Κάποτε τα πράγματα ήταν πολύ απλά. Έβλεπες τους αριθμούς στις μετρήσεις και στα τεχνικά χαρακτηριστικά των τηλεοράσεων και βασιζόσουν αποκλειστικά στους αριθμούς αυτούς για να κάνεις την επιλογή σου. Αυτό φυσικά έχει αλλάξει πλέον. Ειδικά την τελευταία δεκαετία, με την εξέλιξη της τεχνολογίας η επιλογή της κατάλληλης τηλεόρασης γίνεται όλο και πιο δύσκολη κι οι αριθμοί αυτοί χάνουν το νόημα τους.
Πότε οι αριθμοί έχουν νόημα και πότε όχι
Υπάρχουν πολλοί ισχυρισμοί και διάφορα τεχνικά χαρακτηριστικά που δεν αποτελούν κάποια ουσιαστική ένδειξη, παρουσιάζονται στον καταναλωτή με τρόπο που δεν φανερώνουν απολύτως τίποτα και μάλλον θα έπρεπε να αγνοούνται κατά την αγορά.
Ρυθμός Ανανέωσης (Hz)
Η συχνότητα ανανέωσης είναι απλό πράγμα. Μετράμε πόσες φορές μπορεί να ανανεωθεί πλήρως η εικόνα σε μια οθόνη κι ο αριθμός που προκύπτει είναι τα Hz της τηλεόρασης. Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των Hz τόσο καλύτερη είναι ποιότητα για το θεατή, ο οποίος κερδίζει πιο ξεκούραστες προβολές. Αποφεύγονται τα θολά και «σπασμένα» σημεία στα γρήγορα πλάνα, ακόμη και στις περιπτώσεις που το σήμα δεν έχει τόσα καρέ όσα και τα Hz. Άλλωστε οι τηλεοράσεις ξέρουν πώς πρέπει να προσαρμόζονται σε τέτοιες περιπτώσεις.
Θα έχεις ακούσει πολλά νούμερα κατά καιρούς αλλά η πραγματικότητα είναι πως στην ευρωπαϊκή αγορά καμία οθόνη δεν είναι πάνω από 200Hz και σε άλλες αγορές καμία οθόνη δεν ξεπερνά τα 240Hz. Τα υπόλοιπα νούμερα προκύπτουν με… δημιουργική λογιστική. Οι κατασκευαστές μάλιστα φροντίζουν όταν γράφουν τις σχετικές μετρήσεις στα προϊόντα να διευκρινίζουν ότι δεν πρόκειται για “κανονικά” Hz αλλά για CMR, TruMotion, MotionFlow και λοιπά. Διότι, διαφορετικά, η πληροφορία θα ήταν ψευδής.
Με αυτή τη «λογιστική», μία τηλεόραση μπορεί να αναγράφει 100 και να σημαίνει 50. Να αναγράφει 200 και να σημαίνει πάλι 50 ή, στην καλύτερη περίπτωση, 100 κ.ο.κ. Τα νούμερα αυτά προκύπτουν από συνδυαστικές μετρήσεις. Αντί να μετράται απλά η ταχύτητα ανανέωση της οθόνης, συνυπολογίζεται κι ο ρυθμός με τον οποίο αναβοσβήνει ο φωτισμός της τηλεόρασης. Καλά όλα αυτά, αλλά περιγράφουν κάτι άλλο από αυτά που έχουμε συνηθίσει. Όταν λοιπόν σε απασχολούν τα πραγματικά Hz, είναι καλό να είσαι επίμονος μέχρι να εξασφαλίσεις την πραγματική πληροφορία που σπανίως είναι στο προσκήνιο ακόμη και στα επίσημα τεχνικά χαρακτηριστικά.
Λόγος αντίθεσης
Στο σχολείο λέγαμε ότι η διαίρεση με το μηδέν δεν οδηγεί πουθενά. Στις τηλεοράσεις οδηγεί στην άπειρη αντίθεση. Αν και, για να είμαστε και σωστοί, οι λόγοι αντίθεσης κρύβονται πια συχνά πίσω από χαρακτηρισμούς τύπου “Mega” και λοιπών απροσδιόριστων όρων. Ακόμη κι όταν υπάρχει κάποιο νούμερο, συνήθως αναφέρεται στη δυναμική αντίθεση, όχι στην τυπική, όχι δηλαδή στην ανά πάσα στιγμή εγγυημένη.
