Από την Ιωάννα Σταμούλου
Παρόλο που δύο καρπούζια δε χωράνε σε μια μασχάλη, χωράνε –όμως- στο ψυγείο κι έχουμε όλο το καλοκαίρι μπροστά μας για να το απολαμβάνουμε καθημερινά, όχι μόνο για τη γλύκα και τη δροσιά του αλλά και για πολλούς ακόμη λόγους.
Λίγη ιστορία πρώτα…
Το καρπούζι έχει αφρικανική καταγωγή. Ο Γαληνός το αναφέρει ως «μηλοπέπων» και ο Διοσκουρίδης ως «σίκυος ο ήμερος». Η ελληνική επιστημονική λέξη για το καρπούζι είναι «υδροπέπων» (αντίστοιχη της αγγλικής watermelon) αλλά η λέξη «καρπούζι» που επικράτησε προέρχεται από την τουρκική «karpuz». Ωστόσο η επίσημη ονομασία του είναι Citrullus lanatus. Το καρπούζι ανήκει στην οικογένεια των βοτάνων Curcurbitaceae και είναι σόι με το αγγούρι και την κολοκύθα. Ιστορικά στοιχεία τοποθετούν την ύπαρξή του στο 2.500 π.Χ. Χάρη στην υψηλή περιεκτικότητά του σε νερό (92%) οι στρατιώτες στην Αρχαία Αίγυπτο το μετέφεραν μαζί τους στις εκστρατείες σαν αποθήκη νερού. Τον 10ο αιώνα μ.Χ. το καρπούζι καλλιεργείται στην Κίνα, και τον 13ο αιώνα διαδίδεται στην Ευρώπη μέσω των Αράβων.
Γιατί να βάλεις το καρπούζι στη διατροφή σου
Δεν είναι σκέτο νεράκι: Ο χυμός του καρπουζιού είναι πλούσιος σε ζάχαρα (5% έως 8%) και θρεπτικά συστατικά. Περιέχει αρκετές φυτικές ίνες που βοηθούν στην καλή λειτουργία του εντέρου και καθόλου χοληστερόλη.
Δεν παχαίνει και είναι φουλ βιταμινούχο: Με μόλις 30 θερμίδες ανά 100γρ. μπορείς να καταναλώσεις και μισό κιλό καρπούζι χωρίς να ξεπεράσεις τις 150 θερμίδες. Επιπλέον είναι πλούσιο σε βιταμίνες Α, C, θειαμίνη, B6, βητα-καροτίνη αλλά και βιοτίνη, μαγνήσιο, κάλιο, λυκοπένιο.
Είναι άριστο διουρητικό: Με περιεκτικότητα 94% νερό είναι από τα πλουσιότερα σε νερό φρούτα μαζί με το πεπόνι, τον ανανά και το μάνγκο. Ο φουλ διουρητικός χυμός του κάνει καλό στο ουροποιητικό, ενώ δείχνει και την έξοδο στις τοξίνες από τον οργανισμό. Επίσης, ενδείκνυται για όσους θέλουν να χάσουν βάρος.
Κάνει καλό στο δέρμα και τα μαλλιά: Η βήτα-καροτίνη με την έκθεση στον ήλιο μετατρέπεται σε βιταμίνη Α η οποία θεωρείται σημαντικός αντιγηραντικός παράγοντας και βοηθά στην προστασία του δέρματος από τις επιπτώσεις της έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία, ενώ η βιταμίνη C είναι απαραίτητη στην παραγωγή κολλαγόνου, βασικό στοιχείο για τη διατήρηση της ελαστικότητας του δέρματος και της υγείας των μαλλιών.
