Ένα από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα με τους υπολογιστές (κυρίως με τα laptop) είναι η υπερθέρμανση, κάτι που πολλοί χρήστες δεν γνωρίζουν πώς να αντιμετωπίσουν, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες όπου η θερμοκρασία περιβάλλοντος ανεβαίνει επικίνδυνα.
Αιτίες υπερθέρμανσης
Η υπερθέρμανση μπορεί να προκαλέσει διάφορα προβλήματα στον υπολογιστή, όπως έντονος θόρυβος, τυχαίες επανεκκινήσεις και «blue screens» ή/και απώλεια δεδομένων. Υπάρχουν περιπτώσεις που ο χρήστης δεν γνωρίζει καν ότι η ρίζα των προβλημάτων είναι οι υψηλές θερμοκρασίες που «ψήνουν» το εσωτερικό του υπολογιστή, και προτού καταλάβει ποιο ακριβώς είναι το ζήτημα καταλήγει με κατεστραμμένη μητρική κάρτα.
Σκόνη στο εσωτερικό του υπολογιστή
Η πλέον συνηθισμένη αιτία υπερθέρμανσης είναι η συσσώρευση σκόνης στο εσωτερικό του laptop. Όπως είναι γνωστό, τα ηλεκτρικά εξαρτήματα ενός υπολογιστή παράγουν θερμότητα και οι ανεμιστήρες που βρίσκονται στο εσωτερικό του συμβάλλουν στην κυκλοφορία του αέρα ώστε να επιτυγχάνονται οι κανονικές θερμοκρασίες λειτουργίας των εξαρτημάτων. Με τη συσσώρευση σκόνης, οι ανεμιστήρες δεν μπορούν να ψύξουν σωστά αυτά τα εξαρτήματα. Τα φαινόμενα ανεπαρκούς ψύξης μπορεί να προκαλέσουν συσσώρευση επιπλέον θερμότητας στο εσωτερικό του περιβλήματος, η οποία μπορεί να προκαλέσει ζημιά στα εξαρτήματα. Ακόμη, ο ήχος του ανεμιστήρα που λειτουργεί συνεχώς μπορεί να δηλώνει ότι ο υπολογιστής δεν λειτουργεί τόσο αποδοτικά και ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα με συσσωρευμένη σκόνη που φράσσει τις οπές εξαερισμού του αέρα.
Προσθήκη νέου εξαρτήματος
Εκτός από τη σκόνη στο εσωτερικό του υπολογιστή, η προσθήκη νέου εξαρτήματος, π.χ. σκληρός δίσκος, μπορεί να προκαλέσει την υπερλειτουργεία του τροφοδοτικού αυξάνοντας τη θερμοκρασία στο εσωτερικό του υπολογιστή.
Παλαιότητα και χρήση
Με την πάροδο του χρόνου και ανάλογα με τη χρήση του υπολογιστή, ορισμένοι ανεμιστήρες ψύξης μπορεί να αρχίσουν να υπολειτουργούν και να παρουσιάσουν φθορά.
Διάβασε πώς θα καταλάβεις ότι ήρθε η στιγμή να αντικαταστήσεις το παλιό σου laptop.
Προβλήματα που προκαλούνται από την υπερθέρμανση στον υπολογιστή
Αρχικά, να σημειώσουμε ότι η θερμότητα που παράγεται από τη λειτουργία του υπολογιστή μπορεί να έχει διακυμάνσεις ανάλογα με τα υποσυστήματα που υπάρχουν στο εσωτερικό (π.χ. μία κάρτα γραφικών που καταναλώνει πολλά watt) και τη χρήση. Κάτι που ισχύει τόσο για laptop όσο και για desktop PCs. Ας δούμε ορισμένα από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα που προκαλούνται από την υπερθέρμανση στον υπολογιστή.
