Ακόμη κι αν είσαι εντελώς αρχάριος στον κόσμο των ηχοσυστημάτων αυτοκινήτου, σίγουρα γνωρίζεις ότι η μουσική στο αυτοκίνητο μπορεί να σου ανεβάσει τη διάθεση και να κάνει τις μετακινήσεις σου πιο απολαυστικές. Αρκεί βέβαια να την απολαμβάνεις όπως θες εσύ, δηλαδή με πλούσιο ήχο που να «γεμίζει» την καμπίνα του αυτοκινήτου.
Το πιο σημαντικό πράγμα που ίσως θα παρατηρήσεις είναι ότι το «εργοστασιακό στερεοφωνικό» του αυτοκινήτου σου κατά πάσα πιθανότητα δεν ακούγεται τόσο καλά. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι κατασκευαστές αυτοκινήτων συνήθως παραμελούν το κομμάτι του ηχοσυστήματος, και οι περισσότεροι οδηγοί δε συνειδητοποιούν καν τι χάνουν. Ακόμα και τα εργασιακά “high-end” συστήματα ήχου πολλές φορές δεν είναι αντάξια των προσδοκιών.
Πώς θα καταλάβεις ότι το ηχοσύστημά σου χρειάζεται αναβάθμιση
Αρχικά, δες τα βήματα που πρέπει ν’ ακολουθήσεις για να διαπιστώσεις αν το εργοστασιακό ηχοσύστημα του αυτοκινήτου σου χρειάζεται -μια έστω «μικρή»- αναβάθμιση.
Κάθισε στο αυτοκίνητό σου, κλείσε τις πόρτες κι «ανέβασε» τα παράθυρα. Ενεργοποίησε το στερεοφωνικό σου, βάλε το αγαπημένο σου CD κι αύξησε την ένταση του ήχου. Μη φοβάσαι ν’ ανεβάσεις λίγο παραπάνω την ένταση, χωρίς όμως να το παρακάνεις, κι άκου προσεκτικά τη μουσική. Θα πρέπει να ελέγξεις τρία βασικά σημεία κατά τη δοκιμή του ηχοσυστήματος -που δεν χρειάζεται να είσαι ειδικός για να βγάλεις συμπεράσματα:
1. Αν αντιληφθείς ότι πρέπει ν’ «ανοίξεις» λίγο παραπάνω τα πρίμα, λόγω έλλειψης σαφήνειας, αυτό είναι κάτι που μπορεί να διορθωθεί μόνο με μια αναβάθμιση.
2. Από την άλλη, αν βρεθείς να πειράζεις το μπάσο μέχρι να βρεις σταθερά μπάσα, αυτό είναι κάτι που επίσης μπορεί να διορθωθεί με μία αναβάθμιση.
3. Αν ο ήχος παραμορφώνεται αισθητά όταν ανεβάζεις την ένταση, αυτό ίσως διορθώνεται με ορισμένες «μικρο-ρυθμίσεις». Διαφορετικά, αυτό ίσως να σημαίνει ότι τα ηχεία δεν μπορούν να παράγουν καθαρό ήχο κι έχουν πολύ στενό φάσμα ήχου.
Από που πρέπει να ξεκινήσεις λοιπόν; Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι με τους οποίους ένας αρχάριος μπορεί ν’ αναβαθμίσει το εργοστασιακό ηχοσύστημα του αυτοκινήτου, οπότε, πριν αρχίσεις την έρευνα αγοράς, θα πρέπει πρώτα ν’ απαντήσεις σε ορισμένες ερωτήσεις:
• Προϋπολογισμός: Πόσα χρήματα σκοπεύεις να ξοδέψεις για αναβαθμίσεις;
• Θέλεις να βελτιώσεις τον ήχο, διατηρώντας παράλληλα το εργοστασιακό στερεοφωνικό;
• Μήπως θα προτιμούσες να «φτιάξεις» από την αρχή ένα καινούργιο ηχοσύστημα;
• Πόσο σημαντικό είναι για σένα το μπάσο; Μήπως σ’ αρέσει το ιδιαίτερα βαθύ κι ογκώδες μπάσο;
• Σου αρέσει ν’ ακούς τη μουσική σου δυνατά;
Μπορεί να εκπλαγείς με το πόσο απλά γίνονται τα πράγματα απαντώντας αυτές τις πέντε ερωτήσεις. Θα ξέρεις πραγματικά τι χρειάζεσαι κι από πού πρέπει να ξεκινήσεις, ώστε να φτιάξεις ένα ηχοσύστημα αυτοκινήτου που θα καλύψει τις ανάγκες σου.
