Είτε έλαβες κάποιο router από την εταιρεία τηλεπικοινωνίας (ISP) που χρησιμοποιείς, είτε αγόρασες κάποιο μοντέλο που καλύπτει τις δικές σου ανάγκες, υπάρχουν ορισμένα σημεία τα οποία πρέπει να φροντίσεις άμεσα για να μπορέσεις να το αξιοποιήσεις στο έπακρο.
Με το που συνδέσεις το router στην πρίζα και στο τηλέφωνο, και αφού το ενεργοποιήσεις, αυτό θα δημιουργήσει ένα δικό του ασύρματο δίκτυο. Η ευκολία σ’ αυτό είναι μεγάλη. Χωρίς να μπλέξεις με τεχνικά θέματα και ρυθμίσεις έχεις ένα έτοιμο δίκτυο για να συνδέσεις την κάθε σου συσκευή. Όμως, όπως θα δούμε παρακάτω, υπάρχουν ορισμένες ρυθμίσεις που πρέπει οπωσδήποτε να κάνεις, ώστε να αισθάνεσαι ότι έχεις μια ασφαλή σύνδεση στο Internet.
Το πρώτο βήμα που πρέπει να κάνεις είναι να συνδέσεις το router στον υπολογιστή σου μέσω καλωδίου Ethernet. Να σημειωθεί ότι η χρήση της ασύρματης σύνδεσης Wi-Fi σ’ ένα wireless router για τις αρχικές ρυθμίσεις δεν συνιστάται, καθώς δεν έχουν γίνει ακόμα οι απαραίτητες ρυθμίσεις Wi-Fi. Χρησιμοποιώντας προσωρινά ένα καλώδιο Ethernet για τις πρώτες ρυθμίσεις του router σου αποφεύγεις τις ασταθείς συνδέσεις (π.χ. λόγω ασταθούς σήματος Wi-Fi). Μετά την ολοκλήρωση των απαραίτητων ρυθμίσεων, ο υπολογιστής μπορεί να αλλάξει σε ασύρματη σύνδεση ανάλογα με τις ανάγκες σου.
Οι ακριβείς ονομασίες ρυθμίσεων ποικίλουν ανάλογα το μοντέλο, ωστόσο οι παρακάτω ρυθμίσεις ισχύουν για όλα τα router.
Άνοιγμα της κονσόλας διαχείρισης του router
Οι ρυθμίσεις που εφαρμόζουμε γίνονται όλες μέσα από το configuration panel του router στο οποίο φτάνουμε αν πληκτρολογήσουμε σ’ έναν browser (π.χ. Google Chrome, Mozilla, Microsoft Edge κ.λπ.) τη διεύθυνση (admin URL) που αναγράφεται στην ετικέτα του router ή στο εγχειρίδιο χρήσης. Συνήθως πρόκειται για κάποια διεύθυνση όπως π.χ. 192.168.1.1, ωστόσο πολλοί κατασκευαστές αλλάζουν το τρίτο ή τέταρτο ψηφείο. Να σημειωθεί ότι δεν χρειάζεται να έχεις ενεργή σύνδεση στο Internet γι’ αυτό το βήμα.
Σύνδεση στο router
Μια ματιά στο εγχειρίδιο ή κάτω από το router είναι αρκετή για να φτάσεις στην αρχική σελίδα που σου ζητά username (όνομα χρήστη) και password (κωδικός πρόσβασης). Και τα δύο στοιχεία παρέχονται μέσα από το εγχειρίδιο χρήσης του router. Θα τα πληκτρολογήσεις και θα βρεθείς στο administration panel του router. Θα πρέπει να αλλάξεις κωδικό πρόσβασης του router για λόγους ασφαλείας, αλλά καλό είναι να το κάνεις μετά την ολοκλήρωση της εγκατάστασης για να αποφύγεις περιττές επιπλοκές κατά την αρχική εγκατάσταση.
Κωδικός πρόσβασης Wi-Fi
Ο πρώτος και ευκολότερος τρόπος να αυξήσεις την ασφάλεια του δικτύου είναι να αλλάξεις τον κωδικό πρόσβασης που απαιτείται από το router σου, κάθε φορά που επιλέγεις να συνδέσεις μια νέα συσκευή. Τις περισσότερες φορές ο προεπιλεγμένος κωδικός που ζητάει το router είναι πολύ εύκολο να βρεθεί ή να τον μαντέψει κάποιος. Κάτι που δεν είναι καθόλου καλό, αφού πέρα από την πτώση της ταχύτητας που θα παρατηρήσεις, μπαίνει σε κίνδυνο η ιδιωτική σου ζωή. Γι’ αυτό χρησιμοποίησε έναν ισχυρό κωδικό πρόσβασης ο οποίος θα περιλαμβάνει 10 ή παραπάνω χαρακτήρες, συνδυάζοντας πεζά και κεφαλαία γράμματα, αριθμούς και σύμβολα.
