Από τον Θωμά Κ. Ευθυμίου
Τι ακριβώς είναι ένα αυτοκίνητο ράλι;
Σπάνια υπάρχει άνθρωπος που δεν στρέφει το βλέμμα του όταν περνάει ένα αγωνιστικό αυτοκίνητο. Λίγο τα εντυπωσιακά χρώματα που είναι βαμμένο, λίγο ο ξηρός ήχος της εξάτμισης, λίγο τα φουσκωμένα φτερά και τα αεροδυναμικά βοηθήματα, συντελούν ώστε να τραβήξουν την προσοχή σου.
Πώς είναι όμως «από μέσα;» αυτά τα αυτοκίνητα που αντέχουν να πηγαίνουν με αδιανόητες ταχύτητες για ένα απλό αυτοκίνητο στα κατσάβραχα, στις λάσπες, τα χιόνια κάτω από ιδιαίτερα σκληρές συνθήκες;
«Αφαιρούμε» λοιπόν τις πολύχρωμες λαμαρίνες ή τα ανθρακονήματα ή τα κέβλαρ ή ό,τι άλλο εν πάση περιπτώσει «σκεπάζει» ένα αυτοκίνητο ράλι και μαθαίνουμε πως είναι από μέσα!
Οι κατηγορίες των αγωνιστικών αυτοκινήτων
Πρωτίστως να πούμε ότι τα αυτοκίνητα -όπως πιθανόν θα γνωρίζεις- δεν είναι όλα ίδια. Ανήκουν σε κατηγορίες, τη λεγόμενη «Πυραμίδα της FIA». Όπου FIA, είναι η Διεθνής Ομοσπονδία Αυτοκινήτου. Έτσι έχουμε:
- Rally1 που είναι η κορυφαία κατηγορία με σωληνωτό αμάξωμα και επένδυση από συνθετικά υλικά, turbo κινητήρα εσωτερικής καύσης 1.600 κ.εκ. και υβριδικό σύστημα με συνδυαστική ισχύ 450 ίππους, εξεζητημένα αεροδυναμικά βοηθήματα και τετρακίνηση.
- Rally2 που είναι τα δεύτερα στην τάξη σε ικανότητες αγωνιστικά αυτοκίνητα ράλι με κινητήρα turbo 1.600 κ.εκ. ισχύ 290 ίππους, ήπια αεροδυναμικά βοηθήματα και τετρακίνηση.
- Rally3 με ισχύ 235 ίππους και τετρακίνηση χωρίς αεροδυναμικά βοηθήματα.
Τα αυτοκίνητα Rally2 που ουσιαστικά είναι αυτοκίνητα παραγωγής -συνήθως προσθιοκίνητα- με μετατροπές για αγωνιστική χρήση και κινητήρες που αποδίδουν 180 ίππους. Όλα τα παραπάνω διαθέτουν σειριακό κιβώτιο 5 ταχυτήτων και διαφορικά περιορισμένης ολίσθησης (μπλοκέ). Τέλος υπάρχει η entry level κατηγορία Rally1 που ουσιαστικά είναι αυτοκίνητα παραγωγής με στοιχειώδεις μετατροπές για αγωνιστική χρήση. Σε όλα τα παραπάνω εφαρμόζονται ακριβή και λεπτομερή πακέτα κανονισμών ασφαλείας και δεν θα ήταν υπερβολή να λέγαμε ‘’ότι σήμερα τα αγωνιστικά αυτοκίνητα είναι πιο ασφαλή από ποτέ.’ Και δεν αναφερόμαστε μόνο στα roll-cage αλλά και στα καθίσματα, στα συστήματα πυρόσβεσης κλπ.
Πως επιλέγονται;
Καθοριστικό ρόλο στην επιλογή ενός αυτοκινήτου που θα επιλεγεί για αγωνιστική χρήση παίζει το marketing μιας εταιρείας. Ο λόγος απλός: επιλέγουν πιο μοντέλο θα ήθελαν να «κοινοποιηθεί» περισσότερο στο ευρύ κοινό μέσω των ράλι και «το παραδίδουν» στα τεχνικά τμήματα για να ξεκινήσουν τη μεταμόρφωση ενός «αρνιού» σε «λύκο». Εννοείται ότι όλα αυτά τα αγωνιστικά αυτοκίνητα, δανείζονται ονόματα και εμφανίσεις από τα αυτοκίνητα παραγωγής που έχουμε στο πάρκινγκ μας πιθανόν ή βλέπουμε καθημερινά στους δρόμους, πλην όμως ελάχιστη έως καμία σχέση έχουν μεταξύ τους… Άλλωστε όπως λένε και στις βιομηχανίες αυτοκίνητου για τη θέση τους στο motorsport: «αρκεί να ακούγεται η μάρκα και το μοντέλο»!
