Από την Ιωάννα Σταμούλου
Αποξηραμένα τα βρίσκουμε όλο τον χρόνο, χύμα και συσκευασμένα. Τα φρέσκα δαμάσκηνα όμως κάνουν την εμφάνισή τους στην αγορά από τα τέλη του καλοκαιριού και μέχρι τις αρχές φθινοπώρου για μικρό χρονικό διάστημα. Γι’ αυτό κι όταν τα συναντάμε τα ευχαριστιόμαστε με την καρδιά μας.
Είναι συγγενείς με τις βανίλιες. Διαφέρουν λίγο στο σχήμα αφού οι βανίλιες είναι σφαιρικές και τα δαμάσκηνα πιο πεπλατυσμένα και μυτερά από τη μία πλευρά. Όταν είναι ώριμα έχουν γλυκιά υπέροχη γεύση και το χρώμα της φλούδας τους ποικίλει από κόκκινο- μοβ, μπλε-μοβ έως κόκκινο-κίτρινο και κίτρινο-πορτοκαλί, ανάλογα την ποικιλία, ενώ η σάρκα είναι από λευκή έως ροζέ και πορτοκαλίζουσα.
Και τα δύο ανήκουν στο γένος prunus της οικογένειας των Ροδοειδών (Rosaceae) όπως τα ροδάκινα και τα κορόμηλα. Στην Ελλάδα καλλιεργούνται κυρίως στη Μακεδονία και τη Θεσσαλία. Τα πιο διάσημα ελληνικά δαμάσκηνα είναι τα ξινά δαμάσκηνα της Σκοπέλου τα οποία είναι ΠΟΠ και καλλιεργούνται για να καταναλωθούν αποξηραμένα κυρίως μέσα σε φαγητά. Όταν αποξηραίνονται τα δαμάσκηνα διατηρούν τα θρεπτικά συστατικά τους.
Λίγη ιστορία
- Η δαμασκηνιά (ή προύμνη) είναι γνωστή από την αρχαιότητα (2000 χρόνια τουλάχιστον) και ευδοκιμεί σε διάφορα χώματα και κλίματα.
- Πατρίδα του ευρωπαϊκού δαμάσκηνου θεωρείται η περιοχή γύρω από την Κασπία Θάλασσα και τα Καυκάσια Όρη.
- Το όνομά του δαμάσκηνου λέγεται πως οφείλεται στη Δαμασκό της Συρίας, από όπου ξεκίνησε η συστηματική καλλιέργειά του.
- Το ασιατικό δαμάσκηνο κατάγεται από την Κίνα και από εκεί διαδόθηκε στην Ιαπωνία και την Καλιφόρνια όπου το συναντάμε σε αρκετές ποικιλίες, μεγέθη και χρώματα.
- Στην Αρχαία Ρώμη υπήρχαν πάνω από 300 ποικιλίες ευρωπαϊκών δαμάσκηνων και ο Ρωμαίος ιστορικός Πλίνιος αναφέρει ένα μεγάλο αριθμό διαφορετικών ποικιλιών.
- Η αξιόλογη υπακτική δράση του δαμάσκηνου ήταν γνωστή στους αρχαίους Έλληνες και τους Άραβες ιατρούς.
Διατροφική αξία
Τα χαμηλά σε θερμίδες δαμάσκηνα αποδίδουν περίπου 46 θερμίδες ανά 100γρ. Δεν περιέχουν καθόλου κορεσμένα λίπη, γι’ αυτό και θεωρούνται ιδανικά για δίαιτα. Είναι πλούσια σε φυτικές ίνες και βοηθούν την καλή λειτουργία του εντέρου, αλλά και καλή πηγή βιταμίνης C η οποία δεσμεύει τις επιβλαβείς ελεύθερες ρίζες και προστατεύει τα κύτταρα από το οξειδωτικό στρες και τις βλάβες. Περιέχει βιταμίνες του συμπλέγματος Β, οι οποίες συμμετέχουν στον μεταβολισμό των υδατανθράκων, των πρωτεϊνών και των λιπών του οργανισμού βοηθώντας στην απελευθέρωση ενέργειας. Περιέχουν επίσης βιταμίνη Κ που είναι απαραίτητη για τη λειτουργία πολλών παραγόντων πήξης στα αιμοφόρα αγγεία, ενώ, συμμετέχει και στο μεταβολισμό των οστών.
Επίσης βοηθά στον περιορισμό της νευρωνικής βλάβης σε ασθενείς με νόσο Alzheimer. Είναι πλούσια σε κάλιο, φθόριο και σίδηρο. Το κάλιο βοηθά στον έλεγχο του καρδιακού ρυθμού, του όγκου νερού του κυττάρου αλλά και στον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης. Ο σίδηρος βοηθά στο σχηματισμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Τα αποξηραμένα δαμάσκηνα δεν πρέπει να καταναλώνονται από όσους πάσχουν από σάκχαρο.
Χρήση στην κουζίνα
Τα δαμάσκηνα και τις βανίλιες τα απολαμβάνουμε φρέσκα και ώριμα σαν φρούτο με τη φλούδα τους καλά πλυμένη ή σε μορφή χυμού. Επίσης μπορούμε να τα ψήσουμε ή να τα μαγειρέψουμε. Φρέσκα ή ξερά μπαίνουν σε πράσινες σαλάτες και φρουτοσαλάτες, ταιριάζουν σε πιάτα με κόκκινο κρέας ή αλλαντικά, τυρί και κρασί. Γίνονται υπέροχο γλυκό κουταλιού, ζελέ και μαρμελάδα, μπαίνουν σε μικρά ή μεγάλα κέικ και τάρτες, σε κομπόστες ξερών φρούτων, σε κρέμες, παγωτά, πουτίγκες και γλυκά ταψιού.