Αναβαθμίζοντας το εργοστασιακό στερεοφωνικό
Αν είσαι κάτοχος ενός σύγχρονου αυτοκινήτου με ενσωματωμένο σύστημα ενημέρωσης και ψυχαγωγίας (infotainment), μπορεί να μην είναι εύκολη η αναβάθμιση του στερεοφωνικού σου. Φυσικά, υπάρχουν κι εκείνοι που απλά είναι ευχαριστημένοι με την εμφάνιση κι απόδοση του εργοστασιακού στερεοφωνικού τους. Και στις δύο περιπτώσεις, υπάρχουν διάφοροι τρόποι βελτίωσης ενός τέτοιου συστήματος ήχου χωρίς να «πειράξεις» την κύρια πηγή ήχου.
Το πρώτο βήμα είναι ν’ απομακρύνεις όλα τα εργοστασιακά ηχεία σου και να τ’ αντικαταστήσεις με μονάδες υψηλής ποιότητας. Τα ηχεία υψηλής ποιότητας είναι κατασκευασμένα από υλικά ανώτερης ποιότητας, ώστε ν’ αποδίδουν καλύτερα και να διαρκούν περισσότερο από τα εργοστασιακά ηχεία. Αυτό και μόνο τυπικά θα έχει ως αποτέλεσμα μια μεγάλη βελτίωση σε σχέση με τον «εργοστασιακό ήχο».
Εάν είσαι έτοιμος να μεταβείς στο επόμενο επίπεδο, ίσως θελήσεις να εγκαταστήσεις έναν ενισχυτή που χρησιμοποιεί εισόδους στάθμης ηχείων. Οι περισσότεροι ενισχυτές χρησιμοποιούν εισόδους επιπέδου γραμμής, ένα με είσοδο στάθμης ηχείου, αν το εργοστασιακό στερεοφωνικό δεν διαθέτει έξοδο προ-ενισχυτή. Όσο περίεργο κι αν σου ακούγεται αυτό, ουσιαστικά σημαίνει ότι ο ενισχυτής τοποθετείται ανάμεσα στο εργοστασιακό στερεοφωνικό και τα νέα σου ηχεία, και θα σου επιτρέψει ν’ απολαμβάνεις τη μουσική σου χωρίς καμία παραμόρφωση.
Για τους πιο ενθουσιώδεις υπάρχουν ενισχυτές που δίνουν επιπλέον ισχύ στα ηχεία αλλά και υπογούφερ (subwoofer), τα οποία αναλαμβάνουν ν’ αποδώσουν τις πολύ χαμηλές συχνότητες που δεν μπορούν να παράγουν τα υπόλοιπα ηχεία προσφέροντας πλουσιότερο μπάσο. Έχε υπόψιν σου όμως, ότι το υπογούφερ -μικρό ή μεγάλο- πιάνει χώρο στο πορτ μπαγκάζ.
Αν δεν σου αρέσει το εργοστασιακό στερεοφωνικό του αυτοκινήτου σου, τότε ίσως επιθυμείς να ξεκινήσεις με μια «καθαρή» εγκατάσταση. Αυτό φέρνει και τα πιο βέλτιστα αποτελέσματα, ωστόσο το πλήθος επιλογών (και) στα Car Audio μπορεί να σε μπερδέψει, μ’ αποτέλεσμα να μην κάνεις την κατάλληλη για σένα επιλογή. Δες παρακάτω τι πρέπει να προσέξεις:
Τα βασικά
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να προσέξεις κατά την επιλογή νέου Car Audio είναι τα μέσα που χρησιμοποιείς συχνότερα για ν’ απολαύσεις την αγαπημένη σου μουσική. Μήπως χρειάζεσαι ένα CD player; Θέλεις να χρησιμοποιείς το στερεοφωνικό σου και για αναπαραγωγή DVD; Ή μήπως θέλεις να χρησιμοποιείς USB ή/και το smartphone σου; Ανάλογα, λοιπόν, με τις προτιμήσεις σου, θα πρέπει ν’ αποφασίσεις αν θα επιλέξεις ένα «παραδοσιακό» Ράδιο/ CD, ένα μεγαλύτερο δέκτη ήχου και εικόνας με έγχρωμη οθόνη, ή ένα που θα συνδυάζει διάφορες πηγές ήχου, όπως για παράδειγμα το JVC KD-R494 Car Audio CD, το οποίο, εκτός από υποδοχή για CDs, έρχεται με θύρα USB και με λειτουργία «Αναπαραγωγή Μουσικής Android» για ν’ ακούς μουσική απευθείας από το smartphone, ή το tablet.
