Τα video games είναι μια από τις πιο παρεξηγημένες μορφές ψυχαγωγίας. Παρόλο που πλέον δεν αποτελεί χόμπι για λίγους (ή μόνο για παιδιά), υπάρχουν ακόμα πολλοί άνθρωποι που θεωρούν ότι το gaming μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη σωματική και ψυχική υγεία, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται. Ας ανακαλύψουμε μαζί την πραγματική φύση των video games, καταρρίπτοντας 5 στερεοτυπικούς μύθους.
Μύθος #1: Τα video games οδηγούν στη βία
Ένας από τους «συνηθισμένους» μύθους σχετικά με τα video games είναι ότι ευνοούν, παράγουν και αναπαράγουν τη βία. Τίτλοι παιχνιδιών όπως το Call of Duty ή το Fortnite, δηλαδή “mass shooting” games, συχνά βρίσκονται στο επίκεντρο και σχολιάζονται αρνητικά.
Με μια απλή αναζήτηση στο διαδίκτυο, μπορεί κανείς να βρει διάφορες επιστημονικές μελέτες σχετικά με τα video games. Η γενική εικόνα από την ερευνητική βιβλιογραφία είναι ότι τα video games δεν σχετίζονται σε καμία περίπτωση με τη βία που υπάρχει στον κόσμο μας. Και σίγουρα δεν «σπρώχνουν» τους νέους στη βία.
Επιπλέον, όπως συμβαίνει με τις ταινίες ή τις εκπομπές στην τηλεόραση, όλα τα video games φέρουν σήμανση καταλληλόλητας. Αξίζει να τους δώσεις προσοχή. Εφόσον δεν είναι κατάλληλο για ένα μικρό παιδί να παρακολουθήσει μια ταινία ή εκπομπή στην τηλεόραση με σήμανση καταλληλόλητας για άνω των 18 ετών, τότε -αντίστοιχα- δεν πρέπει να παίζει video games με ενήλικο περιεχόμενο.
Ο πιο απλός τρόπος για να ελέγξεις το περιεχόμενο ενός video game είναι να συμβουλευτείς την ετικέτα PEGI rating (Pan-European Game Information) που υπάρχει στη συσκευασία ενός παιχνιδιού ή στην ιστοσελίδα αγοράς του τίτλου (αν πρόκειται για ψηφιακό παιχνίδι).
Το PEGI καθιερώθηκε για να βοηθήσει τους γονείς σ’ όλη την Ευρώπη να παίρνουν ενημερωμένες αποφάσεις για την αγορά παιχνιδιών για υπολογιστές, κονσόλες κ.λπ. Κάθε παιχνίδι εξετάζεται από επιτροπή ειδικών που αφού εξετάσουν ενδελεχώς το περιεχόμενό του, βγάζουν την ετυμηγορία τους για την καταλληλότητά του.
Τα αριθμητικά σύμβολα του PEGI που χρησιμοποιούνται για την ηλικιακή ταξινόμηση κάθε παιχνιδιού είναι τα 3, 7, 12, 16 και 18. Παρέχουν ένα αρκετά αξιόπιστο επίπεδο πληροφόρησης για το περιεχόμενο του παιχνιδιού ειδικότερα για την προστασία ανηλίκων από ακατάλληλα θεάματα.
Εκτός από τα αριθμητικά σύμβολα μπορείς να ενημερωθείς και για συγκεκριμένο περιεχόμενο του τίτλου, με μια ματιά στο πίσω μέρος της συσκευασίας του παιχνιδιού (ή στην περιγραφή, αν πρόκειται για ψηφιακή διανομή) όπου απεικονίζονται συγκεκριμένες μορφές περιεχομένου, όπως αν το παιχνίδι περιέχει βρισιές, ναρκωτικά, σεξ ή βία. Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις ιδιαίτερα βίαιων ή εξειδικευμένων τίτλων ενδέχεται στο πίσω μέρος της συσκευασίας, στον χώρο των εικονιδίων, να βρεις και πιο λεπτομερείς περιγραφές για το περιεχόμενο του τίτλου.