Θυμάστε τα εκατομμύρια και τα δισεκατομμύρια προς ένα; Ε λοιπόν οι καλύτερες οθόνες φτάνουν σταθερά σε λόγο 1500:1, ενώ ονειρικά επαγγελματικά monitors, αυτά τα monitors στα οποία γίνεται η επεξεργασία των κινηματογραφικών παραγωγών, φτάνουν σε 3000:1.
Πώς προκύπτουν λοιπόν τα τρελά νούμερα; Αντί να μετράμε τη διαφορά μεταξύ του σκοτεινότερου και του φωτεινότερου pixel στην ίδια εικόνα, μετράμε το φωτεινότερο δυνατό με μη φωτιζόμενο pixel, κάτι πραγματικά σπάνιο σε οθόνες LCD. Σβηστό ίσον 0, άρα κάπως έτσι φτάνουμε, με μια παράλογη διαίρεση, στο άπειρο.
Υπάρχει πάντως εξαίρεση στις οθόνες OLED. Εκεί, όντως, κάθε pixel φωτίζεται ξεχωριστά και όταν πρέπει να είναι μαύρο, είναι ακριβώς αυτό, όχι κάτι σαν και αυτό, άσχετα με το τι γίνεται παραδίπλα του. Άλλωστε το πρώτο πράγμα που κάνει καλύτερη μια οθόνη OLED είναι η αντίθεση.
Χρόνος απόκρισης
Ο ιδανικός χρόνος απόκρισης είναι εκείνος που εξυπηρετεί στα Hz της οθόνης. Πολύ χαμηλός χρόνος σε λίγα Hz, απλά χαραμίζεται. Πολλά Hz με σχετικά μεγάλο χρόνο οδηγούν τα πρώτα να πηγαίνουν κάπως χαμένα.
Οι εταιρείες μετρούν με διαφορετικούς τρόπους εδώ και πολλά χρόνια. Οπότε το καλύτερο που μπορείς να κάνεις είναι να ζητήσεις να μάθεις το χρόνο που χρειάζεται ένα pixel να γίνει μαύρο από γκρι, δηλαδή να σβήσει τελείως, κι ύστερα να ξαναγίνει γκρι. Δεν είναι η ιδανική μέθοδος, αλλά χρησιμοποιείται από τους περισσότερους και επιτρέπει σύγκριση της προκοπής όταν μπουν δίπλα-δίπλα τα νούμερα.
LED
Είναι απλό. Δεν υπάρχουν οθόνες LED. Όταν μιλάμε για LED TV, στην πραγματικότητα αναφερόμαστε σε τηλεόραση που χρησιμοποιεί LEDs για το φωτισμό των pixels, αντί για λάμπες φθορίου που είχαμε πιο παλιά σε αυτήν την κατηγορία. Μόνο οι τηλεοράσεις με οθόνη OLED μπορούν να θεωρηθούν τηλεοράσεις LED αν θέλουμε να είμαστε τυπικοί.
Ήχος
Με εξαίρεση αρκετά ειδικές περιπτώσεις, είναι πια σπάνιο μια τηλεόραση να έχει αρκετά ενδιαφέροντα ηχεία ώστε να σταθούν μόνα τους. Γιατί; Γιατί οι χρόνια λέπτυνση των τηλεοράσεων αφήνει ολοένα και λιγότερο χώρο για καμπίνες ηχείων, και φυσικά αυτό επηρεάζει τις ηχητικές δυνατότητες μιας τηλεόρασης.
Η καλύτερη λύση είναι ν’ αρχίσεις να ψάχνεις άμεσα για ηχόμπαρα ή, αν δε φοβάσαι μερικά καλώδια παραπάνω, πολυκάναλο συστήμα για ακόμη καλύτερο ήχο.
“Είναι πολύ μεγάλη για το χώρο μου“
Είναι όμως πολύ μεγάλη για τα μάτια σου; Πολλοί φοβήθηκαν να κινηθούν προς μεγαλύτερες οθόνες. Οι ίδιοι επανήλθαν αργότερα, όταν ήταν ώρα για μια νέα τηλεόραση και προτίμησαν το μέγεθος οθόνης που απέρριψαν πριν, αν οχι και μεγαλύτερο.