Έτσι, λοιπόν, ακόμα κι αν έχεις κρατήσει μία γεμάτη θήκη CD στο ντουλαπάκι του αυτοκινήτου σου, υπάρχουν πολλές πιθανότητες να συνδέσεις ένα smartphone, ή media player, άρα σιγουρέψου ότι το νέο σου στερεοφωνικό περιλαμβάνει τουλάχιστον μία θύρα USB για αναπαραγωγή αρχείων MP3, AAC, ή WMA από αποθηκευτικό μέσο, καθώς και μία 3.5mm αναλογική είσοδο για πιο ευέλικτη συνδεσιμότητα. Αν, μάλιστα, διαθέτει και Ipod Dock Station για συμβατότητα με iPod, ή iPhone, τότε θα έχεις ακόμη περισσότερες επιλογές.
Υπάρχουν επίσης ορισμένα μοντέλα που διαθέτουν λειτουργία Bluetooth κι A2DP για κλήσεις σε ανοιχτή ακρόαση αλλά κι ασύρματη αναπαραγωγή μουσικής από το κινητό, ή το tablet σου. Σε κατάσταση κλήσης, η φωνή του οδηγού μεταφέρεται μέσω ενός μικροφώνου και η φωνή του συνομιλητή αναπαράγεται από τα ηχεία του αυτοκινήτου. Ενδεικτικά, μπορείς να ρίξεις μια ματιά στο F&U CD3590BT Car Audio CD.
Διαστάσεις και διεπαφή
Ένα ακόμη βασικό χαρακτηριστικό που θα πρέπει να γνωρίζεις κατά την επιλογή νέου στερεοφωνικού αυτοκινήτου είναι οι διαστάσεις και η διεπαφή (interface) της ίδιας της μονάδας. Κατά κύριο λόγο, αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να επιλέξεις μεταξύ ενός στερεοφωνικού 1DIN, ή 2DIN. Πρακτικά, το “DIN” είναι ο χώρος που διατίθεται στην κεντρική κονσόλα του αυτοκινήτου κι αφορά στο πλάτος και στο ύψος του. Στην περίπτωση που το ταμπλό δεν ταιριάζει με κανένα από τα δύο πρότυπα μεγέθους, θα πρέπει να ελέγξεις αν διατίθεται ειδική πρόσοψη-αντάπτορας για το ταμπλό σου που θα σου επιτρέψει να τοποθετήσεις το ηχοσύστημα που προτιμάς.
Οι δέκτες 1DIN καταλαμβάνουν λιγότερο χώρο στο ταμπλό, στην πλειοψηφία τους διαθέτουν ανακλινόμενη οθόνη, ενώ εφαρμόζονται στα περισσότερα ταμπλό. Τα μοντέλα 2DIN έχουν διπλάσιο μέγεθος και συχνά διαθέτουν μεγάλες οθόνης αφής, ενώ περιμετρικά φέρουν πλήκτρα ελέγχου. Επιπλέον, έρχονται με μηχανισμό που μετακινεί την οθόνη σε σημείο ώστε να εμφανίζεται η υποδοχή του δίσκου, ενώ τα περισσότερα μοντέλα λειτουργούν με σύστημα αφής για καλύτερο χειρισμό. Πολλά μοντέλα -και στις δύο κατηγορίες– διαθέτουν τηλεκοντρόλ για την ασφαλέστερη διαχείριση της μουσικής σου κατά την οδήγηση, ενώ μέσω της LCD οθόνης μπορείς να δεις τον τίτλο του τραγουδιού που ακούς, όπως κι άλλες πληροφορίες. Επίσης, σχεδόν όλα τα Car Audio διαθέτουν σύστημα ασφάλειας για την αποτροπή κλοπής, όπως αποσπώμενη πρόσοψη (ή τμήμα αυτής).
