Θέλεις να περιορίσεις τα χρήματα που δαπανάς στους λογαριασμούς ρεύματος απ’ τη λειτουργία των φώτων στο σπίτι, ή το γραφείο σου χωρίς να κάνεις κανένα συμβιβασμό στην ποιότητα του φωτισμού των χώρων; Τότε η λύση «περνά» απ’ τις λάμπες LED, οι οποίες όχι μόνο καταναλώνουν πολύ λιγότερο ρεύμα, έως και 80% λιγότερο απ’ τους κλασικούς λαμπτήρες πυράκτωσης για την ακρίβεια, αλλά είναι και πολύ πιο ανθεκτικές.
Από τότε που πρωτοεμφανίστηκε η τεχνολογία LED αποτέλεσε την πιο αποδοτική ενεργειακά λύση φωτισμού, αν και αντιμετώπιζε διάφορα μειονεκτήματα που δεν της επέτρεπαν ν’ αποκτήσει την απήχηση που της άξιζε. Ωστόσο, όλα αυτά τα προβλήματα ανήκουν πια στο παρελθόν, με συνέπεια σήμερα να μην έχεις τον παραμικρό λόγο για να μην αξιοποιήσεις την τεράστια οικονομία που προσφέρουν. Έτσι, για παράδειγμα, αυτή τη στιγμή υπάρχουν λαμπτήρες LED για κάθε είδους φωτιστικό και εφαρμογή, ακόμη και σποτ, ενώ είτε προτιμάς το «θερμό» φως, είτε το «ψυχρό», δεν υπάρχει περίπτωση να μη βρεις κάποιον προϊόν που να σε καλύψει.
Εξίσου σημαντικό είναι πως τα τελευταία χρόνια έχει μειωθεί σημαντικά η τιμή τους. Έτσι, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η «ζωή» τους ξεκινά απ’ τις 50.000 ώρες λειτουργίας, τη στιγμή που οι λαμπτήρες πυράκτωσης δεν αντέχουν πάνω από 1.000-1.200 ώρες, αυτό σημαίνει πως δεν χρειάζεται να περιμένεις να «καεί» η παλιά σου λάμπα για να την αντικαταστήσεις μ’ έναν λαμπτήρα LED.
Οδηγός αγοράς
Μερικές συμβουλές για ν’ εκμεταλλευτείς όσο το δυνατόν περισσότερο τα πλεονεκτήματα της τεχνολογίας LED:
Συμβατότητα
Στην αγορά υπάρχουν πλέον προϊόντα LED για οποιοδήποτε φωτιστικό, δηλαδή για κάθε είδους υποδοχή («ντουί»), ώστε το μόνο που να χρειάζεται να κάνεις είναι απλώς ν’ αντικαταστήσεις την παλιά σου λάμπα. Οι διάφοροι τύποι υποδοχών χαρακτηρίζονται από μία κωδική ονομασία. Έτσι, για παράδειγμα, στα σπίτια οι συνηθέστεροι τύποι που συναντά κανείς είναι οι Ε27 και Ε24, που είναι συμβατοί με βιδωτές λάμπες, με μεγάλο και μικρότερο σπείρωμα αντίστοιχα.
Φωτεινότητα
Στην περίπτωση των λαμπτήρων πυράκτωσης, η φωτεινότητα εξαρτάται κυρίως απ’ την ηλεκτρική ισχύ τους, η οποία μετριέται σε Watt και δείχνει πόσο ρεύμα καταναλώνουν. Έτσι, μία λάμπα 90 Watt εκπέμπει μεγαλύτερης έντασης φως από έναν λαμπτήρα 60 Watt.
Αντίθετα στις LED δεν ισχύει ο παραπάνω κανόνας, δηλαδή δύο λάμπες LED μπορεί ν’ αποδίδουν φως ίδιας έντασης, παρόλο που έχουν διαφορετική ισχύ. Επομένως, για να διαλέξεις ένα προϊόν που θα σου εξασφαλίζει τόσο «δυνατό» φως όσο θέλεις, θα πρέπει να ελέγξεις απευθείας τη φωτεινότητα των διαθέσιμων λαμπτήρων. Η φωτεινότητα μετριέται με τη μονάδα μέτρησης φωτεινής ροής Lumen (lm) και αντιπροσωπεύει την ένταση του φωτός, όπως αυτή γίνεται αντιληπτή απ’ το ανθρώπινο μάτι. Επομένως, όσο μεγαλύτερη είναι η συγκεκριμένη τιμή, τόσο πιο φωτεινή είναι η λάμπα.
