Τώρα που τα video games έχουν γίνει ένας από τους πιο mainstream τρόπους ψυχαγωγίας, το να αρχίσει ένα μικρό παιδί να ασχολείται με το gaming είναι μάλλον κάτι αναπόφευκτο. Ειδικότερα όταν στο σαλόνι υπάρχει ένα Xbox One, PlayStation 4, ή ακόμα κι όταν οι γονείς περνούν τον ελεύθερο χρόνο τους με mobile gaming στο tablet ή στο smartphone. Με άλλα λόγια, είναι η φυσική εξέλιξη των πραγμάτων. Και σίγουρα δεν είναι κάτι κακό.
Ωστόσο, όταν γίνεται λόγος για μικρά παιδιά, ειδικά αν βρίσκονται ακόμα σε προσχολική ηλικία (3 έως 6 ετών), χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή και έλεγχος στο τι παιχνίδια παίζουν, πόση ώρα βρίσκονται μπροστά από μια οθόνη κλπ. Παρακάτω, αναφέρονται μερικές συμβουλές/προτάσεις για γονείς, σχετικά με το πώς μπορούν να εισάγουν με ασφάλεια ένα μικρό παιδί στο θαυμαστό κόσμο των video games.
Video games που μπορεί να παίξει ένα μικρό παιδί
Το βασικότερο όλων είναι να υπάρχει έλεγχος σε ό,τι αφορά στην ηλιακή ταξινόμηση που διαθέτει ένα video game. Πράγμα που ισχύει τόσο για τις ψηφιακές διανομές των παιχνιδιών όπως είναι π.χ. τα mobile games για smartphones και tablets, όσο και για τα φυσικά αντίτυπα τίτλων, όπως δίσκοι και cartridges (βλέπε Nintendo Switch).
Όπως οι ταινίες και οι εκπομπές στην τηλεόραση, έτσι κι οι τίτλοι παιχνιδιών φέρουν σήμανση καταλληλόλητας και πρέπει να δώσεις προσοχή. Ο πιο απλός τρόπος για να ελέγξεις αν το περιεχόμενο ενός video game είναι κατάλληλο για το παιδί σου, είναι να συμβουλευτείς την ετικέτα PEGI rating (Pan-European Game Information) που υπάρχει στη συσκευασία ενός παιχνιδιού, ή στην ιστοσελίδα αγοράς του τίτλου.
Το PEGI καθιερώθηκε για να βοηθήσει τους γονείς απ’ όλη την Ευρώπη να παίρνουν ενημερωμένες αποφάσεις για την αγορά παιχνιδιών για υπολογιστές, κονσόλες, κινητά κλπ. Κάθε παιχνίδι περνάει από επιτροπή που, αφού εξετάσει ενδελεχώς το περιεχόμενό του, βγάζει την ετυμηγορία για την καταλληλότητά του.
Τα αριθμητικά σύμβολα του PEGI που χρησιμοποιούνται για την ηλιακή ταξινόμηση κάθε παιχνιδιού είναι τα 3, 7, 12, 16 και 18. Παρέχουν ένα αρκετά αξιόπιστο επίπεδο πληροφόρησης για το περιεχόμενο του παιχνιδιού ειδικότερα για την προστασία ανηλίκων από ακατάλληλα θεάματα. Αυτό που πρέπει να έχεις κατά νου, είναι ότι τα παιχνίδια με σήμανση PEGI 3, είναι κατάλληλα για ηλικίες 6-12. Από εκεί και πέρα, όσο ανεβαίνει αυτός ο αριθμός, αυξάνεται κι ηλικία στην οποία απευθύνεται ένα παιχνίδι.