Το σωστό μέγεθος οθόνης, τουλάχιστον με τη λογική του κινηματογράφου, είναι εκείνο που σου επιτρέπει να βλέπεις ολόκληρη την οθόνη, το πλαίσιο της τηλεόρασης και λίγο παραέξω, χωρίς να χρειάζεται να κινηθεί το κεφάλι παρά μόνο τα μάτια σου. Θυμήσου, όταν τα μάτια σου προσηλώνονται σε συγκεκριμένο σημείο (όπως όταν δουλεύεις σε υπολογιστή) είναι που κουράζονται περισσότερο. Η κίνηση είναι… το καλύτερό τους. Φυσικά, από εκεί και πέρα, υπάρχει κι η προσωπική προτίμηση, ή απλά ο περιορισμένος χώρος, δηλαδή μπορεί να υπάρχει όρεξη για ίντσες αλλά να μη γίνεται να σταθεί κάποιος στην απόσταση που απαιτείται.
Κυρτή ή επίπεδη
Εδώ όλα είναι θέμα γούστου. Κάθε θεωρία που επιχειρεί να αναδείξει ως ποιοτικότερη τη μία λύση έναντι της άλλης, είναι ακριβώς αυτό: θεωρία. Υπάρχει λόγος άλλωστε που βλέπουμε κατασκευαστές να βγάζουν την ίδια ακριβώς τηλεόραση σε επίπεδη και κυρτή έκδοση.
Στον κινηματογράφο όντως η οθόνη είναι λίγο κυρτή. Αλλά ας μην ξεχνάμε ότι η αίθουσα μπορεί να είναι στημένη αμφιθεατρικά, όχι όμως και το σαλόνι μας.
Οπότε, τι προσέχουμε για να έχουμε;
Smart TV εδώ, Smart TV εκεί. Πλέον είναι απίθανο μια τηλεόραση να μην είναι Smart TV. Με διάφορες ψηφιακές δυσκολίες δεδομένες στον έναν ή στον άλλο βαθμό λοιπόν, είναι καιρό να επιστρέψουμε στην εικόνα. Πολλοί μπορούν να προσθέσουν media player, λιγότεροι όμως μπορούν να πάνε μπροστά στην εικόνα και τις πραγματικές ευκολίες. Συν τοις άλλοις, δεν αγοράζουμε κάθε μέρα τηλεόραση, άρα πρέπει να εξασφαλίζουμε εκείνα ακριβώς τα χαρακτηριστικά που θα κάνουν την τηλεόρασή μας να είναι χρήσιμη για περισσότερα χρόνια.
HDMI
Όσες περισσότερες οι θύρες HDMI τόσο καλύτερα. Μια ηχόμπαρα, μια κονσόλα για games και οι δύο θύρες είναι ήδη πιασμένες. Καλό είναι να εξασφαλίζεις πως υπάρχουν τουλάχιστον τέσσερις θύρες.
Χρωματικό εύρος
Πολλά χρόνια τώρα τα μοντέλα τηλεοράσεων προσφέρουν τη δυνατότητα να δείξουν περισσότερα χρώματα με μεγαλύτερη ακρίβεια. Τεχνικά αυτό ισχύει. Πρακτικά όμως δεν υπήρχαν ευκαιρίες για να φανεί η διαφορά, με εξαίρεση ελάχιστες, μάλλον ειδικές, περιπτώσεις. Αυτό συνέβαινε γιατί ό,τι υπήρχε διαθέσιμο για προβολή ήταν (και δεν είναι γενικά) φτιαγμένο για να αξιοποιήσει την πρόσθετη αυτή δυνατότητα. Τώρα βέβαια τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά διότι είμαστε πολύ κοντά στο να έχουμε, για πρώτη φορά, πρόσβαση στο κατάλληλο περιεχόμενο, αφού π.χ. το Ultra HD Blu-ray Disc μπορεί να προσφέρει σήματα με την κατάλληλη πληροφορία. Αν λοιπόν είσαι σινεφίλ, θέλεις να έχει καλύτερη αντοχή στο χρόνο η τηλεόρασή σου κ.λπ., καλό είναι να υπολογίσεις κι αυτό.