- Τα video games σταματούν να αποκρίνονται κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού
- Το λειτουργικό σταματάει να αποκρίνεται κατά τη διάρκεια της χρήσης
- Οι ανεμιστήρες στο εσωτερικό του υπολογιστή κάνουν περισσότερο θόρυβο, διότι περιστρέφονται γρηγορότερα για να απομακρύνουν τη θερμότητα
- Κατά την εκκίνηση του υπολογιστή, ορισμένες φορές εμφανίζεται μια μαύρη οθόνη και δεν ανοίγουν τα Windows
- Το ποντίκι και το πληκτρολόγιο σταματούν να αποκρίνονται
- Ο υπολογιστής κάνει επανεκκίνηση απροσδόκητα ή εμφανίζει μήνυμα βλάβης
Πώς να αντιμετωπίσεις την υπερθέρμανση
Το να βρεις τι είναι αυτό που προκαλεί υπερθέρμανση στο φορητό υπολογιστή σου δεν είναι και τόσο δύσκολη υπόθεση, αρκεί να ακολουθήσεις τα παρακάτω βήματα. Να σημειώσουμε ότι οι ίδιοι «κανόνες» εφαρμόζονται και στους επιτραπέζιους υπολογιστές, ωστόσο τα laptop είναι πιο ευαίσθητα στις υψηλές θερμοκρασίες καθώς, λόγω του περιορισμένου όγκου τους, η ροή αέρα στο εσωτερικό τους είναι αρκετά περιορισμένη – σε σχέση με το ευρύχωρο εσωτερικό των desktop PCs.
Έλεγχος
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνεις είναι να εντοπίσεις αν η θερμότητα μεταφέρεται προς τα έξω. Στο laptop, θα παρατηρήσεις ότι φέρει αεραγωγούς τόσο στα πλαϊνά μέρη και πίσω όσο και στην κάτω πλευρά. Οι αεραγωγοί βρίσκονται σε διάφορα σημεία του υπολογιστή (ανάλογα με το μοντέλο) και ο πιο εύκολος τρόπος για να εντοπίσεις αυτές τις οπές είναι να αναζητήσεις τα χάλκινα ή μαύρα πτερύγια στο εσωτερικό τους.
Μηδενική ροή αέρα
Μηδενική ροή αέρα σημαίνει ότι δεν μεταφέρεται η θερμότητα προς τα έξω, ακόμα και αν ο ανεμιστήρας λειτουργεί πλήρως. Αν αυτοί οι αεραγωγοί φράξουν ή αν καλυφθούν με σκόνη τα εξαρτήματα που παράγουν θερμότητα, ο ανεμιστήρας δεν μπορεί να ψύξει σωστά τα εξαρτήματα και η υπερθέρμανση μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα. Τα συσσωρευμένα χνούδια και η σκόνη δεν επιτρέπουν την κυκλοφορία του αέρα γύρω από τους ανεμιστήρες ψύξης, με αποτέλεσμα ο ανεμιστήρας να λειτουργεί πιο γρήγορα. Έτσι, αν υπάρχει σκόνη στους αεραγωγούς, θα πρέπει να καθαρίσεις τον υπολογιστή απομακρύνοντας τη σκόνη γύρω από τον ανεμιστήρα.
Αφαίρεσε τη σκόνη και τα χνούδια από αεραγωγούς και ανεμιστήρα
Μπορείς να χρησιμοποιήσεις πεπιεσμένο αέρα για να απομακρύνεις τη σκόνη από τους αεραγωγούς και να δώσεις μία «μικρή ανάσα» στο σύστημα σου. Μπορείς επίσης να χρησιμοποιήσεις ηλεκτρική σκούπα στη λειτουργία φυσήματος ή σεσουάρ στη ρύθμιση κρύου αέρα, ωστόσο, το δοχείο πεπιεσμένου αέρα είναι καταλληλότερο για αυτόν το σκοπό. Προτού ξεκινήσεις τον καθαρισμό, βεβαιώσου ότι έχεις απενεργοποιήσει τον υπολογιστή και έχεις αποσυνδέσει το τροφοδοτικό. Η απομάκρυνση της σκόνης αυξάνει την κυκλοφορία του αέρα και βελτιώνει την ψύξη, με αποτέλεσμα ο ανεμιστήρας να μην κάνει τόσο θόρυβο όταν λειτουργεί. Βέβαια, για βέλτιστα αποτελέσματα, χρειάζεται οπωσδήποτε να καθαριστεί το εσωτερικό του desktop / laptop από τη σκόνη οπότε θα πρέπει να απευθυνθείς σε έναν τεχνικό για να στο καθαρίσει. Υπάρχει, μάλιστα, το ενδεχόμενο να μην λειτουργεί ο ανεμιστήρας (ή οι ανεμιστήρες) και να χρειάζεται αντικατάσταση.
