Lumen > κατανάλωση 16,6W
Βλέπεις, λοιπόν, ότι οι διαφορές στην κατανάλωση στους λαμπτήρες LED είναι τεράστιες. Aν αναλογιστείς την οικονομία που πετυχαίνεις, το φαινομενικά μεγάλο κόστος αντικατάστασης του παλιού σου συστήματος φωτισμού, είναι στην ουσία πολύ μικρό.
9. Ανιχνευτές κίνησης
Σε σημεία όπως η είσοδος του σπιτιού, του γκαράζ ή κι έξω στη βεράντα δεν υπάρχει πάντα η ανάγκη για μόνιμο φως. Κι επειδή δεν είναι εύκολο, ή λογικό να προσπαθείς να ελέγξεις τη φωταγώγηση με τεχνικές όπως οι χρονοδιακόπτες κι ο προγραμματισμένος φωτισμός, μπορείς να τοποθετήσεις ανιχνευτές κίνησης, ή -τα λεγόμενα- φωτοκύτταρα. Εξαλείφεις έτσι τον κίνδυνο να μην μπορείς ν’ ανάψεις το φως, ή να το ξεχάσεις ανοιχτό. Και πέρα απ’ αυτό, θα σε ειδοποιήσουν και για οποιαδήποτε ύποπτη κίνηση στον χώρο σου.
10. Έξυπνη τοποθέτηση φωτιστικών
Θα εκπλαγείς με την ποσότητα του φωτός που χάνεται μέσα κι έξω από το σπίτι, απλά και μόνο επειδή μέρος του φωτός κρύβεται ή χάνεται χωρίς να επιστρέφει σ’ εσένα. Ένα μικρό φως τοποθετημένο σε μια γωνία ανάμεσα σε δυο τοίχους, αντανακλά αρκετή ποσότητα φωτός απ’ ότι αν βρεθεί μόνο του και μακριά από τέτοιες επιφάνειες.
11. Κρυφός Φωτισμός
Μια πρακτική που συναντάς συνέχεια σε καφετέριες και καταστήματα που θέλουν να παίζουν με το φως, ο λεγόμενος «κρυφός φωτισμός», δεν είναι τίποτα περισσότερο από πηγές φωτός, κυρίως LED, με τρόπο που να μην φαίνεται η πηγή τους αλλά μονάχα το αποτέλεσμα. Το μεγάλο πλεονέκτημα του κρυφού φωτισμού είναι ότι δεν χρειάζεται να είναι έντονος, βρίσκεται -κυρίως- σε σημαντικά σημεία του σπιτιού, όπως η κουζίνα, η βιβλιοθήκη, ένας καθρέπτης, και χωρίς να “λούζουν” το δωμάτιο με φως δίνουν το στίγμα τους ως σημείο αναφοράς.
12. Εκμεταλλεύσου τα μικροκύματα
Οι φούρνοι μικροκυμάτων είναι μεγάλοι σύμμαχοι στην οικονομία και την ταχύτητα. Αν και δεν θα σε βοηθήσουν ιδιαίτερα στο να μαγειρέψεις φαγητό, είναι πρωταθλητές στο να το ξαναζεστάνουν γρήγορα. Σίγουρα θα καταναλώσεις λιγότερη ενέργεια απ’ ότι αν ανάψεις το συμβατικό σου φούρνο.
13. Ταχεία θέρμανση
Σε αντίθεση μ’ αυτά που διάβασες νωρίτερα, μερικές φορές είναι προτιμότερο να εκμεταλλευτείς μια συσκευή στο έπακρο της κατανάλωσής της για μικρό χρονικό διάστημα. Παράδειγμα αποτελεί ο βραστήρας στην κουζίνα για το ζεστό νερό. Ή, για την ακρίβεια, το βραστό νερό. Η απόδοση αυτής της συσκευής είναι τέτοια ώστε να φτάνει ένα λίτρο νερού από θερμοκρασία χαμηλότερη αυτής του δωματίου, σε σημείο βρασμού μέσα σ’ ένα περίπου λεπτό. Εδώ, αν κι ανεβάζουμε το ρυθμό κατανάλωσης, το κάνουμε ακριβώς για τον απολύτως απαραίτητο χρόνο κι ούτε στιγμή παραπάνω. Μην προσπαθήσεις, λοιπόν, να βράσεις νερό στο μάτι της κουζίνας γιατί θα χάσεις χρόνο και χρήμα.