Προσοχή όμως, δεν είναι όλες οι οθόνες το ίδιο ακριβείς, ούτε προσφέρουν το ίδιο χρωματικό εύρος. Θα προσπαθούν σίγουρα, αλλά τα αποτελέσματα δεν προβλέπεται να είναι δεδομένα στο άμεσο μέλλον. Πάντως, όσο καλύτερη κάλυψη, τόσο πιο πολύ θα σου κρατήσει το ενδιαφέρον η τηλεόραση.
HDR (High Dynamic Range)
Η υποστήριξη HDR σε οθόνες τηλεόρασης είναι πρόσφατο φαινόμενο, αν και το συναντάμε εδώ και χρόνια σε smartphones και λοιπές φορητές συσκευές. Κάνει χώρο για μεγαλύτερες αντιθέσεις σε φωτεινότητα, αναδεικνύει λεπτομέρειες κι οδηγεί σε φυσικότερο ακόμη αποτέλεσμα. Ο λόγος που εμφανίζεται τώρα στις τηλεοράσεις είναι, ξανά, το γεγονός ότι ταινίες με τέτοιου είδους υποστήριξη είναι προ των πυλών. Η διαφορά στην πράξη είναι κάθε άλλο παρά αμελητέα. Δύσκολα θα παραλείπεται η δυνατότητα αυτή αφού (σχεδόν) πάντα πάει πακέτο με τα περισσότερο μοντέλα 4K.
4K
Οι οθόνες 4K, είναι όντως καιρός να τραβήξουν την προσοχή σου. Όχι μόνο επειδή ισοδυναμούν με πέρασμα από τα 2MP (Full HD) σε 8MP, διαφορά που… δεν κρύβεται με τίποτα, αλλά και διότι οι τιμές στην κατηγορία αυτή έχουν πέσει ήδη πάρα πολύ μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, παρότι ακόμη δεν έχουμε τρόπο να δούμε κανονικό σήμα 4K από κάποια πηγή. Τώρα όμως που έρχονται ταινίες σε Ultra HD Blu-ray Disc, υπάρχει τρόπος να ευχαριστηθούμε το ποιοτικό άλμα. Αν είναι να προσέξεις ένα πράγμα ακόμη, ειδικά για την περίπτωση μιας 4K TV, τότε αυτό είναι η έκδοση HDMI. Τα περισσότερα μοντέλα χρησιμοποιούν ήδη HDMI 2.0, αλλά δεν βλάπτει να το επαληθεύσεις. Η έκδοση επηρεάζει το είδος των σημάτων 4K που μπορεί να δεχτεί η τηλεόραση μέσω των θυρών HDMI και η σωστή υποστήριξη σημαίνει πιο μακρά διάρκεια ζωής για το μοντέλο, είναι απαραίτητη για το μεγαλύτερο χρωματικό εύρος αλλά για σήματα έως 60 καρέ το δευτερόλεπτο.
Λοιπές λεπτομέρειες
Αν θέλεις κάτι παραπάνω, ψάξε τη φωτεινότητα που διαρρέει όταν η τηλεόραση επιχειρεί να δείξει μαύρο (σε εικόνα, όχι απλά μαύρη οθόνη) και τη μέγιστη φωτεινότητα, ειδικά αν βλέπεις τηλεόραση σε φωτεινό περιβάλλον, μεσημέρι ή κόντρα σε παράθυρο. Δες και πόσο γυαλιστερή είναι η οθόνη. Ειδικά κόντρα σε παράθυρο, οι πιο γυαλιστερές επιφάνειες έχουν και πιο εύκολα ζήτημα με αντανακλάσεις. Η υψηλή φωτεινότητα της οθόνης βοηθάει, αλλά μέχρις ενός σημείου. Μπορείς να δοκιμάσεις τη γωνία θέασης. Οι κατασκευαστές λένε σε τι γωνία φαίνεται κανονικά εικόνα, αλλά η αλλοίωση των χρωμάτων και η απώλεια φωτεινότητας ξεκινάς σε μικρότερες γωνίες που μπορείς να διαπιστώσεις μόνο ιδίοις όμμασι.
Νέα εποχή, κλασικές αξίες
Η αισθητική, διάφορες ευκολίες, λειτουργικά συστήματα και συμπληρωματικές παροχές κράτησαν για χρόνια την προσοχή λίγο πιο μακριά από την εικόνα απ’ ό,τι συνήθως. Τώρα που επανερχόμαστε σ’ αυτό που μετράει πραγματικά, ώρα είναι να προσέχουμε για να έχουμε.