Αν, αφού καθαρίσεις τους αεραγωγούς, τα προβλήματα επιμένουν, είναι πιθανό να υπάρχει βλάβη σε κάποιο εξάρτημα του υπολογιστή. Με λίγα λόγια, ίσως έχει ήδη γίνει η ζημιά. Σε αυτή την περίπτωση, έλεγξε τον υπολογιστή για να βεβαιωθείς αν υπάρχει βλάβη σε οποιοδήποτε υποσύστημα, όπως στη μνήμη, τον επεξεργαστή ή την κάρτα γραφικών. Να σημειώσουμε ότι ορισμένοι φορητοί υπολογιστές διαθέτουν λογισμικό διαγνωστικών ελέγχων για τον εντοπισμό βλαβών του υλικού τους.
Πώς να αποφύγεις την υπερθέρμανση του υπολογιστή σου
Ένα σοφό ρητό λέει ότι «η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία», κάτι που ισχύει και για την υγεία του υπολογιστή μας. Ακολουθώντας ορισμένους χρυσούς κανόνες θα διασφαλίσεις την απρόσκοπτη ψύξη (και κατ’ επέκταση λειτουργία) του υπολογιστή σου.
Χρησιμοποίησε σκληρή και επίπεδη επιφάνεια εργασίας
Να χρησιμοποιείς το laptop μόνο πάνω σε σκληρή και επίπεδη επιφάνεια, ενώ θα πρέπει να βεβαιώνεσαι ότι ο αεραγωγός δεν φράζεται από άλλη σκληρή επιφάνεια, όπως π.χ. από τον εκτυπωτή που βρίσκεται δίπλα στον υπολογιστή ή από κάποια μαλακή επιφάνεια, όπως μαξιλάρια ή χοντρά υφάσματα. Τώρα, εάν θέλεις να σερφάρεις και να εργάζεσαι από τον καναπέ, το κρεβάτι ή την πολυθρόνα, μην τοποθετείς τον υπολογιστή απευθείας πάνω στα πόδια σου. Μπορείς να επενδύσεις σε ειδικά μαξιλάρια με αντιολισθητική επιφάνεια από σιλικόνη για να τοποθετείς το laptop. Θα πρέπει επίσης να θυμάσαι ότι η επαφή με τη ζεστή επιφάνεια του υπολογιστή για εκτεταμένο χρονικό διάστημα, ακόμα και πάνω από ρούχα, μπορεί να προκαλέσει διάφορα δερματικά προβλήματα, όπως μόνιμος αποχρωματισμός στο δέρμα. Επομένως, με αυτό τον τρόπο χρήσης δεν επιβαρύνεις μόνο την υγεία του υπολογιστή αλλά και τη δική σου, που είναι και το πιο σημαντικό στην προκειμένη περίπτωση.
Μην φράζεις τους αεραγωγούς
Ο υπολογιστής πρέπει να βρίσκεται σε όρθια θέση και επάνω σε ανθεκτική επιφάνεια, ενώ θα πρέπει να αφήνεις τουλάχιστον 15-16 εκατοστά ελεύθερου χώρου γύρω από κάθε αεραγωγό.
Προληπτικός καθαρισμός
Η λειτουργία του υπολογιστή έλκει ηλεκτροστατικά τη σκόνη στο εσωτερικό του. Επομένως, εφαρμόζοντας προληπτικά τη διαδικασία καθαρισμού κατά διαστήματα, μπορείς να μειώσεις σημαντικά το ενδεχόμενο ζημιάς στα υποσυστήματα και να προλάβεις τη μείωση των επιδόσεων του υπολογιστή.
