Μόλις αγόρασες μια νέα οθόνη υπολογιστή. Τη σύνδεσες, την ενεργοποίησες και είσαι έτοιμος να κάνεις τις εργασίες σου, ή να απολαύσεις ταινίες και gaming. Ωστόσο, το πιθανότερο είναι πως δεν θα αξιοποιήσεις πλήρως τις δυνατότητες της οθόνης σου. Για να το πετύχεις αυτό, θα πρέπει πρώτα να κάνεις ορισμένες απαραίτητες ρυθμίσεις. Αν αυτό σου ακούγεται πολύ εξειδικευμένο ή και δύσκολο, μην αγχώνεσαι. Παρακάτω θα δούμε τις απαραίτητες ρυθμίσεις που πρέπει να κάνεις, ώστε να αξιοποιήσεις στο έπακρο την οθόνη σου.
Χρησιμοποίησε το σωστό τύπο σύνδεσης
Δεν είναι ίδιες όλες οι συνδέσεις. Εφόσον πρόκειται για σύγχρονη οθόνη υπολογιστή, είναι πολύ πιθανό να φέρει θύρες HDMI και DisplayPort. Διαφορετικά, μπορεί επίσης να έχει συνδέσεις VGA, DVI ή και DVI-D. Κάθε ένας τύπος σύνδεσης έχει διαφορετικούς περιορισμούς. Ανάλογα τη χρήση για την οποία προορίζεται μία οθόνη, θα πρέπει να γνωρίζεις τις δυνατότητές της. Έτσι θα ξέρεις ποιο είναι το κατάλληλο καλώδιο ή και ποιες οι κατάλληλες ρυθμίσεις οθόνης.
Ξεκινώντας από την ανάλυση που υποστηρίζει μία οθόνη, αναφέρεται στον αριθμό των εικονοστοιχείων (pixels) που αποτελούν την οθόνη, οριζοντίως και καθέτως. Για παράδειγμα, αν μία οθόνη διαθέτει 1366 κάθετες στήλες και 768 οριζόντιες γραμμές από pixel, σημαίνει ότι η μέγιστη ποιοτική ανάλυση στην οποία μπορεί να λειτουργήσει είναι 1366 x 768. Οι πιο διαδεδομένες αναλύσεις των σύγχρονων οθονών είναι η HD Ready (1280×720), γνωστή και ως 720p, η Full HD (1920×1080), που τη γνωρίζουμε κυρίως ως 1080p, ενώ στις υπερυψηλές αναλύσεις ξεχωρίζουν η QHD και η 4K. Σε ό,τι αφορά στις δύο τελευταίες, η πρώτη αντιπροσωπεύει την 2560 x 1440 και η δεύτερη την 4096×2160.
Σε gaming monitor, είναι σημαντικό να λάβεις υπόψη σου και τον ρυθμό ανανέωσης. Δηλώνει τον αριθμό των καρέ που μπορεί να προβάλει μία οθόνη σε ένα δευτερόλεπτο (δηλαδή το πόσες φορές ανανεώνεται η εικόνα) και μετριέται σε Hz. Όσο υψηλότερος είναι ο ρυθμός ανανέωσης τόσο πιο ομαλή είναι και η εναλλαγή των κινούμενων εικόνων στην οθόνη μας. Ο ρυθμός ανανέωσης στις οθόνες υπολογιστών ξεκινάει από τα 60Hz και μπορούν να φτάσουν τα 240Hz – τιμή που τη συναντάμε σε πιο προηγμένες οθόνες, οι οποίες χρησιμοποιούνται κυρίως για gaming.
Δυνατότητες ανάλογα τον τύπο σύνδεσης
Η σύνδεση VGA αφορά κυρίως παλαιότερης τεχνολογίας οθόνες υπολογιστών, πράγμα που σημαίνει ότι δεν είναι πλέον συμβατή με τις σύγχρονες κάρτες γραφικών. Δεν υπάρχει περιορισμός ως προς τη μέγιστη υποστηριζόμενη ανάλυση οθόνης. Ωστόσο, η εικόνα αρχίζει να υποβαθμίζεται έως 1920×1080 (1080p). Ο μέγιστος ρυθμός ανανέωσης ποικίλλει ανάλογα με την ανάλυση, αλλά, γενικά, θα περιοριστείς στα 60Hz.
Η σύνδεση DVI υποστηρίζει μέγιστη ανάλυση 1920×1200 (1200p) και μέγιστο ρυθμό ανανέωσης 144Hz. Σε ό,τι αφορά στη σύνδεση DVI-D, υποστηρίζει μέγιστη ανάλυση 2560×1600 (1600p) /144Hz.
