Από την Ιωάννα Σταμούλου
Το φυσικό γιαούρτι προέρχεται από φρέσκο γάλα, είναι μία από τις πιο εύπεπτες και υγιεινές τροφές που μπορείς να βάλεις στη διατροφή σου, ενώ η χρήση του στη μαγειρική και τη ζαχαροπλαστική είναι σχεδόν καθημερινή.
Ο άνθρωπος έχει εντάξει το γιαούρτι στη διατροφή του από τα αρχαία χρόνια. Οι αρχαίοι πρόγονοί μας το έλεγαν «οξύγαλα». Λένε πως η δημιουργία του προέκυψε κατά λάθος, όταν κάποιοι νομάδες μετέφεραν το γάλα τους σε ασκούς. Η υψηλή θερμοκρασία το έπηξε κι όταν εκείνοι το δοκίμασαν ενθουσιάστηκαν με την υπόξινη γεύση του. Μύθος, ή πραγματικότητα… ποιος ξέρει; Το σίγουρο είναι πως ο άνθρωπος από τη στιγμή που το έφτιαξε, δεν έπαψε ποτέ να το καταναλώνει.
Πόσα είδη γιαουρτιού υπάρχουν;
Υπάρχουν τόσα είδη γιαουρτιού όσα και τα είδη γάλακτος, δηλαδή:
- Αγελαδινό
- Πρόβειο
- Κατσικίσιο
- Βουβαλινό
- Φυτικό ως υποκατάστατο του φυσικού από γάλα σόγιας, καρύδας, αμυγδάλου κλπ.
Το ελληνικό γιαούρτι είναι φημισμένο παγκοσμίως και οι τύποι που κυκλοφορεί είναι οι εξής:
Κλασικό με πέτσα: Γίνεται από αγελαδινό, ή αιγοπρόβειο γάλα και είναι συμπαγές με υπόξινη γεύση και φέρει μια λεπτή πέτσα στην επιφάνειά του. Διατίθεται στην αγορά σε πλαστικά κεσεδάκια, ή πήλινους ατομικούς, ή μεγαλύτερους κεσέδες των 500γρ., ή του κιλού.
Κλασικό χωρίς πέτσα: Γίνεται από αγελαδινό, ή κατσικίσιο γάλα κι έχει όλα τα χαρακτηριστικά του κλασικού με πέτσα, πλην της πέτσας γιατί κατά την παρασκευή του ανακατεύεται διαρκώς κι έτσι το λίπος δεν ανεβαίνει στην επιφάνεια αλλά διαχέεται σ’ όλο το περιεχόμενο.
Στραγγιστό πλήρες, ή σακούλας: Γίνεται από αγελαδινό –συνήθως- γάλα, έχει πιο γλυκιά γεύση από το κλασικό και βελούδινη υφή, λόγω του ότι πριν μπει σε κεσεδάκια κρεμιέται σε τουλπάνι και στραγγίζεται για τουλάχιστον 24 ώρες. Η απώλεια των υγρών του δίνει πιο σφιχτή και βελούδινη υφή σε σχέση με το κλασικό γιαούρτι. Κάποιες φορές εμπλουτίζεται με κρέμα. Στην αγορά κυκλοφορούν στραγγιστά γιαούρτια με λιγότερα λιπαρά.
Διατροφική αξία
Οι βάκιλοι που περιέχει είναι υπεύθυνοι για τη μετατροπή του από γάλα σε γιαούρτι. Είναι, επίσης, χρήσιμοι στο γαστρεντερικό μας σύστημα αφού διευκολύνουν την πέψη και ρυθμίζουν τη χλωρίδα του εξασφαλίζοντας τη σωστή του λειτουργία. Περιέχει επίσης γαλακτικό οξύ που εμποδίζει την απορρόφηση τοξινών από το σώμα και βιταμίνη D που βοηθά στην ενίσχυση των οστών, κι άρα στην αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης. Επίσης, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, ενώ αποτελεί σύμμαχο για όσους ασκούνται τακτικά και θέλουν να καταναλώνουν τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνες (ιδανικό γεύμα μετά την άσκηση).
Το γιαούρτι στη ζαχαροπλαστική και τη μαγειρική
Εκτός από την κατανάλωσή του ως σκέτο σνακ, ή σε συνδυασμό με φρούτα, μέλι και δημητριακά, το γιαούρτι αποτελεί μια υπέροχη βάση για διάφορα ροφήματα τύπου smoothie όταν συνδυάζεται με φρούτα, κακάο, μπισκότα και λίγο νερό. Μπαίνει επίσης σε κέικ, μους και πανακότες, γίνεται παγωτό και frozen yogurt.
Σπάνια στρώνεται τραπέζι στην Κύπρο χωρίς γιαούρτι, συνήθεια που είχαν και οι Έλληνες της Πόλης και της Μικράς Ασίας. Δίκαιο, μιας και το γιαούρτι είναι άριστο συνοδευτικό στο τραπέζι, ιδιαιτέρως των λαδερών και των πιλαφιών, όταν θέλουμε ν’ αποφύγουμε τα λιπαρά των τυριών. Γίνεται, επίσης, εξαιρετική μαρινάδα σε πουλερικά και κρέατα – ιδιαίτερα αμνοεριφίων, ενώ αφρατεύει τη γέμιση σε πίτες και τάρτες. Επιπλέον, μπαίνει σε ζύμες και τις κάνει νόστιμες και τριφτές, όπως, για παράδειγμα, η ζύμη κουρού.
Πώς να φτιάξεις μόνος σου σπιτικό γιαούρτι
Υλικά:
- 1 κιλό γάλα φρέσκο πλήρες
- 1 μεγάλη κουταλιά γιαούρτι φυσικό (καλύτερα από γιαούρτι με πέτσα)
- Θερμόμετρο
- 1 πήλινο κεσέ, ή 5 κεσεδάκια
Εκτέλεση:
Βάλε το γάλα σε μια κατσαρόλα και ζέστανέ το στους 90οC. Κατέβασε την κατσαρόλα από τη φωτιά κι άφησέ τη να κατέβει η θερμοκρασία του στους 45 οC. Μέσα σ’ ένα μπολ διάλυσε το γιαούρτι με λίγο από το γάλα της κατσαρόλας. Ρίξε το στην κατσαρόλα κι ανακάτευσε το καλά με σύρμα. Μετάφερε το γιαούρτι σε 1, ή περισσότερα πήλινα μπολ κι αφού το σκεπάσεις με πετσέτα, άφησέ το να ηρεμήσει για 5 ώρες –τουλάχιστον-, ή για όλο το βράδυ μέχρι να πήξει. Τέλος, μετάφερέ το στο ψυγείο.