Η ανατομία
Ο εξοπλισμός ενός αγωνιστικού αυτοκινήτου είναι πολύ διαφορετικός από αυτόν που έχουν να βλέπουν και να διαχειρίζονται οι απλοί άνθρωποι στα αυτοκίνητά τους. Δεν υπάρχουν κλειδιά για το αγωνιστικό αυτοκίνητο, ούτε ABS ούτε αερόσακοι. Το AC απουσιάζει, όπως και ο πίνακας infotainment, αλλά και ο εσωτερικός καθρέπτης. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν πολλά, πάρα πολλά άλλα πράγματα, που εστιάζουν κυρίως στην ασφάλεια -και όχι στην άνεση- του πληρώματος. Το οποίο κατάλληλα ενδεδυμένο πρέπει να φορά πυράντοχα εσώρουχα και φόρμες για όλη τη διάρκεια του αγώνα. Το κράνος περιλαμβάνει επίσης τα ακουστικά και τα μικρόφωνα, τα οποία μεταδίδουν ομιλίες μεταξύ οδηγού και συνοδηγού και εξαλείφουν άλλους ήχους, έτσι ώστε τα μέλη του πληρώματος να μπορούν να ακούν ο ένας τον άλλον.
Α) Εργαλεία
Στο ράλι, συχνά απαιτούνται προσωρινές επισκευές. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα πληρώματα μεταφέρουν πολλά ανταλλακτικά, ειδικά για την ανάρτηση. Αυτά είναι τοποθετημένα σε ένα κουτί στο πίσω μέρος του αυτοκινήτου, οπότε δεν είναι εμπόδιο όταν, για παράδειγμα, το πλήρωμα πρέπει να αφαιρέσει τον εφεδρικό τροχό. Υπάρχουν επίσης υγρά αντικατάστασης –όπως μισό λίτρο λαδιού κινητήρα και μισό λίτρο υγρού φρένων- ζώνη συγκράτησης και άλλα απαραίτητα όπως κολλητική ταινία, φερμουάρ, κόλλες, συνδετήρες, κομμάτια καλωδίωσης και ούτω καθεξής.
Β) Ρεζέρβες
Για αγώνες όπως το Ράλι Ακρόπολις συχνά τα πληρώματα επιλέγουν να φέρουν στο εσωτερικό τους δύο ρεζέρβες λόγω της σκληρότητας των οδοστρωμάτων. Οι ρεζέρβες είναι στερεωμένες με ιμάντα γρήγορης απελευθέρωσης, ο οποίος επιτρέπει στο πλήρωμα να τον βγάλει γρήγορα από το αυτοκίνητο. Ο υδραυλικός γρύλος διπλής δράσης είναι επίσης ξεχωριστός και συχνά αναπτύσσεται από εξειδικευμένους τεχνικούς κατά παραγγελία από τις αγωνιστικές ομάδες.
Γ) Συστήματα πυρόσβεσης
Τα αυτοκίνητα είναι εφοδιασμένα με δύο τύπους συστημάτων πυρόσβεσης. Ο πυροσβεστήρας χειρός τοποθετείται μπροστά από το κάθισμα των συνοδηγών και χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση μικρότερων πυρκαγιών. Το αυτόματο σύστημα πυρόσβεσης ελέγχεται ηλεκτρονικά, περιέχει τρία κιλά πυροσβεστικού υλικού και τοποθετείται πίσω από το κάθισμα του συνοδηγού. Όταν ενεργοποιηθεί, οι σωληνώσεις αλουμινίου απλώνουν το πυροσβεστικό υλικό στο πιλοτήριο και στον χώρο του κινητήρα. Το σύστημα ενεργοποιείται με ένα κουμπί στο εσωτερικό του αυτοκινήτου ή έναν διακόπτη κάτω από το παρμπρίζ
Δ) Ζώνες ασφαλείας
Η ζώνη ασφαλείας έξι σημείων υπόκειται επίσης σε πολύ αυστηρούς ελέγχους. Η FIA ορίζει ακόμη και τις γωνίες τοποθέτησης μεμονωμένων ζωνών ασφαλείας. Η σωστή ρύθμιση της κάτω ζώνης, η οποία είναι τοποθετημένη στο πάτωμα του αυτοκινήτου και περνάει από ένα άνοιγμα στο κάθισμα, είναι πολύ σημαντική. Οι ζώνες επιβάλλεται να σφίγγουν τόσο στο σώμα του πληρώματος σε σημείο που οριακά να αισθάνονται άβολα.
