Γιατί υπάρχουν δύο ονομασίες για οθόνες; Τι διαφορά έχει το TV Monitor με το PC monitor; Αρχικά φαίνεται αυτές οι δύο ορολογίες να εκφράζουν το ίδιο αντικείμενο. Υπάρχουν όμως διαφορές που είναι αρκετά σημαντικές.
Για αρχή ας ξεχωρίσουμε τις διαφορετικές χρήσεις. Ένα TV monitor είναι φτιαγμένο για βίντεο και όχι για κείμενο. Αυτό δε σημαίνει πως το panel θα υπολείπεται της ανάλυσης. Τώρα βρίσκεις εύκολα 4K αναλύσεις σε κάθε τηλεόραση. Η αδυναμία να απεικονιστεί σωστά το κείμενο δεν είναι πρόβλημα των λίγων διαθέσιμων pixel. Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν το πως αντιλαμβάνεσαι την εικόνα. Παράγοντες που δεν είναι τόσο γνωστοί, όσο είναι η ανάλυση.
Με την ιδία ακριβώς λογική ένα PC Monitor δεν είναι ιδανικό πάντα για να βλέπεις βίντεο, ταινίες και σειρές. Φυσικά δε σημαίνει πως αυτό δε θα έχει καλά χρώματα, σωστές αναλύσεις και refresh rate. Απλά θα κάνει διαφορετική αξιοποίηση των χαρακτηριστικών του με βάση τη χρήση σε υπολογιστή.
Η παγίδα του κόστους
Οι τηλεοράσεις έχουν γίνει πολύ προσιτές. Δίνοντας βάση σε ανάλυση και διαστάσεις, μπορείς να αγοράσεις μια 4K των 50 ιντσών με λίγα χρήματα. Αυτό μπορεί να σε κάνει να σκεφτείς πως θα ήταν καλή ιδέα να χρησιμοποιήσεις μια τηλεόραση στη θέση του PC monitor. Γιατί αυτό δεν είναι πάντα η καλύτερη επιλογή;
Η χρήση της τηλεόρασης
Ας σκεφτούμε σε ποιες περιπτώσεις η τηλεόραση είναι η καλύτερη επιλογή. Σε ένα TV monitor θα δεις με άνεση Netflix, κάποιο Blu-ray και θα απολαύσεις παιχνίδια με τη gaming κονσόλα σου. Δε θα κάθεσαι στη καρέκλα σε ορθή θέση, αλλά θα χαλαρώνεις στον καναπέ ή σε μια πολυθρόνα. Αυτό έχει μεγάλη σημασία γιατί δεν είσαι σε σημείο που θα χρειαστεί να διακρίνεις λεπτομέρειες όπως το κείμενο σε μια σελίδα του Internet. Δε θα χρειαστεί να παρατηρήσεις ένα διάγραμμα στο Excel ή μια λεπτομέρεια στο Photoshop.
Οι τηλεοράσεις έχουν σχεδιαστεί για να βάζουν σε προτεραιότητα χαρακτηριστικά όπως μεγάλες διαστάσεις, μεγάλες αναλύσεις, εξαιρετικά έντονα χρώματα και έξυπνες λειτουργίες. Τώρα τελευταία τα χρώματα γίνονται ακόμα εντονότερα με την τεχνολογία HDR. Αυτά είναι ιδανικά για το περιεχόμενο που παρακολουθείς συνήθως σε τηλεόραση, όχι όμως για να διακρίνεις κρυμμένες λεπτομέρειες.
Ένα TV monitor συνήθως θα το συνδέσεις με πολλές συσκευές. Μια η δύο gaming κονσόλες, ένα media box ή ένα Blu-ray. Για αυτό έρχονται με πολλές εισόδους HDMI και ενσωματωμένο αποκωδικοποιητή. Όλος ο σχεδιασμός προσπαθεί να σε κάνει να νοιώσεις ότι βρίσκεσαι μέσα στη ταινία, πως παίζεις μαζί με το παιχνίδι. Πράγματα που είναι όχι τόσο σημαντικά σε ένα PC monitor.
Διαφορετική διαχείριση πόρων
Θα καταλάβεις αμέσως μόλις συνδέσεις την τηλεόραση στον υπολογιστή, πως κάποια πράγματα είναι διαφορετικά. Στο 90% των περιπτώσεων το κείμενο δεν θα είναι τόσο καθαρό όσο σε ένα PC monitor. Θα παρατηρήσεις να υπάρχει ένα σημαντικό lag στις κινήσεις του ποντικιού και γενικότερα σε όλο το λειτουργικό σύστημα. Αντίθετα το PC monitor δεν θα έχει το παραμικρό lag.