14. Μόνωσε τους σωλήνες
Οι σωλήνες που ξεκινούν από το θερμοσίφωνα και καταλήγουν στην κουζίνα, ή το λουτρό, καλό είναι να μονωθούν εξωτερικά. Εκτός κι αν οι αποστάσεις είναι πολύ μικρές, τότε μια τέτοια πρόληψη κάνει σημαντική διαφορά.
15. Φρόντισε το ψυγείο
Ένα από τα σημαντικότερα σημεία που μπορεί να σπαταλάς ενέργεια άσκοπα, είναι αυτό της συντήρησης και της ψύξης των τροφίμων. Πρώτο σημείο που θα ήταν καλό να προσέξεις, είναι το λαστιχάκι της πόρτας που μονώνει το εσωτερικό του. Είναι το σημείο που φθείρεται συχνότερα από κάθε άλλο, και σπανίως του δίνεται η πρέπουσα προσοχή. Φρόντισε η θερμοκρασία στη συντήρηση να βρίσκεται περίπου στους 2-4 oC, ανάλογα πάντα και με τις οδηγίες χρήσης του ψυγείου. Προσπάθησε να μην το γεμίζεις ασφυκτικά και να υπάρχει χώρος ανάμεσα στις τροφές για να κυκλοφορεί ο αέρας. Έτσι θα πετύχεις καλύτερη κατανομή της θερμοκρασίας. Και φυσικά, ο χειρότερος εχθρός της συντήρησης είναι ο πάγος. Κάνε απόψυξη σε σταθερά χρονικά διαστήματα και το ψυγείο θα λειτουργεί στις ιδανικές του συνθήκες.
16. Φρόντισε τον καταψύκτη
Αντίθετα με τη συντήρηση, η κατάψυξη είναι καλύτερο να είναι πάντα γεμάτη. Δεν χρειάζεται να υπάρχει ροή αέρα, και φαντάσου ότι το ένα κατεψυγμένο φαγητό διατηρεί την ψύξη στο άλλο, χωρίς να χρειάζεται συνεχής ανανέωση από τον καταψύκτη.
17. Γεμάτο πλυντήριο
Προσπάθησε όταν βάζεις πλυντήριο να το γεμίζεις κοντά στο 80% της μέγιστης χωρητικότητα του κάδου – όσο βέβαια αυτό είναι εφικτό. Και φυσικά, ποτέ να μην φτάνεις στα όρια του.
18. Power save is your friend
Δεν υπάρχει λόγος να αφήνεις το PC σου και την τηλεόραση ανοιχτά, όταν λείπεις από το σπίτι. Ακόμα και η οθόνη του υπολογιστή αν μένει ώρες ολόκληρες αναμμένη άσκοπα, κάνει τη ζημιά της στο πορτοφόλι σου. Αν δεν μπορείς να συνηθίσεις να κλείνεις τις συσκευές πριν φύγεις, φρόντισε να ενεργοποιήσεις το power save σ’ αυτές. Έτσι θα κλείνουν μόνες τους μετά από κάποια λεπτά.
19. Πολύμπριζα με διακόπτη
Ειδικά σε διακοσμητικά φώτα, κρυφό φωτισμό και γενικώς σε πράγματα που θέλεις ν’ ανάβουν για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, σύνδεσέ τα σε πολύμπριζα με διακόπτη.
20. Ζεστή διακόσμηση
Μπορεί να μην έχει άμεση κι εμφανή σχέση η διακόσμηση με την οικονομία, όμως σκέψου ότι τα «ζεστά» χρώματα στο σπίτι δημιουργούν την αίσθηση του θερμού κι άνετου χώρου. Ένα μεγάλο μέρος της αίσθησης του κρύου, ή της ζέστης που μπορεί να μας ενοχλεί, έρχεται από την εικόνα που έχουμε για το περιβάλλον μας. Ένα λευκό δωμάτιο με άσπρους τοίχους, άσπρο πάτωμα και λευκά έπιπλα δίνει την ψευδαίσθηση ότι είναι παγωμένο, χωρίς καν να είμαστε εκεί. Ενώ ένα δωμάτιο-βιβλιοθήκη, με ξύλο και χαλί στο πάτωμα φαντάζει με ζεστό χώρο.