Ξεκάθαρα, όλα τα βιντεοπαιχνίδια της αγοράς δεν είναι κατάλληλα για όλες τις ηλικίες. Όπως έχουμε αναλύσει και σε άλλο άρθρο, είναι πολύ σημαντική η ηλικιακή ταξινόμηση με βάση το σύστημα PEGI Rating, το οποίο καθορίζει την καταλληλότητα του περιεχομένου ενός τίτλου. Όμως πέρα από την καταλληλότητα (βία, βρισιές, τζόγος, κλπ) ένα βιντεοπαιχνίδι χρειάζεται, για να παίξει κανείς με αυτό, και κάποιες δεξιότητες. Δεξιότητες που ίσως και να μην έχει το 5-10 ετών παιδί σου, μιας και αυτή είναι η ηλικία για την οποία θα ασχοληθούμε σε αυτό το άρθρο.
Σε αυτό το επίπεδο και σε αυτό το ηλικιακό φάσμα τα πράγματα έχουν αλλάξει σε απίστευτο βαθμό από τη στιγμή που στο κάδρο του gaming μπήκαν τα smartphones και τα tablets. Σε ανάλογη περίπτωση, εάν βρισκόμασταν στο 2010, θα σου συνιστούσαμε μάλλον αποκλειστικά την αγορά κάποιας φορητής κονσόλας των Nintendo ή Sony, που ήταν για πολλά χρόνια η ενδεδειγμένη λύση για τις εν λόγω ηλικίες. Τώρα, μάλλον έχουν περάσει σε δεύτερο πλάνο, παρά τις επιτυχίες του παρελθόντος. Άλλωστε ποιος ξεχνά το Nintendo GameBoy την δεκαετία του 90 και το Nintendo DS αργότερα. Όμως το θέμα μας είναι παιχνίδια που θα παίξεις μαζί με το παιδί σου και σε αυτό το επίπεδο η τρέχουσα τεχνολογία είναι πολύ καλύτερη. Βέβαια, όλα αυτά πρέπει να γίνονται πάντα με προσοχή μιας και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων γίνεται λανθασμένα και με υπερβολικό τρόπο.
Δεν είναι όλα τα παιχνίδια κατάλληλα για όλους λοιπόν. Αυτό ισχύει ακόμα και για ενήλικες, οπότε στην περίπτωση των παιδιών ισχύει ακόμη περισσότερο. Δεν θα μιλήσουμε για ξεπερασμένους διαχωρισμούς τύπου παιχνίδια για αγόρια-κορίτσια, μιας και έχουμε δει έξι χρονών κοριτσάκι να παίζει racing και έχουμε μείνει με το στόμα ανοιχτό. Όπως κανείς δεν μπορεί να στερήσει από κάποιο αγόρι τη δυνατότητα να παίξει με ένα παιχνίδι στο οποίο πιθανώς να χτενίζει ζώα. Αυτά ίσχυαν παλιά.
Όταν δίνεις στο παιδί σου το tablet και το smartphone πρέπει να έχεις στο μυαλό σου τρεις παραμέτρους:
- Στο παιδί να αρέσει αυτό που παίζει και κατά προτίμηση να ακονίζει και λίγο το μυαλό του. Έχει πλέον εκδοθεί πλειάδα ερευνών που δείχνουν ότι η ενασχόληση με τα videogames μπορεί να αυξήσει την παρατηρητικότητα, να οξύνει το πνεύμα και να αναπτύξει μηχανικές και κινητικές δεξιότητες, αλλά και να βελτιώσει την όραση. Σε αυτό το επίπεδο λοιπόν υπάρχουν και πολλά εκπαιδευτικά παιχνίδια (γνώσεων και δημιουργίας) αλλά και puzzle (παιχνίδια με γρίφους). Θα τα δούμε πιο αναλυτικά παρακάτω.
- Το παιχνίδι που παίζει να είναι ασφαλές σε όλα τα επίπεδα. Σε αυτή την ηλικία καλό θα ήταν να αποκλειστεί η δυνατότητα online αλληλεπίδρασης μιας και το παιδί δεν είναι ακόμη σε ηλικία να κρίνει, να καταλάβει και να αξιολογήσει ποιος του λέει ψέματα και θέλει να το εκμεταλλευτεί. Εξάλλου μην ξεχνάμε, ότι εδώ αναζητούμε ποια παιχνίδια μπορούμε να παίξουμε εμείς με το παιδί μας, άρα το online multiplayer μπορούμε και να το ξεχάσουμε. Το άλλο επίπεδο είναι αυτό των αγορών μέσα στο παιχνίδι. Καλό θα είναι να προνοήσεις να χρειάζεται κωδικός για να γίνει οποιαδήποτε λήψη, συναλλαγή ή ενέργεια στη συσκευή σου για να αποφύγεις δράματα (υπάρχει περίπτωση παιδιού που σε παιχνίδι με θέμα τα στρουμφάκια χάλασε χωρίς να το ξέρει πάνω από 25.000 δολάρια).