Αuthentication type
Ακόμα πιο σημαντικό όμως είναι να καθορίσεις σωστά το authentication type. Μεταξύ των επιλογών, θα βρεις το κανένα authentication type, το WEP, το WPA, το WPA2 και ίσως το mixed WPA/WPA2. Τις επιλογές “κανένα” και WEP καλύτερα να τις ξεχάσεις αφού προσφέρουν μηδενική ή μηδαμινή ασφάλεια. Αρχικά δοκίμασε το WPA2 και αν συνδέονται κανονικά όλες οι συσκευές σου μείνε σ’ αυτό. Εάν αντιμετωπίζεις πρόβλημα σύνδεσης με κάποια συσκευή, δοκίμασε το mixed WPA/WPA2. Επίσης, στο πεδίο Encryption, μεταξύ των επιλογών TKIP και AES, το AES είναι ασφαλέστερο και κατά συνέπεια προτιμότερο.
Αλλαγή SSID
Το SSID είναι το όνομα του ασύρματου δικτύου σου, δηλαδή αυτό που βλέπεις στο laptop ή στο smartphone όταν πρόκειται να συνδεθείς σ’ ένα από τα διαθέσιμα ασύρματα δίκτυα. Τα router που δίνονται από τους παρόχους Internet εμφανίζουν συνήθως ως SSID κάποια λέξη που φανερώνει τον πάροχο και έναν κωδικό. Αν και η κάθε εταιρεία τηλεπικοινωνίας έχει φροντίσει αυτή η ονομασία να είναι μοναδική, τα μοντέλα router που χρησιμοποιεί κάθε πάροχος είναι γνωστά στους κακόβουλους χρήστες – οπότε δε χρειάζεται να διευκολύνεις τη δουλειά τους. Χρησιμοποίησε κάποιο SSID που να θυμάσαι εύκολα ότι αντιστοιχεί στο δικό σου δίκτυο. Η αλλαγή του SSID γίνεται από τις ρυθμίσεις του ασύρματου δικτύου (συχνά αναφέρεται ως WLAN στο μενού του router).
Έλεγξε αν είναι ενεργοποιημένο το firewall του router
Αν και είναι σχεδόν βέβαιο ότι το firewall (Τοίχος Προστασίας) του router είναι ενεργοποιημένο – τουλάχιστον αυτό ισχύει στα μοντέλα που δίνονται από τους παρόχους Internet – καλό θα είναι να το ελέγξεις καθώς είναι πολύ σημαντική ρύθμιση ασφαλείας. Το firewall του router είναι ακόμα μια δικλείδα ασφαλείας και σε συνδυασμό με το firewall και κάποια εφαρμογή antivirus σε κάθε υπολογιστή του σπιτιού, δημιουργείται μια ισχυρή γραμμή άμυνας απέναντι σε όποιον προσπαθήσει να παραβιάσει το δίκτυό σου. Επειδή λοιπόν αυτή η ρύθμιση είναι σημαντική στο router, θα την εντοπίσεις πολύ εύκολα στο μενού του administration panel. Αν δεν είναι ενεργοποιημένο, ένα «τσεκ» στο σχετικό κουτάκι είναι αρκετό.
Δημιουργία φίλτρων πρόσβασης (MAC filtering)
To MAC filtering δεν είναι τόσο απαραίτητο, ωστόσο προσφέρει ακόμα μεγαλύτερη προστασία ενάντια στις απειλές του διαδικτύου. Ας δούμε τι ακριβώς είναι το MAC filtering. Κάθε συσκευή που μπορεί να συνδεθεί σε δίκτυο, ενσύρματα ή ασύρματα, φέρει έναν μοναδικό κωδικό που δίνεται από το εργοστάσιο κάθε κατασκευαστή. Πρόκειται για έναν κωδικό που αποτελείται από 6 ζευγάρια χαρακτήρων που χωρίζονται με παύλες (MAC Address). Στον υπολογιστή, για παράδειγμα, τον συγκεκριμένο κωδικό θα τον βρεις στις ιδιότητες της κάρτας δικτύου μέσα από τη Διαχείριση Συσκευών, ενώ στο smartphone στις ρυθμίσεις, στην ενότητα Σχετικά με το τηλέφωνο.
Ενεργοποιώντας το MAC filtering ορίζεις στο router να δέχεται (white list) ή να απορρίπτει (black list) μόνο τις συσκευές των οποίων τη διεύθυνση MAC έχεις εισάγει. Προφανώς, αυτό που προσφέρει τη μέγιστη ασφάλεια είναι να εισάγεις μόνο τις διευθύνσεις MAC των συσκευών που θα μπορούν να «περάσουν» από το router σου. Ωστόσο, οφείλουμε να προειδοποιήσουμε ότι όλος αυτός ο τρόπος προστασίας δεν είναι και ιδιαίτερα εύχρηστος καθώς, για παράδειγμα, αν σ’ επισκεφθεί ένας φίλος σου και θέλει να συνδεθεί στο Internet μέσω του router σου θα πρέπει να προσθέσεις τη διεύθυνση MAC της συσκευής του στη λίστα MAC filtering.
