Από τον Θωμά Κ. Ευθυμίου
Όσο συναρπαστικά είναι τα ράλλυ, άλλο τόσο είναι δύσκολο να κατανοηθεί ο «κόσμος» τους. Μόλις ολοκληρώσεις το διάβασμα αυτού του άρθρου, θα είσαι όχι απλά πιο «πλούσιος» σε γνώση, αλλά θα μπορείς πλέον να παρακολουθείς οποιονδήποτε αγώνα WRC πολύ πιο ευχάριστα!
Το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ράλλυ (WRC) ιδρύθηκε το 1973 και η αλήθεια είναι ότι από τότε μέχρι σήμερα έχει αλλάξει πάρα πολύ σε επίπεδο κανονισμών, διαδικασιών και τεχνολογίας.
Αυτός όμως δεν είναι λόγος να «είμαστε στο σκοτάδι» και απλά να βλέπουμε πολύχρωμα αυτοκίνητα να πηγαίνουν με μεγάλες ταχύτητες στο χώμα, προσφέροντας σπάνιο θέαμα.
Σου δίνουμε εδώ λοιπόν την ευκαιρία, να μπεις στην «καρδιά» των ράλλυ και να μάθεις τι ακριβώς συμβαίνει!
Τι είναι ένας αγώνας ράλλυ;
Ένα ράλλυ είναι ένας αγώνας που γίνεται σε δημόσιο οδικό δίκτυο και χωρίζεται σε τμήματα διαδρομών, τις αποκαλούμενες “Απλές” και “Ειδικές Διαδρομές”. Διαρκεί συνολικά τρεις ημέρες, συχνά πλέον τρισήμιση ημέρες. Κάθε μία από τις τρεις ημέρες (παλαιότερα αποκαλούνταν «Σκέλη/Legs») των αγώνων χωρίζεται σε πολλές Ειδικές Διαδρομές, οι οποίες είναι χρονομετρημένες. Κάθε Ε.Δ. έχει σε γενικές γραμμές μήκος μεταξύ 10 και 50 χιλιομέτρων, με ολόκληρο τον αγώνα να καλύπτει περίπου 350 χιλιόμετρα συνολικά.
Κάθε ράλλυ περιλαμβάνει και κάποιες «ιδιαίτερες» χρονομετρημένες διαδρομές. Κάποιες από αυτές ονομάζονται Σούπερ Ειδικές Διαδρομές ή Υπερειδικές, είναι μικρές σε μήκος – συχνά μόλις 1,5 χλμ – και ο λόγος ύπαρξής τους ουσιαστικά είναι να προσφέρουν θέαμα και να «ζεστάνουν» τους θεατές ενόψει της κανονικής διεξαγωγής του αγώνα, ενώ υπάρχουν και οι Power Stages που είναι οι τελευταίες Ε.Δ. κάθε αγώνα και μάλιστα τα πέντε πιο γρήγορα πληρώματα, παίρνουν επιπλέον βαθμούς bonus, ήτοι 5-4-3-2-1.
Είναι όντως τόσο γρήγορα, όσο τα βλέπουμε τα αυτοκίνητα ράλλυ;
Ναι, πιστέψτε με είναι! Και μάλιστα πολύ! Οπότε μην αναρωτιέστε αν «βλέπετε καλά» όταν περνάει εμπρός σας ένα rally car σαν σίφουνας. Δεν είναι μόνο ο ήχος του ή η σκόνη που αφήνει πίσω του, πάει όντως πολύ γρήγορα. Το ρεκόρ μέσης ωριαίας ταχύτητας είναι εκείνο των 124,73 χλμ/ώρα και σημειώθηκε το 2015 από τον Jari-Matti Latvala στη Φινλανδία με το Volkswagen Polo R WRC. Κατά τη διάρκεια αυτού του αγώνα, η ταχύτητα του Latvala έφτασε και οριακά ξεπέρασε τα 200 χλμ/ώρα σε πολλές περιπτώσεις, κάτι που είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό αν σκεφτείς το χωμάτινο οδόστρωμα! Αν και αυτό μπορεί να είναι πολύ χαμηλότερο από τις ταχύτητες που επιτυγχάνονται συχνά στη Formula 1, οι οδηγοί του WRC έχουν απείρως πιο δύσκολο έργο, μιας και έχουν να οδηγήσουν γρήγορα σε ευθείες, στροφές, φουρκέτες, ανηφόρες, κατηφόρες, κακοτράχαλα εδάφη, γλιστερές ασφάλτους, χιόνια, πάγους κ.ά. Και όλα αυτά επειδή το αγωνιστικό ημερολόγιο του WRC περιλαμβάνει αγώνες σε χώμα, άσφαλτο, χιόνια και πάγο.