Κάνε την αρχή με παιχνίδια που ενθαρρύνουν τη δημιουργικότητα
Υπάρχουν χιλιάδες παιχνίδια με ηλικιακή ταξινόμηση για μικρά και μεγάλα παιδιά, και πολλά από αυτά είναι ιδανικά για όλη την οικογένεια. Ωστόσο, η ηλικιακή ταξινόμηση PEGI υποδεικνύει μόνο καταλληλότητα περιεχομένου και όχι επάρκεια ικανοτήτων, δεξιοτήτων ή κατανόηση θεματικής. Κάτι τέτοιο σημαίνει ότι, μπορεί ένα παιχνίδι να είναι μεν κατάλληλο για μικρά παιδιά, αλλά αυτό δεν αποκλείει να είναι υπερβολικά δύσκολο ακόμα και για έναν ενήλικα.
Ένα μικρό παιδί είναι πολύ πιο πιθανό να ασχοληθεί με παιχνίδια στο tablet, καθώς είναι ευκολότερη η πρόσβαση σε αυτή την πλατφόρμα. Άλλωστε, ένα tablet παρέχει στα παιδιά μια ανέξοδη και εποικοδομητική ενασχόληση τις ώρες που οι γονείς εργάζονται ή χρειάζονται χρόνο για τις δουλειές του σπιτιού. Είναι, λοιπόν, πολύ εύκολο να αναζητήσεις mobile games που ενθαρρύνουν τη δημιουργικότητα. Η γνωστή εταιρεία ανάπτυξης Toca Boca, για παράδειγμα, έχει δημιουργήσει πολλά όμορφα και ενδιαφέροντα παιχνίδια για μικρά παιδιά που θα τους κεντρίσει το ενδιαφέρον και δεν θα βαρεθούν στα πρώτα 10 λεπτά ενασχόλησης. Μπορείς να την αναζητήσεις τόσο στο Google Play για Android όσο και στο Apple Store για συσκευές iOS.
Παίξε μαζί με το παιδί
Είναι πολύ όμορφα και διασκεδαστικά τα παιχνίδια για όλη την οικογένεια. Τα κυριακάτικα πρωινά, για παράδειγμα, είναι μια καλή ευκαιρία για τα παιδιά να παίξουν video games μαζί με τη μαμά και τον μπαμπά.
Εάν υπάρχει στο σαλόνι ένα Nintendo Switch, το Super Mario Maker είναι ιδανικό για εκμάθηση του παιδιού σου σχετικά με την τέχνη και το σχεδιασμό παιχνιδιών και μπορείτε να δημιουργήσετε και να δοκιμάσετε μαζί πολλά εντυπωσιακά επίπεδα.
Μπορείς, επίσης, να εισάγεις το παιδί σου σε μερικά «κλασικά» παιχνίδια που εκτός ότι αποτελούν σταθερή αξία, θα μάθει και τί video games συνήθιζες να παίζεις πριν από μερικές δεκαετίες. Τα τελευταία χρόνια έχουν κυκλοφορήσει πολλά remasters κλασσικών τίτλων όπως το Ratchet & Clank και το Crash Bandicoot, καθώς και νέες εκδόσεις αγαπημένων franchises όπως τα Legend of Zelda και Mario Kart. Οι συγκεκριμένοι τίτλοι είναι πιο «προσβάσιμοι» στα παιδιά, σε σχέση με τα πρωτότυπα παιχνίδια τα οποία ήταν τρομερά δύσκολα, ακόμα και για τους πιο επιδέξιους ενήλικες. Παράλληλα, προσφέρονται για παιχνίδι για όλη την οικογένεια.
Βάλε χρονικό περιορισμό
Η απόλαυση που προσφέρουν στο παιδί τα video games μπορεί να είναι εθιστική. Το πρόβλημα ξεκινά όταν η υπερβολική αφοσίωση του παιδιού στα video games επηρεάζει άλλες πτυχές της ζωής του, όπως π.χ. το διάβασμα, ο ύπνος ή τις σχέσεις του με τους ανθρώπους γύρω του. Επομένως είναι σημαντικό για το παιδί να μάθει από μικρή ηλικία τι σημαίνει σωστή διαχείριση χρόνου. Ασφαλώς και θα πρέπει να τους επιτρέπουμε να παίζουν και video games καθώς τα παιδιά έχουν ανάγκη να χαλαρώσουν. Ωστόσο δεν τους επιτρέπουμε να παίζουν video games όλη μέρα, με τον ίδιο τρόπο που δεν τα αφήνουμε να τρώνε συνέχεια σοκολάτες και άλλα γλυκά.