Ιδιαίτερη προσοχή το καλοκαίρι
Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, που η θερμοκρασία πολλές φορές ξεπερνάει τους 35 βαθμούς Κελσίου, τοποθέτησε τον υπολογιστή σε χώρο που κλιματίζεται στο σπίτι ή στο γραφείο. Η χαμηλή θερμοκρασία του δωματίου βοηθάει στην απρόσκοπτη ψύξη του υπολογιστή.
Μην τοποθετείς τον υπολογιστή σου κοντά σε πηγές θερμότητας
Αυτό σημαίνει ότι ο υπολογιστής δεν θα πρέπει να βρίσκεται κοντά στο καλοριφέρ ή τη σόμπα. Επιπλέον, είτε βρίσκεσαι σε δωμάτιο ή σε εξωτερικό χώρο (στην περίπτωση του laptop) ο υπολογιστής πρέπει οπωσδήποτε να βρίσκεται σε σκιερό μέρος και ποτέ να μην είναι εκτεθειμένος στον ήλιο.
Η μπαταρία του φορητού υπολογιστή παράγει αρκετή θερμότητα
Αν χρησιμοποιείς το laptop στο σπίτι σύνδεσε το καλώδιο του ρεύματος και βγάλε την μπαταρία. Με αυτό τον τρόπο θα έχεις απομακρύνει μία πηγή θερμότητας από τον υπολογιστή σου. Σημειώνεται δε ότι όσο αυξάνεται η θερμοκρασία της μπαταρίας μειώνεται και η διάρκεια ζωής της.
Και η «βαριά» χρήση αυξάνει τη θερμοκρασία
Ο επεξεργαστής (CPU) είναι ένα από τα εξαρτήματα του υπολογιστή που παράγει την περισσότερη θερμότητα, καθώς τροφοδοτείται συνεχώς με εντολές και δεδομένα, που πρέπει να διαχειριστεί. Επομένως, όσο μεγαλύτερος ο «φόρτος εργασίας» τόσο περισσότερο αυξάνεται και η θερμοκρασία του επεξεργαστή. Το 3D gaming, η αναπαραγωγή HD ταινιών και η χρήση εφαρμογών για επεξεργασία εικόνας και βίντεο αναγκάζουν τόσο τη CPU όσο και την κάρτα γραφικών (GPU) να λειτουργούν σε υψηλές συχνότητες και να αναπτύσσουν υψηλές θερμοκρασίες. Ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες, καλό είναι να ελέγχεις τακτικά τη θερμοκρασία του υπολογιστή χρησιμοποιώντας δωρεάν προγράμματα, όπως το HW Monitor. Αν σε κατάσταση αδράνειας (idle) η θερμοκρασία του υπολογιστή ξεπερνάει τους 55-60 βαθμούς Κελσίου, τότε ξαναρίξε μια ματιά στις παραπάνω συμβουλές. Εάν το πρόβλημα επιμένει, τότε μάλλον θα πρέπει να απευθυνθείς σε εξειδικευμένο τεχνικό.
Χρησιμοποίησε βάση στήριξης για το laptop σου
Με μία βάση στήριξης για υπολογιστή για notebook (cooling pad) θα μπορείς να απολαμβάνεις πολύωρη χρήση στο laptop σου με άριστη απόδοση ψύξης και εργονομίας. Έρχονται με αντιολισθητική επιφάνεια και με ένα ή δύο ανεμιστήρες. Προσφέρουν άνετη, κεκλιμένη θέση πληκτρολόγησης, ενώ η τροφοδοσία του ανεμιστήρα (ή των ανεμιστήρων) γίνεται με ρεύμα μέσω USB, κάτι που σημαίνει ότι δεν απαιτείται σύνδεση σε πρίζα.
Το hardware του κάθε συστήματος είναι κατασκευασμένο έτσι, ώστε να λειτουργεί ακόμα και σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες, ωστόσο, ως χρήστες έχουμε και εμείς ευθύνη για την ορθή λειτουργία του υπολογιστή μας. Τήρησε λοιπόν τα παραπάνω βήματα και οι πιθανότητες να υπερθερμανθεί ή να προκληθεί ζημιά στο σύστημα σου θα μειωθούν σε πολύ μεγάλο βαθμό.