- Να διαθέτει δυνατότητα συμμετοχής και των δύο. Νομίζουμε ότι πια ζούμε σε μια εποχή που το gaming έχει «απενεχοποιηθεί» (σημαντική η συμβολή κοινωνικών δικτύων, tablets και smarthphones) ώστε να διασκεδάσεις κι εσύ. Μπορείς να αναπτύξεις σχέση σου με το παιδί σου, να ξέρεις με τι ασχολείται και να μην το αφήνεις απλά μπροστά σε μια συσκευή που θα το νταντεύει και τέλος, να του δώσεις τη βοήθεια και την τόνωση της αυτοπεποίθησης που χρειάζεται μέσω της κοινής ενασχόλησης. Ιδανικά σε αυτό το επίπεδο είναι τα παιχνίδια για παιχνιδομηχανές που συνδέονται στην τηλεόραση, αλλά παντού υπάρχουν ανάλογες περιπτώσεις.
Στα smartphones και τα tablets παιχνίδια που μπορείς να παίξεις μαζί με το παιδί σου είναι κυρίως αυτά που έχουν να κάνουν με τη διαχείριση και τη δημιουργία, δηλαδή τύπου Farmvile, όπου αναλαμβάνεις μαζί με το παιδί σου να οργανώσετε έναν κήπο, ένα εστιατόριο, ένα ενυδρείο, ένα μαγαζί κάποιου είδους και να το κάνετε επιτυχημένο. Στα Apple, Android, Microsoft stores υπάρχει πληθώρα τίτλων και μάλιστα σε αρκετές περιπτώσεις δωρεάν, τα οποία μπορείς να δοκιμάσεις και, εάν σου κάνουν, να τα παίξεις με το παιδί σου.
Βέβαια, ας μην κρυβόμαστε, άλλο το παιδί των 5 και άλλο των 10 ετών, αλλά εδώ προσπαθούμε να δημιουργήσουμε ένα γενικότερο φάσμα που να καλύπτει αυτή την ηλικιακή ομάδα. Ας πούμε, ένα παιδί 10 ετών μπορεί να παίξει μάλλον άνετα ένα παιχνίδι με αγώνες αυτοκινήτων κάτι που δεν είναι απαραίτητο για ένα πεντάχρονο. Και ποτέ μην ξεχνάς ότι και εδώ, όπως σε οποιονδήποτε τομέα της ζωής, τα πάντα είναι θέμα γούστου και ικανοτήτων. Κάτι που σου αρέσει δεν είναι απαραίτητα σωστό ή λάθος αν δεν αρέσει και στο παιδί σου.
Από εκεί και πέρα υπάρχουν και τα παιχνίδια γνώσεων ή εύρεσης λέξεων που αναφέραμε παραπάνω, αρκεί να βρεις κάτι που να ταιριάζει στην ηλικία του παιδιού σου. Εδώ εκτός από την συνεργατικότητα μπαίνει στην εξίσωση και ο ανταγωνισμός, αρκεί να θυμάσαι να χάνεις κάπου-κάπου, δεν παίζεις για σένα, παίζεις για το παιδί σου, κυρίως. Τα παιχνίδια με λέξεις ή απλές πράξεις έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να λειτουργήσουν ως σημαντικό βοήθημα στη δουλειά του σχολείου.
Ανάλογα παιχνίδια, ειδικά στον τομέα της στρατηγικής και των γρίφων, διαθέτουν και οι φορητές κονσόλες, οι οποίες όμως ευνοούν το πιο «μοναχικό» παιχνίδι. Παρόλα αυτά κι εκεί θα βρεις πολλά παιχνίδια να ασχοληθείς, με τη Nintendo και τα 3DS και 2DS και τη Sony με το PS Vita να είναι επιλογές που επιτρέπουν να μοιραστείς χρόνο παιχνιδιού με τα παιδιά σου. Αν και ταιριάζουν περισσότερο σε παιδιά άνω των 10 ετών.