Είναι γενικά ευκολότερο ν’ αποσπάσεις ένα παιδί από τη παχνιδιοκονσόλα ή το tablet του, ξεκινώντας με το να συμφωνήσεις μαζί του έναν προκαθορισμένο χρόνο παιχνιδιού πριν ξεκινήσει να παίζει. Δώσε του και μια προειδοποίηση πέντε λεπτών πριν έρθει η ώρα να σταματήσει το παιχνίδι, έτσι ώστε να έχει την ευκαιρία να «σώσει» την πρόοδό του στο παιχνίδι. Σε αυτό το σημείο, βέβαια, χρειάζεται ιδιαίτερη υπομονή από τον γονέα. Για παράδειγμα, εάν το παιδί πραγματικά χρειάζεται ένα – δυο λεπτά ακόμα για να ολοκληρώσει ένα επίπεδο στο παιχνίδι, δείξε ελαστικότητα. Η πιο δραστική επιλογή είναι να τον ειδοποιήσεις ότι κάθε λεπτό που περνά παίζοντας μετά τη λήξη της προθεσμίας θα του κοστίσει πέντε λεπτά από το επόμενο παιχνίδι του.
Απαραίτητος ο γονικός έλεγχος
Άλλος τρόπος για να μπορείς να ελέγξεις το παιδί χωρίς να το «πιέζεις» άθελά σου, είναι η εφαρμογή γονικού ελέγχου. Στον υπολογιστή, για παράδειγμα, μπορείς να ορίσεις κατάλληλα χρονικά όρια και άλλους περιορισμούς για τα παιδιά, όπως π.χ. ορισμός συγκεκριμένων τοποθεσιών web που τα παιδιά σου θα μπορούν να επισκέπτονται. Στις κονσόλες PS4, Xbox One, Nintendo Switch και στις φορητές συσκευές, μπορείς να ορίσεις χρονικά όρια, περιορισμό πρόσβασης σε περιεχόμενο (παιχνίδια, εφαρμογές, τοποθεσίες στο διαδίκτυο), ή ακόμα και ν’ αποκλείσεις την αγορά περιεχομένου χωρίς έγκριση γονέα.
Με αυτόν τον τρόπο το παιδί ακολουθεί πιο εύκολα το πρόγραμμα που του έχεις ορίσει, καθώς ξέρει πότε θα ξεκινήσει και πότε θα τελειώσει το παιχνίδι, ενώ εσύ θα γλιτώσεις τα παράπονα και τις διαμαρτυρίες. Η εφαρμογή χρονικών ορίων είναι η ιδανική λύση για τα παιδιά που παίζουν πολλές ώρες online games και δεν ξεκολλάνε από την οθόνη τους.
Εάν το παιδί σου παίζει online παιχνίδια με άλλους χρήστες που δεν γνωρίζει, είναι σημαντικό να το ενημερώσεις για το πώς μπορεί να αναφέρει έναν κακόβουλο χρήστη ή και πώς μπορεί να αποκλείσει παίκτες με επιθετική/κακόβουλη συμπεριφορά, ώστε να έχει μια ασφαλέστερη εμπειρία.
Τα περισσότερα online games έχουν διαθέσιμο ένα chat στο οποίο οι παίκτες μπορούν να κάνουν αναφορά, π.χ. για ακατάλληλο περιεχόμενο ή άσχημη συμπεριφορά κάποιου χρήστη, με ένα απλό κλικ. Στη συνέχεια, αυτά τα μηνύματα ελέγχονται από ειδικά εκπαιδευμένους συντονιστές.
