Από την Ιωάννα Σταμούλου
Αν και καλοκαιρινό λαχανικό το κολοκύθι πλέον το απολαμβάνουμε όλη τη χρονιά με διάφορους τρόπους αφού κατέχει περίοπτη θέση τόσο στον πάγκο του μανάβη, όσο και στην κουζίνα.
Αν και λίγο παρεξηγημένο το κολοκύθι –πόσες παροιμίες για κολοκύθια τούμπανα και κολοκυθιές δεν έχεις ακούσει- είναι ένα λαχανικό που μαγειρεύεται στην κυριολεξία με χίλιους δύο τρόπους… στην κατσαρόλα, το φούρνο, τη σχάρα και το τηγάνι κι αν θες, το βάζεις εύκολα στο τραπέζι σου όλες τις μέρες του χρόνου.
Λίγη ιστορία πρώτα…
Ανήκει στην ίδια οικογένεια με το αγγούρι και το πεπόνι κι έχει πατρίδα του την Κεντρική και Νότια Αμερική. Τα κολοκύθια αποτελούσαν σημαντικό κομμάτι της διατροφής των Ινδιάνων. Μάλιστα στο Μεξικό επιστήμονες έχουν εντοπίσει σπόρους κολοκυθιού ηλικίας 7.000 ετών περίπου. Στη διατροφή των Ευρωπαίων το κολοκύθι πέρασε μέσω των Ισπανών κατακτητών, ίσως κι από το Χριστόφορο Κολόμβο κι αγαπήθηκε απ’ όλους σχεδόν τους λαούς μέχρι να φτάσει στη Βόρεια Αμερική με τα πρώτα μεταναστευτικά κύματα του 20ου αιώνα. Εκεί το κολοκύθι κέρδισε όχι απλώς μια θέση στο καθημερινό τραπέζι αλλά κι ένα τριήμερο φεστιβάλ κολοκυθιού που πραγματοποιείται κάθε χρόνο τον Αύγουστο στο Οχάιο των ΗΠΑ.
Γιατί να εντάξεις το κολοκύθι στη διατροφή σου…
Η υψηλή περιεκτικότητα των κολοκυθιών σε νερό τα καθιστούν ιδιαίτερα «φτωχά» σε λιπαρά και θερμίδες, όχι όμως και σε θρεπτικά συστατικά. Αποτελούν εξαιρετική πηγή χαλκού και μαγγανίου, ενώ είναι πλούσια σε μαγνήσιο, φώσφορο, κάλιο, ασβέστιο, βιταμίνες A, Κ, Β6, B12 και C και διαιτητικές ίνες. Διαθέτουν –επίσης- αντιοξειδωτικά συστατικά, και συγκεκριμένα τα καροτενοειδή και τις πολυφαινόλες, που προστατεύουν τον οργανισμό από την επιβλαβή δράση των ελευθέρων ριζών, υπεύθυνων για την εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων που σχετίζονται με το οξειδωτικό στρες, όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις, ο σακχαρώδης διαβήτης και πολλές μορφές καρκίνου.
Πώς να τα επιλέξεις
Ανάλογα με το τι και πώς θέλεις να τα μαγειρέψεις, θα επιλέξεις μακρουλά ή στρογγυλά, μικρά, πολύ μικρά σε μέγεθος, μέτρια, ή μεγάλα. Σε κάθε περίπτωση τα κολοκύθια που θα βάλεις στο καλάθι σου πρέπει να έχουν ζωηρό πράσινο χρώμα και να είναι σκληρά και τρυφερά.
Μικρά και πολύ μικρά: Είναι ιδανικά για βραστές σαλάτες, γιαχνί, ή για να τα μαγειρέψεις μαζί με κρέας και ντομάτα στην κατσαρόλα.
Μέτριου μεγέθους: Ιδανικά για βραστά, για τηγανιτά τσιπς, με κουρκούτι, ή χωρίς (κομμένα σε ροδέλες, στικς, ή μακρόστενες λεπτές φέτες), για φαγητά κατσαρόλας ολόκληρα, ή κομμένα σε πολύ χοντρές ροδέλες, για το μπριάμ, ωμά και τριμμένα στον τρίφτη σαν σαλάτα, ψητά στη σχάρα, ή στο φούρνο, σε τορτίγιες κι ομελέτες είτε τριμμένα, είτε κομμένα σε κυβάκια, στους κολοκυθοκεφτέδες, σε πίτες, τάρτες, μακαρονάδες κλπ.
Στρογγυλά ή μεγάλου μεγέθους: Τριμμένα γίνονται υπέροχες πίτες και κολοκυθοκεφτέδες αλλά είναι ιδανικά και για γεμιστά αν τ’ αδειάσεις προηγουμένως από τη σάρκα τους. Τα γεμιστά κολοκύθια μαγειρεύονται στην κατσαρόλα με αυγολέμονο, ή και στο φούρνο όπως και τα υπόλοιπα γεμιστά.
Λουλούδια και βλαστάρια: Εκτός από τα κολοκύθια, βρώσιμα είναι τα λουλούδια (κολοκυθανθοί) και τα τρυφερά βλαστάρια της κολοκυθιάς, οι κολοκυθοκορφάδες, όπως λέγονται. Στη Μεσσηνία μαγειρεύουν τους κολοκυθοκορφάδες γιαχνί με ντομάτα και φέτα. Οι ανθοί τρώγονται γεμιστοί με ρύζι και μυρωδικά μαγειρεμένοι στην κατσαρόλα, τηγανιτοί σε κουρκούτι σκέτοι, ή γεμισμένοι πρώτα με μίγμα λευκών τυριών.
Extra tips:
- Στην αγορά θα βρεις ειδικό εργαλείο που κόβει τα κολοκυθάκια σαν σπαγγέτι για να φτιάξεις μια αλλιώτικη διαιτητική κι ωμή «μακαρονάδα».
- Αν δεν έχεις την υπομονή να κόψεις πολύ λεπτό το κολοκύθι για να κάνεις τσιπς κολοκυθιού στρογγυλά, ή μακρόστενα τότε πρέπει να βάλεις στο πρόγραμμα την αγορά ενός «μαντολίνου» κουζίνας.