Μια οικονομική αναβάθμιση που μπορεί να κάνει τη διαφορά
Το καλύτερο πράγμα σχετικά με τα εργοστασιακά ηχοσυστήματα αυτοκινήτου είναι ότι σχεδόν οποιοδήποτε «συστατικό» αντικαθιστάς η βελτίωση θα είναι αισθητή. Έτσι, αν ο προϋπολογισμός σου είναι περιορισμένος, μπορείς ν’ αλλάζεις τα εξαρτήματα σταδιακά φτιάχνοντας ένα ολοκληρωμένο ηχοσύστημα αυτοκινήτου στα μέτρα σου.
Ακολουθώντας αυτή την τακτική, θα μπορείς να διαχειριστείς καλύτερα το διαθέσιμο budget. Ωστόσο θα πρέπει να σχεδιάσεις ένα πλάνο για το πώς θες να είναι το ολοκληρωμένο σου ηχοσύστημα, καθώς μόνο έτσι θα μπορέσεις να επιλέξεις εξαρτήματα που θα «συνεργάζονται» σωστά μεταξύ τους, ώστε να έχεις το βέλτιστο αποτέλεσμα.
Ένα καλό σημείο για να ξεκινήσεις είναι τα ηχεία, καθώς το 80% του τελικού ήχου οφείλεται στο ηχείο. Τα εργοστασιακά ηχεία αυτοκινήτου είναι συνήθως αρκετά «φτωχά» σε δυνατότητες, επομένως μπορεί να παρατηρήσεις μια αρκετά μεγάλη βελτίωση στον ήχο σου αντικαθιστώντας απλά τα μπροστινά σου ηχεία. Ένα αξιοπρεπέστατο σετ μπροστινών ηχείων, όπως τα Akai CSP-653C, δε θα σου κοστίσει πάνω από 25€. Μάλιστα, το συγκεκριμένο σετ ηχείων είναι τριών δρόμων, πράγμα που σημαίνει καθαρότερο ήχο χωρίς παραμορφώσεις, με ποιοτικό και καθαρό μπάσο.
Αν αποφασίσεις να εγκαταστήσεις νέα ηχεία, καλό θα είναι να βεβαιωθείς ότι θα συνεργαστούν με την υπάρχουσα κύρια πηγή ήχου, το στερεοφωνικό δηλαδή. Επίσης, αν σκοπεύεις ν’ αναβαθμίσεις την κύρια πηγή ήχου στο μέλλον, θα πρέπει να το λάβεις υπόψη κι αυτό. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να γνωρίζεις ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά, ώστε να είσαι σίγουρος ότι τα ηχεία σου θα συνεργάζονται άψογα με το στερεοφωνικό σου.
Ρίξε, λοιπόν, μια ματιά στο τι σημαίνει:
Ισχύς σε Watt
Αφορά τη μέγιστη ισχύ που μπορούν να δεχτούν τα ηχεία χωρίς να παραμορφώνουν τον ήχο, ή/και χωρίς να καταστραφούν.
Απόκριση συχνότητας
Περιγράφει το εύρος ακουστικών συχνοτήτων που μπορεί ν’ αναπαράγει ένα ηχείο μεταξύ των 20 Hz (βαθιά μπάσα) και των 20 kHz (πρίμα), που θεωρείται το εύρος της ανθρώπινης ακοής. Στην πραγματικότητα, η ακοή μας δεν εκτείνεται συνήθως πάνω από 20 kHz, ενώ τις χαμηλές συχνότητες κάτω από 30 Hz περισσότερο τις αισθανόμαστε παρά τις ακούμε.