Τι ιπποδυνάμεις έχουν τα κορυφαία αυτοκίνητα ράλλυ;
Από το 2017, τα αυτοκίνητα WRC διαθέτουν κινητήρες 1,6 λίτρων που παράγουν περίπου 380 ίππους, καθώς πλέον και ηλεκτρική ώθηση (υβριδικό σύνολο) που τους επιτρέπει να φτάσουν τους 520 ίππους για λίγα δευτερόλεπτα και αναφερόμαστε βέβαια στην κορυφαία κατηγορία Rally1. Είναι πραγματικά μεγάλη ισχύς, πολύ μεγαλύτερη από αυτή που έτρεχαν τα αυτοκίνητα WRC για δεκαετίες όταν περιορίζονταν στους 315 ίππους. Αν αυτό σου φαίνεται υπερβολικά επιφυλακτικό, είναι για καλό λόγο. Ίσως η πιο διάσημη εποχή στο WRC περιλάμβανε τα αυτοκίνητα του «Group B» τη δεκαετία του 1980. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, τα αυτοκίνητα WRC δεν είχαν όρια ισχύος και μπορούσαν να αποδίδουν έως και 600 ίππους. Αποδείχτηκαν πολύ επικίνδυνα, ωστόσο, και αυτά τα αυτοκίνητα απαγορεύτηκαν μετά το θάνατο του Φινλανδού οδηγού Henri Toivonen.
Υπάρχουν άλλες κατηγορίες αυτοκινήτων ράλλυ;
Ναι, πλην της κορυφαίας κατηγορίας WRC Rally1 υπάρχουν υποκατηγορίες όπως WRC2 και WRC3. Εδώ, οι οδηγοί που έχουν χάσει τις θέσεις τους στο Ράλλυ 1 ή τα νεοανερχόμενα αστέρια ανταγωνίζονται σκληρά σε αυτές τις κατηγορίες για να διακριθούν. Οι αγωνιζόμενοι σε αυτές τις κατηγορίες ακολουθούν το ημερολόγιο του WRC, οι οδηγοί χρειάζεται να συμμετάσχουν μόνο σε επτά από τους δεκατρείς αγώνες και ο πρωταθλητής της σεζόν καθορίζεται από τα έξι κορυφαία αποτελέσματα μεταξύ τους. Τα αυτοκίνητα των κατηγοριών WRC2 και WRC3 αποκαλούνται Rally2 και Rally3 αντίστοιχα, είναι τετρακίνητα με υπετροφοδοτούμενο κινητήρα με ιπποδυνάμεις 280 και 200 ίππους αντίστοιχα ενώ υπάρχει και η μικρότερη κατηγορία Rally4 με προσθιοκίνητα αυτοκίνητα.
Αλήθεια, πώς γνωρίζουν ή θυμούνται οι οδηγοί ράλλυ τις διαδρομές;
Κάθε πλήρωμα αποτελείται από δύο άτομα: οδηγός και συνοδηγός. Το πλήρωμα κάνει λοιπόν τη δική του δοκιμή στις Ειδικές Διαδρομές που ονομάζεται «Αναγνώριση Ε.Δ.» και γίνεται στην αρχή της εβδομάδας του αγώνα. Κάθε πλήρωμα μπορεί να κάνει το ανώτερο δύο περάσματα σε κάθε Ε.Δ., κατά τη διάρκεια των οποίων οδηγός/συνοδηγός κρατούν σημειώσεις για κάθε στροφή της διαδρομής, ή άλλα χαρακτηριστικά του δρόμου. Και μιλάμε για πολλές σημειώσεις ε; Σελίδες ολόκληρες!
Ένα άλλο χαρακτηριστικό που θα προξενήσει τον επιπλέον θαυμασμό σου για τους αγωνιζόμενους, είναι ότι η μέγιστη ταχύτητα που μπορεί κάποιος να σημειώσει όταν είναι στην διαδικασία των αναγνωρίσεων είναι μόλις τα 70 χλμ/ώρα. Και λέμε μόλις, επειδή στις ίδιες Ε.Δ. θα κληθούν να κινηθούν με ταχύτητες συχνά διπλάσιες. Οπότε φαντάζεται τι προσαρμογή πρέπει να κάνουν κατά την διάρκεια των σημειώσεων στις αναγνωρίσεις.
Κατά τη διάρκεια του αγώνα, ο συνοδηγός δίνει μια σταθερή ροή περιγραφών και κατευθύνσεων στον οδηγό, συμπεριλαμβανομένου του πόσο μπροστά είναι η επόμενη στροφή και πόσο γρήγορα μπορεί να τη διανύσει. Με λίγα λόγια «διαβάζει στον οδηγό του μία στροφή πολύ πριν το αυτοκίνητο την πλησιάσει», επειδή έτσι θα κινηθεί με μεγαλύτερη γνώση και ασφάλεια όσο πιο γρήγορα γίνεται. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει τη σημαντικότητα του ρόλου του συνοδηγού.
