Τα social media έχουν πλέον κατακτήσει ένα σημαντικό ρόλο στη ζωή σου κι έχουν αλλάξει τον τρόπο επικοινωνίας, ενημέρωσης, προβολής και διαφήμισης για ιδιώτες κι επιχειρήσεις. Μάλιστα, δισεκατομμύρια είναι οι χρήστες υπηρεσιών του Facebook, του Twitter και του Instagram.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έγιναν δημοφιλή κι απαραίτητα, διότι παρέχουν πολλά πλεονεκτήματα στους χρήστες ενώ διευκολύνουν σημαντικά την καθημερινή τους επικοινωνία. Ωστόσο υπάρχουν και κάποια μειονεκτήματα τα οποία οφείλονται κυρίως στον τρόπο αλλά και τη διάρκεια της χρήσης τους. Ένα από τα σημαντικότερα μειονεκτήματα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι πως μπορούν να επηρεάζουν καταλυτικά την ψυχική σου υγεία. Γι’ αυτό οφείλεις να είσαι προσεχτικός στον τρόπο που τα χειρίζεσαι.
Ποιότητα του ύπνου και ξεκούραση
Ο καλός και ποιοτικός ύπνος (τουλάχιστον 7 ώρες) είναι απαραίτητος για την υγεία του εγκεφάλου, του νευρικού συστήματος, αλλά και για την ψυχολογία και τη διάθεσή σου. Δυστυχώς, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να μειώσουν την ποιότητα του ύπνου αυξάνοντας κατά συνέπεια τη νευρικότητα και το άγχος.
Το μεγαλύτερο σφάλμα είναι η χρήση του smartphone, ή του tablet λίγο πριν κοιμηθείς. Όχι μόνο δεν σε ξεκουράζει, αλλά θέτει σε εγρήγορση τον εγκέφαλο σου. Μάλιστα, μειώνει την παραγωγή μελατονίνης κι άλλων ορμονών που είναι υπεύθυνες για τη διαδικασία του ύπνου κι έτσι δεν επιτρέπει στο σώμα να περάσει γρήγορα σε φάση ξεκούρασης.
Επίσης, επειδή ο εγκέφαλός σου δουλεύει με συγκεκριμένο τρόπο συγκέντρωσης όταν χρησιμοποιείς social media (ενεργοποιώντας και στοιχεία multitasking) ουσιαστικά τον «καις» και δεν του δίνεις την ευκαιρία χαλάρωσης. Αυτό μπορεί να προκαλέσει επιπρόσθετη κούραση, άγχος κι εκνευρισμό.
Αρνητικά συναισθήματα
Επιστημονικές μελέτες απέδειξαν ότι υπό συγκεκριμένες περιπτώσεις τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να εντείνουν αισθήματα άγχους, λύπης, ζήλειας, φθόνου κτλ. Μπορούν να προκαλέσουν ακόμη και κατάθλιψη, ενώ εντείνουν τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα (π.χ. έλλειψη αυτοπεποίθησης). Να τονιστεί ότι οι νεότερες ηλικίες (ειδικά οι έφηβοι) κι οι γυναίκες είναι τελικά οι πιο ευάλωτοι σε τέτοιες καταστάσεις.
Οι λόγοι είναι πολλοί, αλλά κι απλοί στην φύση τους. Η συχνή ανατροφοδότηση (ροή ποσταρισμάτων κι εναλλαγή εικόνων) δημιουργεί ένα διαρκές στρες ειδικά αν κάποιες εικόνες, ή ειδήσεις σου προκαλούν εκνευρισμό. Παράλληλα, υπάρχει μία διαρκής σύγκριση, αλλά κι η ανάγκη επίδειξης, ή δημοσίευσης της τέλειας φωτογραφίας. Η προβολή εξιδανικευμένων προτύπων ομορφιάς, lifestyle, επιτυχιών κ.τ.λ. δημιουργούν εύκολα συναισθήματα ζήλειας, κατωτερότητας, ή έλλειψης αυτοπεποίθησης κι όλα αυτά μπορεί να οδηγήσουν σε ακραίες αντιδράσεις.
Γενικά τα social media από τη φύση τους προωθούν το τέλειο φιλτραρισμένο post που από μόνο του δεν αντιπροσωπεύει την αληθινή ζωή. Συχνά δίνεται μεγάλη έμφαση στην εικόνα, πράγμα που φαίνεται πως ενισχύει αισθήματα ανεπάρκειας. Αυτό δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμο από το μέσο χρήστη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η συνεχής προβολή του «ιδανικού προτύπου» σώματος που προκαλεί πολύ εύκολα ανασφάλεια κι αρνητικά συναισθήματα στις γυναίκες.
Κίνδυνος Εθισμού
Επειδή η χρήση των social media είναι ευχάριστη υπάρχει η πιθανότητα εθισμού, ειδικά αν αφιερώνεις πολλές ώρες στη χρήση τους. Ο κίνδυνος διακρίνεται όταν νιώθεις άσχημα επειδή για κάποιον προσωπικό σου λόγο πρέπει να είσαι offline.