Στο πρότυπο HDMI, υπάρχουν πολλές υποκατηγορίες. Ξεκινώντας από το HDMI 1.0 μέχρι το HDMI 2.1, η μέγιστη ανάλυση φτάνει έως 3840×2160 (4Κ), με μέγιστο ρυθμό ανανέωσης 120Hz. Θεωρητικά, η τελευταία έκδοση περιλαμβάνει υποστήριξη έως τα 10Κ στα 120Hz. Επίσης, από την έκδοση HDMI 2.0 και μετά, υποστηρίζεται το πρότυπο HDR (High Dynamic Range), μια τεχνολογία που παράγει εικόνες με μεγάλη διακριτή διαφορά μεταξύ των φωτεινών και σκοτεινών περιοχών.
Τέλος, έχουμε τη σύνδεση DisplayPort. Και σε αυτή την περίπτωση υπάρχουν πολλές υποκατηγορίες. Ξεκινώντας από το DisplayPort 1-1.1, με μέγιστη ανάλυση 3840×2160, στα 30Ηz, μέχρι το DisplayPort 1.4. Υποστηρίζει μέγιστη ανάλυση 3840×2160 (4K), στα 120Hz (ή δύο οθόνες 4K στα 60Hz το καθένα), ενώ προστέθηκε υποστήριξη HDR 10, εξέλιξη του HDR.
Αυτός ο τύπος σύνδεσης απαντάται σε σύγχρονες οθόνες gaming και είναι ιδανικός για χρήση σε πολλαπλές οθόνες. Για παράδειγμα, οι υψηλής ταχύτητας gaming οθόνες που έχουν λεπτά πλαίσια μπορούν άνετα να τοποθετηθούν σε παράθεση. Το αποτέλεσμα είναι μια μεγάλη επιφάνεια εργασίας, ιδανική τόσο για gaming σε υπερ-υψηλές αναλύσεις και εγγενή ρυθμό ανανέωσης 144Hz, όσο και για multitasking, εργασία με πολλά παράθυρα κλπ. Εννοείται ότι θα πρέπει να υπάρχει και συμβατή κάρτα (ή κάρτες) γραφικών, όπου θα «μεταχειρίζεται» τις δύο (ή παραπάνω) οθόνες σαν μία.
Κατά γενικό κανόνα, η σύνδεση μέσω καλωδίου DisplayPort τείνει να προσφέρει καλύτερη βελτιστοποίηση σε σχέση με το HDMI, αφού το δεύτερο δεν έχει σχεδιαστεί για τόσο υψηλούς ρυθμούς καρέ σε υπερ-υψηλές αναλύσεις.
Συνδέσεις και υποστήριξη HDR
Πολλές σύγχρονες οθόνες υποστηρίζουν τεχνολογία HDR. Οι δημοφιλείς συνδέσεις όπως το HDMI 2.0 και το DisplayPort υποστηρίζουν HDR, αλλά οι υψηλές αναλύσεις με ρυθμούς ανανέωσης άνω των 60Hz απαιτούν DisplayPort 1.4.
Εάν θέλεις να προβάλεις περιεχόμενο HDR σε υψηλές αναλύσεις όπως 4Κ, θα πρέπει να ενεργοποιήσεις την αντίστοιχη επιλογή στον υπολογιστή. Να σημειωθεί, ωστόσο, ότι δεν είναι δυνατή η απόδοση σε 4Κ στα 144Hz με βάθος χρώματος 10-bit. Το DisplayPort 1.4 έχει σχεδιαστεί για βάθος χρώματος 8-bit, 120Hz. Το HDR 10 λειτουργεί σε βάθος 10 bits, κάτι που μεταφράζεται σε 1,07 δισεκατομμύρια χρώματα (1024 αποχρώσεις ανά χρώμα), με μέγιστο ρυθμό ανανέωσης κοντά στα 100Hz.
Ρυθμίσεις οθόνης
Γνωρίζοντας όλα τα παραπάνω, η αλλαγή ρυθμίσεων που σχετίζονται με την ανάλυση, το ρυθμό ανανέωσης και το HDR θα είναι πολύ πιο εύκολη υπόθεση.
Το πρώτο βήμα είναι να ρυθμίσεις την οθόνη σου στην ανάλυση για την οποία σχεδιάστηκε, δηλαδή στην εγγενή ανάλυσή της. Στις ρυθμίσεις οθόνης του λειτουργικού (ή της κάρτας γραφικών σου), η ανάλυση θα πρέπει να έχει την επισήμανση (Προτείνεται). Η εγγενής ανάλυση της οθόνης, σου επιτρέπει να τα βλέπεις όλα λεπτομερώς στις μέγιστες ρυθμίσεις της οθόνης σου. Όταν η ανάλυση είναι χαμηλότερη, όλα τα εικονίδια, οι εικόνες και τα βίντεο εμφανίζονται θολά και η ποιότητα υποβαθμίζεται.