Μπορούν τα αυτοκίνητά μας να βρεθούν ποτέ δίπλα σε αυτοκίνητα ράλλυ κατά τη διάρκεια ενός αγώνα;
Καλή ερώτηση! Λοιπόν, και ναι και όχι. Τι εννοώ; Στις Απλές Διαδρομές μπορεί να κινηθούν όλα ανεξαιρέτως τα αυτοκίνητα και όπως όλοι μας έτσι και τα αυτοκίνητα ράλλυ διέπονται από τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας. Συχνά αυτό σημαίνει η οδήγηση σε πόλεις, ή σε δημόσια τμήματα του δρόμου, τα αυτοκίνητα του WRC πρέπει να συμμορφώνονται με τους κανονισμούς κυκλοφορίας όπως κάθε άλλο αυτοκίνητο. Στις χρονομετρημένες Ειδικές Διαδρομές επιτρέπεται να κινούνται μόνο τα αγωνιστικά αυτοκίνητα και μόνο προς την κατεύθυνση του αγώνα.
Ποιος ο ρόλος των μηχανικών στα αυτοκίνητα ράλλυ;
Καθοριστικός.- Παλιά, μέχρι τα μέσα των ’90s οι επισκευές των αυτοκινήτων γίνονταν παραπλεύρως των δρόμων κυκλοφορίας, σε αλάνες ή ακόμα και σε αυλές σπιτιών. Στη συνέχεια αυτό άλλαξε και πλέον κάθε αγώνας έχει ένα πλήρως οργανωμένο Service Park, το οποίο επισκέπτονται συνήθως δύο φορές κάθε αγωνιστική ημέρα τα πληρώματα και οι μηχανικοί της κάθε ομάδας κάνουν τις ενδεδειγμένες επισκευές. Πρέπει όμως να είναι προσεκτικοί καθώς δεν έχουν απεριόριστο χρόνο μια και οι εργασίες τους δεν πρέπει να ξεπερνούν τα 10, 30 ή 45 λεπτά, ανάλογα με τον χρόνο που τους έχει δοθεί από τον οργανωτή κάθε αγώνα.
Αν κάποιο αυτοκίνητο έχει μεγάλο πρόβλημα και οι επισκευές υπερβούν τα δοσμένα χρονικά όρια, θα υπάρξει ποινή χρόνου. Και αν ποτέ χρειαστεί να αλλάξει ένα πλήρωμα ένα ελαστικό στη μέση μιας Ε.Δ., τότε ο οδηγός και ο συνοδηγός φροντίζουν για αυτό, με τα εργαλεία και τα άλλα εξαρτήματα που είναι αποθηκευμένα στο αυτοκίνητο και μόνο. Απαγορεύεται η εξωτερική βοήθεια.
Πώς κερδίζεται ένα ράλλυ και πώς το πρωτάθλημα WRC;
Οι νικητές ενός αγώνα ράλλυ είναι απλώς το πλήρωμα με τον ταχύτερο συνολικό χρόνο σε όλες τις Ειδικές Διαδρομές. Στη συνέχεια, οι βαθμοί κατανέμονται σε κάθε οδηγό με βάση τη θέση τερματισμού του στο ράλλυ: 25 πόντοι για τον νικητή, 18 για τη δεύτερη θέση, 15 για την τρίτη θέση και στη συνέχεια 12-10-8-6-4-2-1. Ο πρωταθλητής του WRC είναι ο οδηγός με τους περισσότερους βαθμούς στο τέλος της σεζόν. Υπάρχει δε και ξεχωριστή κατάταξη για τους κατασκευαστές και με όμοιο τρόπο συλλογής βαθμών, αυτός που έχει τους περισσότερους στο τέλος της σεζόν, κερδίζει τον τίτλο.
Και μία σημείωση: Οι κατασκευαστές πριν τον κάθε αγώνα πρέπει να ορίσουν έως και τρία πληρώματα, από τα οποία θα βαθμολογηθούν, δηλαδή θα δώσουν βαθμούς στον κατασκευαστή τους εκείνα που θα τερματίσουν στις δύο καλύτερες θέσεις.
Άρα έχουμε δύο πρωταθλήματα στο WRC;
Σωστά! Το πρωτάθλημα Οδηγών και το πρωτάθλημα Κατασκευαστών είναι ξεχωριστά, δεν αλληλοεξαρτώνται, αλλά βασίζονται σε ένα παρόμοιο σύστημα βαθμολογίας. Αυτό σημαίνει ότι ένας οδηγός μπορεί να κερδίσει το πρωτάθλημα Οδηγών οδηγώντας ένα αυτοκίνητο του «Χ» κατασκευαστή, αλλά ένας διαφορετικός κατασκευαστής «Ψ» μπορεί να κερδίσει το πρωτάθλημα Κατασκευαστών. Κάτι που έχει συμβεί σε πολλές περιπτώσεις στο παρελθόν και πιο πρόσφατα το 2018, το 2019 και το 2020. Ένα παράδειγμα; Το 2018 ο τίτλος των Οδηγών κατακτήθηκε από τον Sebastien Ogier που συμμετείχε με Ford Fiesta WRC, ενώ ο τίτλος των Κατασκευαστών πήγε στην Toyota.
Φωτογραφίες: RBCP, WRC teams media