Το λιγότερο κακό από την υπερβολική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι οι κακές κοινωνικές σχέσεις κι η πτώση των ακαδημαϊκών επιδόσεων. Όπως κάθε είδος εθισμού μπορεί να οδηγήσει σε θέματα κακής ψυχικής υγείας και φυσικά σε κατάθλιψη. Άλλωστε ο εθισμός ως κατάσταση από μόνος του είναι μία ψυχολογική διαταραχή.
Μνήμη κι άλλες γνωστικές λειτουργίες
Όπως προαναφέρθηκε τα social media αναγκάζουν τον εγκέφαλό σου να λειτουργήσει με τέτοιο τρόπο που τον «κουράζουν» και μειώνονται τελικά οι γνωστικές του λειτουργίες. Ειδικά η μνήμη φαίνεται να επηρεάζεται περισσότερο και προς το χειρότερο.
Ακόμη κι η διαδικασία του ποσταρίσματος όπως είναι για παράδειγμα η λήψη μίας εξαιρετικής selfie σε αναγκάζει να φιλτράρεις το περιβάλλον και να υπεραναλύεις σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μην ζεις τη στιγμή. Αυτό σε βάθος χρόνου οδηγεί σε άγχος, εκνευρισμό και μέτρια διάθεση.
Αίσθημα απομόνωση
Δυστυχώς όλες οι μελέτες αποδεικνύουν πώς υπάρχει στατιστική συσχέτιση ανάμεσα στη χρήση των social media και τη μοναξιά. Δηλαδή, είναι πιο πιθανό ως φανατικός χρήστης να μην κοινωνικοποιηθείς αρκετά και να μην δημιουργήσεις αληθινές φιλίες κι εμπειρίες. Αυτό για ένα «κοινωνικό ον» όπως είναι ο άνθρωπος είναι μάλλον στενάχωρο.
Βελτίωσε τον τρόπο χρήσης τους.
Αφού υπάρχει πράγματι ο κίνδυνος να επηρεαστεί η ψυχική σου υγεία και να εμφανίσεις τάσεις άγχους, κατάθλιψης, ανεπάρκειας και μοναξιάς, καλό είναι να βελτιώσεις το χρόνο και τον τρόπο χρήσης τους. Να σημειωθεί ότι η επίδραση σε κάθε περίπτωση μπορεί να είναι διαφορετική κι εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως η μόρφωση του εκάστοτε ατόμου, η ισορροπημένη ψυχολογία, η κληρονομικότητα κλπ.
Ωστόσο, σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να έχουν την ακριβώς αντίστροφη επίδραση, να λειτουργούν δηλαδή με ωφέλιμο τρόπο στο άτομο και στην ψυχολογία του. (είτε ενθαρρύνουν ντροπαλές συμπεριφορές είτε μειώνουν τα καταθλιπτικά συναισθήματα προσφέροντας τη δυνατότητα ψηφιακών κοινωνικών συναναστροφών.
Σε κάθε περίπτωση όμως, δεν μπορούν να αντικαταστήσουν πλήρως τον παραδοσιακό τρόπο επικοινωνίας και τη φυσική επαφή με τους γύρω μας που προσφέρει μεγαλύτερη ποικιλία ερεθισμάτων.
Μην ξεχνάς:
- Μην υπερβάλεις στη χρήση των social media.
- Φρόντισε κι άλλα στοιχεία της καθημερινότητας σου όπως κάποια έξοδο, γυμναστική, χαλάρωση κοκ.
- Ποτέ μην χρησιμοποιείς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ως αποκλειστική χαλάρωση και μην χαλάς τον ύπνο σου εξαιτίας τους!
- Διώξε τοξικές επαφές και φίλους από το προφίλ σου.
- Έχε κατά νου ότι συχνά προβάλλονται πρότυπα κι είδη lifestyle που δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα.
- Μην μπαίνεις σε μία λογική αντιπαραθέσεων και κουραστικών επιχειρημάτων. Δεν είναι όλοι κατάλληλοι για διάλογο και δεν αλλάζει ο κόσμος μέσα από ποσταρίσματα.
- Απόφυγε να νιώθεις πως πρέπει ν’ ανεβάζεις και να μοιράζεσαι τα πάντα. Βάλε μέτρο και σκέψου πριν ποστάρεις.
- Μην το παρακάνεις με τις selfie κι εμπιστέψου την εικόνα σου. Άλλωστε η αυτοπεποίθηση σε κάνει πάντα πιο ελκυστικό.
- Θυμήσου ότι τα likes είναι εθιστικά όπως και τα social media από κατασκευής τους. Μην στηρίζεσαι σε αυτά για να ανεβάσεις το εγώ σου.
- Τα χόμπι και τα ενδιαφέροντά σου αλλά κι οι άνθρωποι που αγαπάς να είναι πάντα σε προτεραιότητα από τη δικτυακή σου ζωή.