Εάν χρησιμοποιείς την οθόνη για ταινίες και βίντεο υψηλής ανάλυσης, ή για gaming, η ρύθμιση του βάθους χρώματος (color depth) και HDR (εφόσον υποστηρίζεται) στην υψηλότερη τιμή τους είναι πολύ σημαντικό βήμα για την εμφάνιση περιεχομένου HDR. Ακόμα κι αν πρόκειται για απλή οθόνη, η σωστή ρύθμιση του βάθους χρώματος θα σου εξασφαλίσει σωστή απόδοση χρωμάτων.
Εάν είσαι κάτοχος οθόνης 4K, 144Hz, ίσως χρειαστεί να αλλάξεις τη μορφή χρώματος εξόδου (Output Color Format ή Pixel Format) σε YCbCr444 ή YCbCr422. Σε κάθε περίπτωση, είναι πολύ πιθανό να παρατηρήσεις ένα ενοχλητικό φωτεινό περίγραμμα γύρω από ακίνητες εικόνες και κείμενο. Γι’ αυτό σου συστήνουμε να το χρησιμοποιείς μόνο για παιχνίδια και βίντεο. Θα πρέπει να κάνεις αρκετούς πειραματισμούς για να βρεις τον συνδυασμό που σε ικανοποιεί. Για παράδειγμα, ίσως χρειαστεί να μειώσεις τον ρυθμό ανανέωσης είτε το βάθος χρώματος σε 8-bit.
Στη συνέχεια, θα πρέπει να ενεργοποιήσεις το HDR στα Windows 10. Αυτό μπορείς να το κάνεις μέσα από τις ρυθμίσεις οθόνης του λειτουργικού. Εάν έχεις περισσότερες από μία οθόνες, βεβαιώσου ότι έχεις επιλέξει την κύρια οθόνη σου και, στη συνέχεια, έχεις ενεργοποιήσει όλες τις υπό-επιλογές/δυνατότητες.
Εάν πρόκειται για gaming monitor, ενδεχομένως να υποστηρίζει τεχνολογίες Nvidia G-Sync και AMD FreeSync. Για να μπορέσεις να τις αξιοποιήσεις, θα πρέπει να τις ενεργοποιήσεις μέσα από τα αντίστοιχα μενού τις κάρτας γραφικών σου.
Η μικρορύθμιση χρωμάτων οθόνης είναι ακόμα ένα σημαντικό βήμα, τόσο για καλύτερη απόδοση κατά το gaming ή για τη θέαση ταινιών, όσο και για πιο ξεκούραστη εικόνα κατά την περιήγηση ή την εργασία. Για να βρεις το σχετικό εργαλείο, πάτησε στο πληκτρολόγιο Windows + R και στο παράθυρο Εκτέλεση πληκτρολόγησε dccw. Η Μικρορύθμιση χρωμάτων θα σε καθοδηγήσει βήμα-βήμα για να επιλέξεις τις βέλτιστες ρυθμίσεις σε κάθε τομέα της απεικόνισης. Συγκεκριμένα, εμφανίζονται διαδοχικά ρυθμίσεις για τη φωτεινότητα, την αντίθεση, την τιμή γάμμα και τη χρωματική ισορροπία. Για τα δύο πρώτα θα πρέπει να χρησιμοποιήσεις τα ρυθμιστικά της οθόνης στο εσωτερικό μενού ρυθμίσεων, για να πετύχεις το αποτέλεσμα που σε ικανοποιεί.
Πολλοί χρήστες Windows δεν είναι ικανοποιημένοι με το μέγεθος του κειμένου στο λειτουργικό σύστημα, καθώς αντιμετωπίζουν πρόβλημα κατά το διάβασμα των κειμένων. Έτσι, αν το κείμενο και άλλα στοιχεία στην επιφάνεια εργασίας σου φαίνονται πολύ μικρά, μπορείς να τα μεγεθύνεις χωρίς να αλλάξεις την ανάλυση της οθόνης. Από τις ρυθμίσεις οθόνης > Ανάλυση οθόνης, κάνε κλικ στην επιλογή «Μεγέθυνση ή σμίκρυνση κειμένου και άλλων στοιχείων» (ή Κλίμακα και διάταξη στα Windows 10), και επίλεξε την προτιμώμενη κλίματα από το αναπτυσσόμενο μενού.
Αφιερώνοντας λίγο χρόνο για να ρυθμίσεις σωστά τη νέα σου οθόνη θα σε ωφελήσει πολλαπλά, αφού θα έχεις καθαρότερο κείμενο, πιο πιστά χρώματα και μια πιο ξεκούραστη εμπειρία χρήσης του υπολογιστή.