Επειδή πολλές φορές δεν είναι εύκολο να φανταστεί κανείς πόση ακριβώς ένταση φωτός αντιστοιχεί σε μία συγκεκριμένη τιμή lumen, πολλοί κατασκευαστές αναφέρουν επίσης τα Watt ενός λαμπτήρα πυράκτωσης που θα παρήγαγε εξίσου «δυνατό» φως με το προϊόν τους.
Θερμοκρασία χρώματος
Εκτός απ’ την ένταση, ένα ακόμη σημαντικό κριτήριο είναι η απόχρωση που θέλεις να έχει το φως. Αυτό αποδίδεται απ’ τη χρωματική θερμοκρασία, η οποία ορίζεται με την κλίμακα Κelvin (σύμβολο Κ). Οι τιμές στην κλίμακα ξεκινούν από 2.700 Κ και φθάνουν μέχρι 6.500 K. Όσο μικρότερη είναι η θερμοκρασία χρώματος, τόσο πιο «θερμό» είναι το χρώμα. Στον αντίποδα, οι υψηλότερες θερμοκρασίες χρώματος σημαίνουν πιο «ψυχρή» απόχρωση.
Χρωματική απόδοση
Η ποιότητα του φωτισμού μετριέται με το δείκτη χρωματικής απόδοσης (CRI- Color Rendering Index), ο οποίος μπορεί να πάρει τιμές από 0 μέχρι 100. Το φως του ήλιου έχει CRI 100 κι αποτελεί το πρότυπο σύγκρισης για κάθε πηγή τεχνητού φωτισμού. Καλό θα ήταν να επιλέξεις ένα προϊόν με CRI τουλάχιστον 80, ενώ όσο περισσότερο προσεγγίζει η τιμή το 100, τόσο πιο κοντά στο φυσικό φως βρίσκεται ο φωτισμός που αποδίδει.
Ενεργειακή κλάση
Όλα τα προϊόντα δεν έχουν την ίδια ενεργειακή απόδοση, αφού μπορεί να βρεις δύο λαμπτήρες LED που ν’ αποδίδουν φως ίδιας έντασης, αλλά να έχουν διαφορετική ηλεκτρική ισχύ, δηλαδή διαφορετική κατανάλωση ρεύματος. Η ενεργειακή απόδοση φαίνεται στην ενεργειακή σήμανση («ετικέτα) του λαμπτήρα, όπου αποδίδεται με την ενεργειακή του κλάση. Οι ενεργειακές κλάσεις ξεκινούν από την Ε (η χαμηλότερη, με τη μεγαλύτερη ενεργειακή κατανάλωση) και φθάνουν μέχρι την Α++ (υψηλότερη).
Στην ετικέτα υπάρχει επίσης η ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας, εκφρασμένη σε κιλοβατώρες (kWh), που θα καταναλώσει ο λαμπτήρας σε 1000 ώρες (σύμβολο h). Οι 1000 ώρες είναι ο μέσος χρόνος λειτουργίας ενός λαμπτήρα ετησίως.
Διάρκεια
Οι λάμπες LED διαφέρουν επίσης στο χρόνο «ζωής» τους, δηλαδή στο χρονικό διάστημα που μπορούν να παραμείνουν σε λειτουργία πριν «καούν». Ένα λιγότερο γνωστό κριτήριο είναι ο αριθμός των “on-off” που αντέχει ο λαμπτήρας, δηλαδή μετά από πόσα «άναψε-σβήσε» θα πρέπει να αντικατασταθεί. Το νούμερο αυτό είναι σημαντικό για χώρους όπου η λάμπα θα ενεργοποιείται και θα απενεργοποιείται συχνά, όπως π.χ. στους διαδρόμους μιας πολυκατοικίας, ή το μπάνιο.
Συμβατότητα με ροοστάτη
Όλοι οι λαμπτήρες δεν είναι συμβατοί με ροοστάτες, δηλαδή δεν μπορούν ν’ αυξομειώνουν την ένταση του φωτός που εκπέμπουν.