Από την άλλη, σε κάθε περίπτωση, το πλέον κατάλληλο έδαφος για συνεργατικό παιχνίδι είναι οι σύγχρονες παιχνιδομηχανές της αγοράς, είτε μιλάμε για αυτή την γενιά των PlayStation 4, Xbox One και Wii U, είτε PlayStation 3, Xbox 360 και Wii από την προηγούμενη. Όλες αυτές οι κονσόλες διαθέτουν πληθώρα τίτλων τους οποίους μπορείς να παίξεις με τα παιδιά σου, με μια ποικιλία ειδών κι επιλογών να βρίσκονται στα ράφια των καταστημάτων και να σε περιμένουν.
Όσο για τα είδη και τους τίτλους, όρεξη να έχεις να ψάχνεις. Σίγουρα υπάρχει πληθώρα επώνυμων προϊόντων με παιχνίδια που αντλούν τη βασική θεματική τους από διάσημες ταινίες και σειρές κινουμένων σχεδίων ή και παιδικών προγραμμάτων. Είναι περίπου μαθηματικά βέβαιο ότι όλα αυτά τα παιχνίδια κάπου θα έχουν κάποια λειτουργία που θα σου επιτρέπει να παίζεις είτε συνεργατικά είτε ως αντίπαλος με το παιδί σου. Τέτοια παιχνίδια μπορεί να έχουν ως θέμα τη δράση, την περιπέτεια, τους γρίφους αλλά και στρατηγική όπως αυτή που περιγράψαμε για τον σχεδιασμό π.χ. ενός χωριού. Αυτό που πάντα πρέπει να προσέχεις είναι ότι επώνυμο (δηλαδή προερχόμενο από διάσημη σειρά-ταινία παιχνίδι) δεν σημαίνει απαραίτητα και καλό, μιας και πολύ συχνά κάποια από αυτά δυστυχώς δεν τυγχάνουν της ανάλογης προσοχής από τις εταιρείες και το αποτέλεσμα είναι μέτριο. Αυτή την εποχή, ιδιαίτερα δημοφιλή είναι τα παιχνίδια που αντλούν τη θεματική τους από το Frozen (Ψυχρά και Ανάποδα), από την πάντα δημοφιλή γενικά Disney και ειδικά με το videogame Infinity που περιλαμβάνει και τη χρήση φιγούρων που σκανάρονται και συμμετέχουν στο παιχνίδι.
Όμως, η πλέον κατάλληλη σειρά για να παίξει κανείς με το παιδί του συνεργατικά ακόμα και στην ηλικία των 5-10 ετών δεν είναι άλλη από τα videogames που βασίζονται στα τουβλάκια της LEGO. Εδώ και αρκετά χρόνια, σχεδόν όλες οι δημοφιλείς ταινίες της εποχής, από Indiana Jones και Harry Potter ως Lord of the Rings και ταινίες με θεματική από τους υπερήρωες της Marvel έχουν μεταφερθεί στο σύμπαν των LEGO και έχουν γίνει βιντεοπαιχνίδια. Όλα αυτά τα παιχνίδια είναι πραγματικά εξαιρετικά για να παίξεις με τα παιδιά και σίγουρα η καλύτερη επιλογή της αγοράς σε αυτό τον τομέα. Απλά καλό είναι να προσέξεις τη θεματική γιατί κάποια από αυτά περιλαμβάνουν κάποια βία, που όσο και να πρόκειται για τουβλάκια, είναι άξια προσοχής. Σε αυτή την περίπτωση προσοχή στο PEGI Rating.
Γενικά, αν και πλέον όχι τόσο δημοφιλή, υπάρχουν και τα παιχνίδια στο Facebook, τα οποία όμως πλέον κυκλοφορούν σίγουρα και σε κάποια από τις άλλες πλατφόρμες που αναφέραμε, ενώ δεν είναι και τα πλέον ιδανικά να παίξεις με το παιδί σου.
Η τελευταία συμβουλή που έχουμε να σου δώσουμε είναι μία: μην φοβηθείς να ασχοληθείς και να μάθεις τι είναι αυτό το gaming με το οποίο ασχολείται το παιδί σου. Αφενός θα έχεις το κεφάλι σου ήσυχο ξέροντας με τι ασχολείται και εάν σε κερδίσει και εσένα (σε περίπτωση που δεν είσαι ήδη gamer) μπορεί να αποκτήσεις και εσύ μια ωραία ασχολία και νέο hobby.