Επιλογή καναλιού
Αυτή η ρύθμιση δεν έχει να κάνει τόσο με την ασφάλεια, όσο με το σήμα του router. Μερικές φορές δεν αρκεί να έχεις πλήρη κάλυψη σ’ όλο το σπίτι. Μπορεί το δίκτυό σου να φτάνει παντού και να είναι δυνατό, αλλά μπορεί να επικαλύπτεται το σήμα του από τα γειτονικά Wi-Fi, κάτι που μεταφράζεται σε χαμηλές ταχύτητες στο Internet. Το ίδιο το router επικοινωνεί ταχύτατα με το Internet. Το Wi-Fi, όμως, που αναλαμβάνει να συνδέσει τη συσκευή σου με το router θα πασχίζει να ξεχωρίσει μεταξύ των παρεμβολών και του πραγματικού σήματος. Η λύση είναι εύκολη. Το Wi-Fi μπορεί και λειτουργεί σε διαφορετικά «κανάλια». Εάν κάποιο κανάλι είναι φορτωμένο με πολλά δεδομένα, τότε το router αποφασίζει να χρησιμοποιήσει ένα άλλο κανάλι (channel) με λιγότερη ή καθόλου κίνηση. Θα πρέπει όμως να βρεις εσύ το καταλληλότερο κανάλι, αφού το router δεν είναι πάντα καλό στο να το εντοπίζει αυτόματα.
Χρησιμοποίησε μια εφαρμογή στο κινητό σου που θα ανιχνεύσει τον χώρο και θα διαβάσει όλα τα ασύρματα δίκτυα. Ένα καλό παράδειγμα είναι το Wi-Fi analyzer. Κάνε μερικές βόλτες μέσα στο σπίτι μέχρι να διαβάσει όλα τα γειτονικά Wi-Fi. Θα σου δείξει τα διάφορα κανάλια και το πόσο φορτωμένα είναι. Από εκεί θα καταλάβεις ποια είναι τα κανάλια με την λιγότερη κίνηση. Δώσε την εντολή στο router σου να αρχίζει να εκπέμπει σε αυτό το κανάλι. Οι λοιπές συσκευές σου θα συντονιστούν στο κανάλι αυτό από μόνες τους.
Αναβάθμισε το Firmware
H ενημέρωση του υλικολογισμικού (firmware) του router σου μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της συνδεσιμότητας ενώ συμβάλλει στη μέγιστη δυνατή ασφάλεια του router. Γι’ αυτό και πρέπει να το αναβαθμίζεις κάθε φορά που βγαίνει μια νέα έκδοσή του. Όπως ακριβώς και τα updates στον υπολογιστή σου, κάνε μια αναζήτηση στις ρυθμίσεις του εξοπλισμού σου για να εντοπίσεις το σημείο που ενεργοποιεί τις αυτόματες ενημερώσεις. Εάν χρησιμοποιείς Apple AirPort router, μπορείς να χρησιμοποιήσεις το πρόγραμμα AirPort Utility για να ελέγξεις για ενημερώσεις.
Αλλαγή του κωδικού πρόσβασης για τις ρυθμίσεις του router
Αφού ολοκλήρωσες όλες τις βασικές ρυθμίσεις του router, ήρθε η ώρα να αλλάξεις τον κωδικό πρόσβασης που πρέπει να πληκτρολογείς κάθε φορά που θέλεις να εισέλθεις στο administration panel, δηλαδή στις ρυθμίσεις του router. Ο προεπιλεγμένος κωδικός πρόσβασης βρίσκεται στην ετικέτα ή στο εγχειρίδιο χρήσης του router και ο λόγος που θα πρέπει να το αλλάξεις είναι -και πάλι- για να προσθέσεις στο router σου μια ακόμα δικλίδα ασφαλείας. Αντίθετα με τον κωδικό πρόσβασης του Wi-Fi, που το δίνεις σε όποιον θέλεις να συνδεθεί στο δίκτυό σου, το admin panel password δεν το δίνεις σε κανέναν. Επίσης, σε καμία περίπτωση δε χρησιμοποιείς απλό κωδικό πρόσβασης όπως π.χ. «admin» (όπως το username) ή «1234».
Δημιούργησε έναν ασφαλή κωδικό πρόσβασης που θα αποτελείται από πεζά και κεφαλαία γράμματα, αριθμούς και σύμβολα. Οποιοδήποτε με 10 ή παραπάνω τέτοιους χαρακτήρες είναι ένα δυνατό password. H αλλαγή του γίνεται εύκολα από το administration panel (υπάρχει κάποια επιλογή Administration, όπως π.χ. Management, Account Management, ή Admin Account Management) πληκτρολογώντας δύο φορές το νέο κωδικό πρόσβασης.