Τονώνει το καρδιαγγειακό και το ανοσοποιητικό: Περιέχει κάλιο που συμβάλλει στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και το αμινοξύ citrolline, που στον οργανισμό μετατρέπεται σ’ ένα βασικό αμινοξύ, την αργινίνη το οποίο συμβάλλει σημαντικά στη σωστή λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος. Σ’ αυτό βοηθά και το λυκοπένιο μεταξύ άλλων. Το λυκοπένιο είναι επίσης ισχυρό αντιοξειδωτικό, βοηθά σημαντικά στην εξουδετέρωση των ελεύθερων ριζών οξυγόνου που επιβαρύνουν το ανοσοποιητικό σύστημα.
Πώς το επιλέγεις
Ποιος δεν θέλει το καρπούζι του κόκκινο, γλυκό και μυρωδάτο; Για να μη σου βγει μάπα το καρπούζι μπορείς να εμπιστευτείς το μανάβη, το ένστικτο, την καλή σου τύχη, ή ν’ ακολουθήσεις 4 σταθερά βήματα:
1. Πιάστο και ζύγισέ το με το χέρι σου: Το καλό καρπούζι είναι ομοιόμορφα βαρύ σύμφωνα με το μέγεθός του.
2. Έλεγξε το σχήμα και τη φλούδα του: Πρέπει το σχήμα του να είναι συμμετρικό και η φλούδα του να είναι σφιχτή, χωρίς χτυπήματα, κοψίματα, μαύρα, ή κίτρινα σημεία (σημάδι πως ακουμπούσε στο χώμα). Το ώριμο καρπούζι έχει φλούδα με βαθύ πράσινο χρώμα. Εάν είναι άσπρη, ή πράσινη είναι άγουρο. Εάν πάλι το καρπούζι είναι κιτρινωπό, τότε αξίζει μία θέση στο ψυγείο σου!
3. Έλεγξε το κοτσάνι: Πρέπει απαραιτήτως να είναι πράσινο. Αν είναι ξερό σημαίνει πως έχει μείνει πολλές μέρες στην αποθήκη, άρα δεν είναι ιδιαίτερα φρέσκο.
4. Χτύπησέ το!
Εάν το καρπούζι είναι καλό, όταν το χτυπάς ελαφρά στη μέση, θ’ ακούσεις έναν ήχο βαθύ κι υπόκωφο. Αν ο ήχος είναι σύντομος και κοφτός, ξέχνα το!
Πώς το συντηρείς
- Πριν από το κόψιμο, μπορείς να το αφήσεις σε δροσερό μέρος εκτός ψυγείου έως και 2 εβδομάδες.
- Μετά το κόψιμο (καλύτερα στη μέση, σε δύο κομμάτια), διατηρείται στο ψυγείο μέχρι τρεις-τέσσερις μέρες. Τα κομμάτια να τα καλύπτεις πάντα με διάφανη μεμβράνη (όχι με αλουμινόχαρτο) και να τα αφήνεις μέσα σε ταψάκι, ή πιατέλα για να μην τρέξουν τα ζουμιά του και λερώσεις το ψυγείο.
- Αν οι τέσσερις μέρες σου φαίνονται λίγες κόψε ένα κομματάκι καρπούζι και δοκίμασέ το. Αν έχει ελαφρώς ξινή γεύση, σημαίνει ότι έχει χαλάσει και πρέπει να το πετάξεις.
Πώς να το απολαύσεις
Παγωμένο σαν φρούτο σίγουρα. Από κει και πέρα μπορείς να το κάνεις χυμό, γρανίτα και ζελέ. Να το προσθέσεις σε smoothies, να το κάνεις σαλάτα μαζί με ντομάτα, αγγούρι, φέτα και δυόσμο, ή βασιλικό. Στη Φολέγανδρο και την Ίο φτιάχνουν μια γλυκιά πίτα από τη σάρκα του, την καρπουζένια, ή καρπουζόπιτα, ενώ από την πράσινη φλούδα του μπορείς να φτιάξεις απίθανο γλυκό κουταλιού.
Μάπα το καρπούζι;
Αν το πάθεις μη σκάσεις, κάντο σορμπέ, ή κόψτο σε φέτες, ψήστο και σέρβιρέ το με μέλι και ανθότυρο σαν επιδόρπιο!
