Διατήρησε τα ρούχα σου σαν καινούρια
Τα ρούχα δεν εξυπηρετούν μόνο την ανάγκη προστασίας μας από το κρύο και τη ζέστη. Είναι και τρόπος έκφρασης.
Από την Ιωάννα Σταμούλου
Είναι το πιο ξινό απ’ όλα τα εσπεριδοειδή και γενικότερα απ’ όλα τα φρούτα, αλλά είναι κι ιδιαίτερα ωφέλιμο γι’ αυτό δεν το παραλείπουμε από την καθημερινότητά μας.
Λεμονιές συναντάμε σε κήπους και περιβόλια αλλά και σε γλάστρες όπου κλαδεύονται για να παραμείνουν μικρές. Η λεμονιά είναι δέντρο αειθαλές που ανήκει στην ευωδιαστή οικογένεια των εσπεριδοειδών κι η επιστημονική ονομασία της είναι κιτρέα ή λεμονέα (citrus limon). Η ονομασία «λεμόνι» προέρχεται από την περσική λέξη Limu, η οποία είναι συγγενική με τη σανσκριτική λέξη nimbuka. Είναι υβρίδιο που προέρχεται από άγριες κιτριές και μανταρινιές. Οι επιστήμονες πιστεύουν πως το κίτρο είναι το πρώτο εσπεριδοειδές που γνώρισε η Μεσόγειος όμως δεν έχει γίνει σαφές πού και πότε έγινε η πρώτη διασταύρωση.
Είναι προτιμότερο να ζουν σε τροπικό κι εύκρατο κλίμα με μεγάλη ηλιοφάνεια, αφού παγώνουν στις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. Η ιδανική θερμοκρασία κυμαίνεται μεταξύ 15 με 30°C. Αναπτύσσονται καλά σε γόνιμο, ξηρό χώμα και χρειάζονται πολύ, αλλά καλό στέγνωμα μεταξύ των ποτισμάτων. Σχεδόν σε όλη την Ελλάδα παράγονται υπέροχα λεμόνια ενώ άλλες χώρες με μεγάλη παραγωγή λεμονιών είναι η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιταλία κι όλες οι μεσογειακές χώρες, η Αργεντινή, η Ινδία, η Βραζιλία και οι ΗΠΑ.
Ο χυμός του λεμονιού περιέχει περίπου 5% κιτρικό οξύ που δίνει στα λεμόνια τη χαρακτηριστική ξινή τους γεύση και pH από 2 μέχρι 3. Η υψηλή περιεκτικότητά του σε βιταμίνη C βοηθά στην ουδετεροποίηση των ελεύθερων ριζών που ευθύνονται για το γήρας και για τις περισσότερες ασθένειες. Εκτός από C το λεμόνι περιέχει βιταμίνες Β1, Β2, Β3, Β6, πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, κάλιο κι ανόργανα άλατα όπως ασβέστιο, φώσφορο, μαγνήσιο, πυρίτιο, κάλιο καθώς και μεταλλικά άλατα.
Από τα λεμόνια χρησιμοποιούμε κυρίως το χυμό, συχνά όμως παίρνουμε και το λευκό σαρκώδες μέρος της φλούδας (για γλυκό κουταλιού και μαρμελάδα) αλλά και την άκρως αρωματική κίτρινη επιδερμίδα για να αρωματίσουμε τα γλυκά και τα φαγητά μας. Χρησιμοποιούμε όμως και τα άνθη της λεμονιάς (και της νεραντζιάς επίσης). Την άνοιξη όταν η ανθοφορία βρίσκεται στο pick της μετά από απόσταξη των λουλουδιών παίρνουμε το περίφημο ανθόνερο. Ο χυμός του λεμονιού χρησιμοποιείται κατά κόρον στη μαγειρική, σε όλες σχεδόν τις σαλάτες και τις βινεγκρέτ που έχουν ανάγκη την οξύτητά του. Αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι για τη συνοδεία των θαλασσινών, ψαριών και οστράκων, ενώ ακόμη και τα ψητά κρέατα σερβίρονται πάντα με φέτες λεμονιού στο πιάτο.
Χυμό λεμονιού βάζουμε συχνά και στις μαρινάδες των κρεατικών ενώ κάποιες αγαπημένες σάλτσες, σαλάτες κι αλείμματα δεν μπορούν να γίνουν χωρίς το χυμό του (βινεγκρέτ, λαδολέμονο, μαγιονέζα, ταραμοσαλάτα, χούμους, μελιτζανοσαλάτα κλπ). Θα ήταν μεγάλο σφάλμα αν ξεχνούσαμε να αναφέρουμε το αυγολέμονο, την τεχνική με την οποία δένουμε σούπες και σάλτσες φαγητών αλλά και τα λεμόνια τουρσί με τα οποία αρωματίζουν πολλά πιάτα της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής.
Το ξύσμα κι ο χυμός του λεμονιού χρησιμοποιούνται πολύ συχνά και στη ζαχαροπλαστική για να δώσουν γλυκόξινη νότα σε κρέμες, κέικ, τάρτες, τούρτες, σάλτσες, αφού τα γλυκά με λεμόνι αποτελούν μία ξεχωριστή κατηγορία με πολλούς φαν. Η φλούδα γίνεται εξαιρετικό γλυκό του κουταλιού και μαρμελάδα. Το γλυκό του κουταλιού όμως φτιάχνεται και με τα άνθη, ενώ λίγος χυμός προστίθεται πάντα σε σιρόπια, μαρμελάδες και γλυκά κουταλιού για να τα αποτρέψει από το ζαχάρωμα.
Τα λεμόνια είναι από τα πιο αγαπημένα κι άκρως απαραίτητα υλικά του κάθε μπαρ, αφού με το χυμό του γίνονται απίθανες λεμονάδες και σιρόπια ενώ με φέτες από λεμόνι διακοσμούν ζεστό και παγωμένο τσάι, αεριούχα ποτά κι αναψυκτικά και φυσικά αλκοολούχα κοκτέιλς.
Επίσης, ένα κομματάκι λεμόνι σε σκέτο νερό φτάνει για να δώσει δροσιά και γεύση. Ένα από τα πιο δημοφιλή λικέρ του κόσμου είναι το ιταλικό λιμοντσέλο. Μερικοί αψηφούν την ξινή του γεύση και το τρώνε σαν φρούτο, όμως σε αυτή την περίπτωση πρέπει να καταναλώνεται αμέσως μετά νερό για να ξεπλένονται τα δόντια από το κιτρικό οξύ και τη ζάχαρη, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν τερηδόνα και άλλες οδοντικές ασθένειες.