Ευαισθησία
Περιγράφει το επίπεδο ακουστικής έντασης σε dB που παράγει ένα ηχείο σε απόσταση 1 μέτρου, όταν το τροφοδοτούμε με ισχύ 1 Watt. Όσο υψηλότερη είναι η συγκεκριμένη τιμή, τόσο μεγαλύτερη είναι η απόδοση. Επομένως, η ευαισθησία εκφράζει το βαθμό απόδοσης του ηχείου, δηλαδή κατά πόσο αποδοτικά μετατρέπει τη λαμβανόμενη ηλεκτρική ενέργεια σε ακουστική. Τα περισσότερα ηχεία έχουν ευαισθησίες που κυμαίνονται από 85 έως 91 dB.
Υλικό διαφράγματος
Στο εσωτερικό του ηχείου, ένα διάφραγμα είναι τοποθετημένο από ένα πηνίο φωνής και παράγει τις ηχητικές κυματομορφές. Τα περισσότερα ηχεία της αγοράς χρησιμοποιούν πολυπροπυλένιο λόγω του μικρού βάρους του, της μεγάλης αντοχής, της σκληρότητας και της ανοχής του σε υψηλές θερμοκρασίες. Τα ηχεία από πολυπροπυλένιο συνήθως αποδίδουν μουσική υψηλής ποιότητας αντιδρώντας ακόμη και στο ασθενέστερο ηχητικό σήμα, ώστε να παράγουν καθαρό, ζωντανό ήχο.
Σωστός συνδυασμός στερεοφωνικού και ηχείων
Ο βασικός λόγος για τη βελτίωση του ηχοσυστήματος στο αυτοκίνητο είναι η ποιότητα ήχου που προσφέρει μέσω του ενσωματωμένου ενισχυτή. Η ισχύς του ενισχυτή διευκρινίζεται με δύο τρόπους: Μέγιστη ισχύς (peak power) και RMS. Η μέγιστη ισχύς μετριέται σε Watts κι αποτελεί τη μέγιστη ισχύ που μπορεί να παράγει ο ενισχυτής. Aν δεν έχεις σκοπό ν’ ακούς τη μουσική σου στη μέγιστη δυνατή ένταση, ίσως θελήσεις ν’ αγνοήσεις αυτή την τιμή. Αντ’ αυτού, εξέτασε προσεκτικά στη λίστα των τεχνικών προδιαγραφών του στερεοφωνικού την ονομαστική ισχύ RMS, η οποία μετράει ουσιαστικά τα Watts που ο ενισχυτής αποδίδει σταθερά σε «κανονικές συνθήκες» χρήσης. Η ονομαστική ισχύς περιλαμβάνει επίσης μια σειρά από κανάλια εξόδου (outputs), τα οποία μπορεί να υποστηρίξει ο ενισχυτής (συνήθως τέσσερα: μπροστά δεξιά κι αριστερά, και πίσω δεξιά κι αριστερά), και στα τεχνικά χαρακτηριστικά της συσκευής παρουσιάζονται κάπως έτσι: «25Wx4 RMS», ή «52Wx4 max».
Σε γενικές γραμμές, όσο περισσότερα RMS ισχύς διαθέτει η πηγή τόσο το καλύτερο, δίνοντας σου περισσότερο εύρος ηχητικής ισχύος πριν «αγγίξεις» τα όρια του ενισχυτή, όπου σ’ αυτή την περίπτωση, ένα ζήτημα είναι η παραμόρφωση ήχου. Ωστόσο, τα περισσότερα Watts δεν σημαίνουν απαραίτητα και καλύτερο ήχο, καθώς η ποιότητα ήχου καθορίζεται από ένα πλήθος παραγόντων, όπως η ποιότητα της πηγής ήχου, η ψηφιακή επεξεργασία σήματος, η σωστή ισοστάθμιση, ο ψηφιακός – αναλογικός μετατροπέας, και, φυσικά, τα ηχεία. Τα περισσότερα ηχεία θα έχουν καλή απόδοση με περίπου 25 Watts RMS, ή περίπου 50 Watts max ανά κανάλι, ωστόσο θα πρέπει να βεβαιωθείς ότι ή έξοδος του ενισχυτή δεν υπερβαίνει τα Watts που μπορούν να «σηκώσουν» τα ηχεία.