Σίγουρα θα έχεις παρατηρήσει ότι τα Windows του υπολογιστή σου χαρακτηρίζονται ως 32 ή 64 bit, πέρα από τη διαθέσιμη έκδοση (π.χ. Home). Προφανώς, αυτή η διάκριση αφορά όλα τα λειτουργικά συστήματα (όπως είναι για παράδειγμα το Linux ή το Mac OS) για κάθε συσκευή (ακόμα και για φορητές, όπως είναι τα τάμπλετ).
Βέβαια, η τάση είναι να μην κυκλοφορούν σταδιακά 32 bit λειτουργικά και για αυτό τα νεότερα Windows 11 είναι μόνο 64άρια (ενώ τα Windows 10 κυκλοφόρησαν και σε 32, αλλά και σε 64 bit)!
Γιατί άραγε συμβαίνει αυτό και ποια η διαφορά; Πώς να επιλέξεις και τι κερδίζεις ή χάνεις ανά περίπτωση;
Η σημασία των bit
Η διαφορά μεταξύ 32 και 64 bit αφορά τόσο το υλικό (hardware), όσο και το λογισμικό (software). Συγκεκριμένα, αφορά τρεις (3) κυρίως κατηγορίες, τον επεξεργαστή (CPU), το λειτουργικό σύστημα (OS) και τα προγράμματα (apps).
Ειδικότερα, κυρίως οι δυνατότητες και η αρχιτεκτονική του επεξεργαστή καθορίζει και τα υπόλοιπα. Πολύ απλά μία CPU που είναι 64 bit μπορεί να τρέξει και τα 32 bit λειτουργικά και εφαρμογές. Όμως, το αντίστροφο δεν ισχύει και έτσι μία 32 bit CPU μπορεί να σηκώσει μόνο 32 bit Windows για παράδειγμα!
Προφανώς, η 64 bit αρχιτεκτονική είναι πλέον η κυρίαρχη στις μέρες μας με τα 32 bit συστήματα να είναι πιο παλαιά (κυρίως legacy μηχανήματα). Άρα, το ερώτημα είναι κυρίαρχο για πιο retro ή όχι τόσο καινούργιο hardware!
Όπως πιθανά θα έχεις ήδη υποψιαστεί η 64 bit λογική είναι πολύ πιο ισχυρή και μάλιστα οι 64 bit επεξεργαστές είναι εκθετικά πιο ισχυροί, γιατί μπορούν να κρατήσουν και να επεξεργαστούν πολλαπλάσιες πληροφορίες. Επειδή μιλάμε για δυαδικό σύστημα (2 δυνατά ψηφία ανά θέση το 0 ή το 1) τα 32 bit υποστηρίζουν 232 διευθύνσεις μνήμης (ή αλλιώς 4.294.967.296). Στον αντίποδα τα 64 bit υποστηρίζουν 264 ή αλλιώς 18.446.744.073.709.551.616 διευθύνσεις! Η διαφορά είναι αυτό που λέμε στα μαθηματικά τάξης μεγέθους και στη σύγχρονη εποχή όπου απαιτείται περισσότερη μνήμη και πόροι για κάθε εργασία έχει νόημα!
Διαφορές για Λειτουργικά Συστήματα
Με βάση τα προαναφερθέντα η πιο σημαντική διαφορά είναι το πόση μνήμη μπορεί να υποστηρίξει το λειτουργικό. Δηλαδή, ένα 32 bit λειτουργικό μπορεί να χρησιμοποιήσει μόνο έως 4 GB μνήμης RAM (ή λιγότερο), μάλιστα άσχετα με το πόση διαθέσιμη μνήμη έχεις εγκαταστήσει στον υπολογιστή σου. Άρα, ακόμα και αν έχεις 12 GB μνήμης RAM στο PC, αλλά βασίζεσαι σε 32-bit Windows, καταλήγεις να μην αξιοποιείς περισσότερα από 4 GB. Αυτό δεν συμβαίνει με ένα 64 bit OS, το οποίο υποστηρίζει άνετα όλο το διαθέσιμο hardware!
Ύστερα, η άλλη διαφορά είναι η οργάνωση των προγραμμάτων. Ειδικά στα Windows, αν είναι 32 bit θα υπάρχει ένας μόνο φάκελος Program Files ή στα ελληνικά Αρχεία Εφαρμογών. Αν είναι 64 bit θα υπάρχουν δύο φάκελοι, ο κλασικός Program Files και ένας Program Files (x86). Ο πρώτος είναι για την εγκατάσταση και οργάνωση 64 bit προγραμμάτων και ο δεύτερος για 32 bit. Ο λόγος για αυτή τη διαφοροποίηση είναι για να γνωρίζει ο χρήστης, αλλά και για να είναι πιο εύκολο για το λειτουργικό να τρέξει τα apps (συνδέοντάς τα π.χ. με το κατάλληλο DLL).
Σε κάθε περίπτωση, αν θες να διαπιστώσεις τα bit του λειτουργικού σου κάνε δεξί κλικ στο εικονίδιο του Υπολογιστή μου και διάλεξε ιδιότητες ή δεξί κλικ στο μενού Έναρξη και μετά δες τις σχετικές πληροφορίες.
Διαφορές για Εφαρμογές (Apps)
Τα πράγματα για τα Προγράμματα είναι μάλλον πιο απλά και για αυτό θα δεις πολλές δημοφιλείς εφαρμογές ακόμα να τρέχουν σε 32 bit (ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το Spotify). Αυτό συμβαίνει γιατί η μετάβαση σε 64 bit ενός app δεν θα βελτιώσει την ταχύτητα, αρά μπορεί μόνο να προσφέρει κάποια πλεονεκτήματα σε θέματα ασφάλειας και αν υπάρχει ανάγκη για περισσότερη χρήση μνήμης. Δηλαδή, για κάποια προγράμματα δεν έχει νόημα η μετάβαση σε 64 bit λογική.
Πότε είναι δυνατή η αναβάθμιση ενός OS σε 64-bit
Σε πρώτη φάση η αρχιτεκτονική του επεξεργαστή και του λειτουργικού σου συστήματος πρέπει να στο επιτρέπουν, αλλιώς μένεις με τα 32 bit. Όμως, αν είναι δυνατή η αναβάθμιση, στην ουσία θα χρειαστεί ένα είδος format για να περάσει το νέο λειτουργικό, άρα θα πρέπει να έχεις κάνει back up τα δεδομένα σου!
Τέλος, εάν αποφασίσεις να φτιάξεις ή να αγοράσεις υπολογιστή σήμερα θα βρεις μόνο 64 bit CPU και θα χρειαστείς σίγουρα πάνω από 4 GB RAM. Άρα, είναι μονόδρομος η χρήση 64 bit λειτουργικού! Γενικά, πριν από 10 με 15 χρόνια η διαφορά 32 με 64 bit είχε νόημα, αλλά το ερώτημα αυτό έχει ξεθωριάσει στις μέρες μας, εκτός και αν βέβαια αξιοποιείς ακόμα κάποιο legacy σύστημα! Οπότε, μάλλον δεν θα πρέπει να ανησυχείς για αυτό εκτός αν είσαι προγραμματιστής ή επιθυμείς να ασχοληθείς περισσότερο με την επιστήμη των υπολογιστών.