Μύθος #2: Τα video games είναι εθιστικά
Πολλές μελέτες σχετικά με τις πιθανές θετικές ή αρνητικές επιδράσεις των video games καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα πάντα είναι θέμα ισορροπίας. Κάτι τέτοιο σημαίνει ότι ένας gamer μπορεί να κάνει και άλλες δραστηριότητες, πέρα από το gaming, όπως π.χ. να διαβάζει βιβλία ή, ειδικά αν πρόκειται για παιδιά και εφήβους, ν’ απασχολείται δημιουργικά με δραστηριότητες όπως π.χ. ζωγραφική, μοντελισμό, ή χειροτεχνίες. Απλώς, όλα είναι θέμα πειθαρχίας και σωστής διαχείρισης χρόνου.
Χάρη στην τεχνολογία, με προγράμματα γραφείου, ξεχωριστά app για φορητές συσκευές, ψηφιακά ημερολόγια (π.χ. google calendar) ή ακόμα και ψηφιακοί βοηθοί (τύπου Alexa), είναι πλέον πολύ εύκολο να κάνεις σωστή διαχείριση χρόνου. Έτσι θα απολαμβάνεις τα αγαπημένα σου games και παράλληλα θα είσαι συνεπής στις υποχρεώσεις σου.
Αν είσαι γονιός είναι ευκολότερο ν’ αποσπάσεις τα παιδιά από τη κονσόλα ή το smartphone, tablet τους, αν συμφωνήσεις μαζί τους έναν προκαθορισμένο χρόνο παιχνιδιού πριν ξεκινήσουν να παίζουν. Άλλος τρόπος – ακόμη πιο δραστικός και ταυτόχρονα πρακτικός, είναι η εφαρμογή γονικού ελέγχου στις κονσόλες, τον υπολογιστή, tablet, smartphone, και σε άλλες συσκευές στις οποίες το παιδί παίζει video games.
Μύθος #3: To gaming οδηγεί σε κοινωνική απομόνωση
Μια από τις πιο στερεοτυπικές απόψεις γύρω από τα video games είναι η εικόνα ενός gamer, απομονωμένος από τον «έξω κόσμο», να παίζει video games στο δωμάτιό του. Κάτι που μοιάζει ανθυγιεινό ή αφύσικο. Αλλά αυτή η άποψη συνήθως προέρχεται από μια παρανόηση του τί είναι πραγματικά τα video games.
Τα video games έχουν σχεδιαστεί ως κοινωνικές εμπειρίες. Πριν την έλευση του διαδικτύου και του online gaming, οι παίκτες έπαιζαν συνεργατικά ή ανταγωνιστικά παιχνίδια στο σαλόνι τους, ή σε κάποιο «ουφάδικο» της γειτονιάς.
Σήμερα, οι gamers κοινωνικοποιούνται σε δύο διαφορετικά επίπεδα: ως χαρακτήρας μέσα στο παιχνίδι και ως πρόσωπο στον πραγματικό κόσμο. Όποιος έχει παίξει π.χ. ένα RPG, όπως το Final Fantasy, γνωρίζει ότι ο κάθε χαρακτήρας που υπάρχει στο παιχνίδι μπορεί να τον οδηγήσει σε μια νέα συναρπαστική περιπέτεια.
Συμπερασματικά, πάρα το γεγονός ότι υπάρχει το μακροχρόνιο στερεότυπο για τους gamers που τους θέλει να είναι άτομα χωρίς ιδιαίτερες κοινωνικές συναναστροφές με τον «πραγματικό κόσμο», τα video games προάγουν την κοινωνικοποίηση μέσω της αλληλεπίδρασης με πραγματικά άτομα. Το online gaming έχει αλλάξει τον τρόπο που παίζουμε video games. Μπορούμε πλέον να συνεργαστούμε (ή να έρθουμε αντιμέτωποι) και να επικοινωνήσουμε με άλλους παίκτες από όλο τον κόσμο, και να δημιουργήσουμε κλειστές κοινότητες που βασίζονται γύρω από κοινά ενδιαφέροντα και χόμπι.
