Από την Ιωάννα Σταμούλου
Ένα από τα χειμωνιάτικα δώρα της φύσης που είναι πλούσιο σε ευεργετικές ιδιότητες. Μπαίνει στο πιάτο μας με διαφορετικούς τρόπους, μας δίνει πολλές συνδυαστικές επιλογές κι αρκετούς λόγους για να υπάρχει στη διατροφή μας.
Το κυδώνι είναι ο καρπός της κυδωνιάς η επιστημονική ονομασία της οποίας είναι κυδωνέα η προμήκης, κι είναι συγγενής της μηλιάς και της αχλαδιάς. Η καταγωγή της είναι από την νοτιοδυτική Ασία και την περιοχή του Καύκασου, όμως η κυδωνιά αυτοφύεται στις μεσογειακές χώρες μεταξύ των οποίων και στην Ελλάδα, κι η εποχή του κυδωνιού είναι τα τέλη του φθινοπώρου. Πριν ωριμάσει είναι πράσινο. Το ώριμο κυδώνι όμως έχει λαμπερό χρυσοκίτρινο χρώμα, ελαφριά υπόξινη γεύση κι υπέροχο άρωμα. Ο όρος «μαρμελάδα» σήμαινε αρχικά μαρμελάδα από κυδώνια και προήλθε από την πορτογαλική λέξη marmelo, που σημαίνει «κυδώνι».
Λίγη ιστορία…
- Το «χρυσό μήλο» που σύμφωνα με τη μυθολογία προσέφερε ο Πάρης στην Αφροδίτη, δεν ήταν άλλο από το κυδώνι. Γι’ αυτό άλλωστε θεωρούταν καρπός της ομορφιάς και του έρωτα.
- Πιστεύεται ότι το κυδώνι προϋπήρχε του μήλου και πολλές αναφορές σε μήλα που αφορούν στην αρχαιότητα, επί της ουσίας μιλούσαν για το κυδώνι, συμπεριλαμβανομένης και της ιστορίας του μήλου που έδωσε η Εύα στον Αδάμ.
- Οι αρχαίοι Έλληνες το είχαν συνδέσει με τη γονιμότητα και κατείχε εξέχουσα θέση στους γάμους. Σύμφωνα, μάλιστα, με διάταγμα που είχε θεσπιστεί από τον Σόλωνα, υπήρχε υπόδειξη για τα ζευγάρια μετά το γάμο να κλειστούν σ’ ένα δωμάτιο και να φάνε μαζί ένα κυδώνι.
Διατροφική αξία
Ένα «χρυσό» μήλο την ημέρα, το γιατρό τον κάνει πέρα. Γιατί; Το κυδώνι έχει υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C που τονώνει σημαντικά το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Είναι, επίσης, πλούσιο σε φυτικές ίνες, χαλκό, κάλιο, μαγνήσιο, σίδηρο, βιταμίνες του συμπλέγματος Β κι αντιοξειδωτικά. Περιέχει, ακόμη, ριβοφλαβίνη και θειαμίνη, τα οποία ενισχύουν σημαντικά την εγκεφαλική λειτουργία. Το κυδώνι έχει ελάχιστες θερμίδες (περίπου 55-60/100 γραμμάρια), χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη και περιέχει σημαντικές ποσότητες από τανίνες και κατεχίνες, οι οποίες βοηθούν στη μείωση της κακής χοληστερόλης. Οι σπόροι του έχουν επίσης αντιφλεγμονώδεις, αποχρεμπτικές και μαλακτικές ιδιότητες όταν καταναλωθούν ως αφέψημα. Το ωμό κυδώνι μπορεί να χρησιμοποιηθεί κι ενάντια στη διάρροια και -σύμφωνα με μελέτες- έχει κι αντιιικές ιδιότητες, οι οποίες προκύπτουν κυρίως από ουσίες που βρίσκονται στη φλούδα του.
Αγορά-συντήρηση και χρήσιμα tips
- Επίλεξε μεγάλα, σκληρά, γερά, κίτρινα κυδώνια, χωρίς λεκέδες, ή στάμπες, χωρίς χτυπήματα και μαλακά σημεία.
- Αποθήκευσέ τα μέσα σε πλαστική σακούλα και διατήρησέ τα στο ψυγείο για περίπου 2 μήνες.
- Όσο μαγειρεύονται τόσο γλυκαίνουν τα κυδώνια, οπότε όσο τα βράζουμε, ή τα ψήνουμε δεν προσθέτουμε πολλή ζάχαρη από την αρχή. Δοκιμάζουμε κατά τη διάρκεια του μαγειρέματος και προσθέτουμε ανάλογα όση ζάχαρη είναι απαραίτητη.
- Δεν μαγειρεύουμε τα κυδώνια με τα κουκούτσια τους γιατί περιέχουν αμυγδαλίνη, η οποία στο στομάχι μας αποδεσμεύει αργά υδροκυάνιο που μπορεί να προκαλέσει δηλητηρίαση.
Το κυδώνι στην κουζίνα
Το κυδώνι έχει εξέχουσα θέση στο τραπέζι μας αφού τρώγεται ψημένο με μπαχαρικά ζάχαρη και κρασί, γίνεται γλυκό του κουταλιού, μαρμελάδα και κυδωνόπαστο, κομπόστα και λικέρ, ενώ ταιριάζει εξαιρετικά με ψητό κρέας, χοιρινό, μοσχάρι, ή κοτόπουλο που τους χαρίζει γλυκόξινη γεύση και υπέροχο άρωμα.