Ε) Roll Cage
Ο κλωβός ασφαλείας (roll-cage) αποτελείται από σωλήνες χρωμίου-μολυβδενίου χωρίς ραφές. Υπάρχει επίσης ένα όριο στη μέγιστη επιτρεπόμενη παραμόρφωση από μια καθορισμένη δύναμη, την οποία πρέπει να αντέξει ο κλωβός ασφαλείας. Το roll-cage είναι ένα από τα πιο σημαντικά κομμάτια εξοπλισμού ασφαλείας και μπορεί να σώσει τις ζωές του πληρώματος σε περίπτωση ατυχήματος. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι Αγωνοδίκες της FIA το ελέγχουν για ζημιά μετά από κάθε έξοδο, τουμπάρισμα κλπ. Εάν ο κλωβός έχει καταστραφεί ή έστω έχει επηρεαστεί δομικά ένα σημείο του, το αυτοκίνητο δεν επιτρέπεται να συνεχίσει. Μεταξύ των σημαντικών τμημάτων των συστημάτων προστασίας του πληρώματος είναι τα αφρώδη υλικά ασφαλείας, τοποθετημένα στις πόρτες και μεταξύ του καθίσματος και της πόρτας, αλλά και ενδιάμεσα στο roll-cage. Αυτά είναι σε θέση να απορροφήσουν μια τεράστια ποσότητα ενέργειας σε μια πιθανή έξοδο του αυτοκινήτου.
Ζ) Hans
Είναι το σύστημα που εφαρμόζει στους ώμους του πληρώματος. Στο παρελθόν, τραυματισμοί στους αυχενικούς ή θωρακικούς σπονδύλους συνέβαιναν συχνά σε ατυχήματα. Μετά από εκτεταμένη έρευνα που χρηματοδοτήθηκε από τη FIA, το HANS εισήχθη σε όλο το φάσμα του μηχανοκίνητου αθλητισμού. Είναι μια συσκευή τοποθετημένη στους ώμους του αγωνιζομένου και συνδέεται άμεσα με το κράνος του. Σε σύγκρουση, μειώνει την κίνηση του κεφαλιού και εξαλείφει τη βλάβη στον λαιμό.
Η) Τηλέφωνο και έγγραφα
Το πλήρωμα ενός αυτοκινήτου ράλι μεταφέρει νερό, φαγητό, έγγραφα (πράσινη κάρτα, άδεια κυκλοφορίας, δίπλωμα κ.α.) και ένα κινητό τηλέφωνο για επικοινωνία. Εάν ο αγώνας φτάνει κάπου απομακρυσμένα, χωρίς καλό σήμα κινητού τηλεφώνου, χρησιμοποιείται δορυφορικό τηλέφωνο. Μετά από κάθε Ειδική Διαδρομή, ο συνοδηγός στέλνει στο control room της ομάδας, ένα μήνυμα με πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση του αυτοκινήτου και την αναφορά του οδηγού σχετικά με τις ρυθμίσεις του αυτοκινήτου και την κατάσταση των ελαστικών. Το πλήρωμα στέλνει επίσης πληροφορίες από τους αισθητήρες θερμοκρασίας και πίεσης, που εμφανίζονται στην κύρια οθόνη. Σε περίπτωση ατυχήματος ή προβλήματος, οι φωτογραφίες της ζημιάς είναι πολύ σημαντικές.
*Φωτογραφίες: Αρχείο WRC teams