Μύθος #4: Είναι μόνο για ψυχαγωγία
Κι όμως, εκτός από μέσο ψυχαγωγίας, τα video games μπορούν να αξιοποιηθούν κι ως μέσο εκπαίδευσης. Πολλές έρευνες αναφέρουν ότι οι παίκτες μπορούν να δοκιμάσουν, να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν τις γνώσεις τους, καθώς και να μάθουν πράγματα που δεν γνωρίζουν ενώ ταυτόχρονα διασκεδάζουν.
Το Minecraft αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα. Ο τίτλος της Mojang έχει γίνει ένα δημοφιλές εργαλείο για την εκπαίδευση των παιδιών πάνω σε αμέτρητα θέματα που έχουν να κάνουν κυρίως με την τέχνη, τη γεωγραφία και την επιστήμη των υπολογιστών. Μία ειδική έκδοση του τίτλου που ονομάζεται Minecraft: Education Edition. Περιλαμβάνει ενισχυμένους χάρτες με ένα σύστημα συντεταγμένων που βοηθάει εκπαιδευτικούς και τους μαθητές να περιηγηθούν μαζί σε αυτούς, ψηφιακά portfolios και απλή είσοδο/ έξοδο στον κόσμο του παιχνιδιού.
Τα video games μπορούν να λειτουργήσουν και ως «εργαλείο» για τη συλλογή επιστημονικών δεδομένων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το παιχνίδι Sea Hero Quest, ένα game για smartphone που χρησιμοποιεί τη χωρική πλοήγηση για την ανίχνευση του Αλτσχάιμερ (Alzheimer) πριν να είναι πολύ αργά. Σχεδιάστηκε από τη βρετανική εταιρεία παιχνιδιών Glitchers το 2016 σε συνεργασία με το Alzheimer Research UK, το University College London και το University of East Anglia. Σύμφωνα με τους ερευνητές, παίζοντας το Sea Hero Quest μόλις για 2 λεπτά, ισοδυναμεί με 5 ώρες εργαστηριακής μελέτης. Τα δεδομένα από το παιχνίδι θα βοηθήσουν στην ενημέρωση νέων προσεγγίσεων για τη διάγνωση και τη θεραπεία της άνοιας.
Μύθος #5: Το gaming είναι χάσιμο χρόνου
Όσο μπορεί να μας «γεμίσει» ένας μαραθώνιος τηλεοπτικών σειρών ή η θέαση αγαπημένων ταινιών στο Netflix, έτσι και η ενασχόληση με τα video games δεν είναι χάσιμο χρόνου ή και κάτι ανούσιο.
Ενώ όλες οι μορφές τέχνης μπορούν να προκαλέσουν έντονα συναισθήματα, τα video games έχουν ακόμα πιο ιδιαίτερη επίδραση στα συναισθήματα ενός ατόμου. Ο παίκτης δένεται συναισθηματικά με τον πρωταγωνιστή που ελέγχει κατά τη διάρκεια της ιστορίας. Τον τοποθετεί στο κέντρο της ιστορίας με ενεργή συμμετοχή και όχι ως παθητικό παρατηρητή.
Ειδικότερα, ακόμα και οι μικρότεροι σε ηλικία gamers, που μπορεί να μην έχουν βιώσει ποτέ την απώλεια στην πραγματική ζωή, μπορούν να αρχίσουν να κατανοούν το τι ακριβώς είναι και πώς μπορεί να αντιμετωπίσει ένα τέτοιο ζήτημα μέσα από τον τρόπο που ένας χαρακτήρας αντιδρά μέσα σε μια ιστορία.
Εν κατακλείδι, μόνο χάσιμο χρόνου δεν είναι τα video games και σίγουρα δεν σχετίζονται με τη βία. Αντιθέτως, μας βοηθούν να εξερευνήσουμε τι σημαίνει να είμαστε άνθρωποι, να εξερευνήσουμε έννοιες όπως η αγάπη και η απώλεια, την ίδια στιγμή που μας επιτρέπουν να ταξιδέψουμε σε απίστευτα μέρη και να εξελισσόμαστε συνεχώς σε διάφορες πτυχές του εαυτού μας.