Chroma Subsampling
Τι είναι αυτό και γιατί πρέπει να σε νοιάζει; Ο όρος Chroma Subsampling είναι ουσιαστικά ο τρόπος που αποφασίζει ένα monitor να διαχειριστεί τα χρώματα, τη φωτεινότητα και τη σχέση μεταξύ τους. Chroma είναι φυσικά η Ελληνική λέξη “Χρώμα”. Αν πάρεις μια εικόνα και αφαιρέσεις όλο το Chroma θα καταλήξεις με μια ασπρόμαυρη εικόνα. Αν αφαιρέσεις όλη τη φωτεινότητα έχεις μια ολόμαυρη οθόνη, χωρίς χρώματα, χωρίς περιεχόμενο.
Ο τρόπος που εφαρμόζαμε χρώμα και φωτεινότητα στις οθόνες, ήταν με κάθε pixel ξεχωριστά. Κάθε pixel έχει τη δική του τιμή χρώματος και τιμή φωτεινότητας. Αυτό ακούγεται ως ο καλύτερος τρόπος, αφού μπορούσες να δώσεις συγκεκριμένες ιδιότητες σε συγκεκριμένα σημεία της εικόνας. Στα μέρη όμως που έχουμε πολλά pixels να μοιράζονται το ίδιο χρώμα, μπορείς να τα ομαδοποιήσεις και να πεις πως “αυτό το σημείο της οθόνης θα είναι η ίδια απόχρωση του κόκκινου”. Έτσι μειώνεις πολύ την επεξεργαστική ισχύ που απαιτείται για να απεικονίσεις μια εικόνα. Σκέψου πόση βελτίωση στις επιδόσεις έχεις όταν συζητάμε για video που τρέχει με 30 ή 60 τέτοιες εικόνες το δευτερόλεπτο (frames per second – FPS).
Συνήθως οι ομάδες των pixels είναι γκρουπ των 8. Αν σκεφτείς πως οι τηλεοράσεις δεν πέφτουν πια κάτω απο τα 1080p (Full HD), δηλαδή τα 921,600 pixels, η ομαδοποίηση αυτή κερδίζει πολλούς πόρους. Αντί να στέλνεις εντολές σε 921,600 pixels στέλνεις σε 115 περίπου γκρουπ από pixels. Σε μια 4Κ τηλεόραση με 8,294,000 pixels, έχεις μόλις 921.555 πακέτα pixel να αποφασίσεις πως να χρωματίσεις.Αυτή η εξοικονόμηση πόρων επιτρέπει στις Smart TV να είναι ταχύτερες, να μην αργεί το λογισμικό τους, να ανταποκρίνονται άμεσα και στο χειριστήριο και στο κινητό σου. Όμως δεν υπάρχει μονάχα ένα είδος Chroma Subsampling.
4:4:4, 4:2:2 και 4:2:0
Δεν θα χρειαστεί να πονοκεφαλιάσεις για να καταλάβεις τις διαφορές. Αρκεί να θυμάσαι πως το λιγότερο κατάλληλο Subsampling για υπολογιστές είναι το 4:2:0. Το μηδενικό στο τέλος σημαίνει πως μέσα από το group των 8 pixels μόνο τα μισά θα πάρουν την τιμή που πρέπει. Τα άλλα μισά απλά θα αντιγράψουν την τιμή, ελπίζοντας πως δεν θα ξενίσουν στο μάτι. Οι περισσότερες τηλεοράσεις βασίζονται στο 4:2:0 και πράγματι, δεν αλλοιώνουν την εικόνα.
Σε μια ταινία ή μια σειρά, σε ένα video game το 4:2:0 είναι υπερ-αρκετό. Δεν χρειάζεται να διακρίνεις υπερβολικά μικρές λεπτομέρειες και τα γκρουπ των pixels πέφτουν μέσα στις χρωματικές και φωτεινές αποχρώσεις. Το ποσοστό επιτυχίας είναι στο 99%. Το πρόβλημα εμφανίζεται όταν πας να χρησιμοποιήσεις το TV panel ως PC monitor.
PC Monitors
Είναι βέβαιο πως αυτές τις γραμμές δεν τις διαβάζεις από μια τηλεόραση. Ίσως είσαι στο κινητό ή στο tablet. Δεν είσαι όμως σε μια τηλεόραση. Αν έπρεπε να διαβάσεις αυτό το κείμενο από μια TV που χρωματίζει σε 4:2:0 τώρα θα είχες… πονοκέφαλο. Τα γράμματα δε θα ήταν καθαρά και στις άκρες τους θα υπήρχε μια μικρή “θολούρα”. Γιατί αυτό; Γιατί ένας χαρακτήρας, ένα γράμμα, δεν απασχολεί πολλά pixels. Τα ελάχιστα αυτά pixels θα ομαδοποιηθούν σε ένα γκρουπ των 8 pixels. Για να αποφασιστεί ποια pixels θα γίνουν μαύρα και ποια θα γίνουν άσπρα, εξαρτάται από τα γειτονικά τους. Επειδή λοιπόν είναι ελάχιστα τα απαιτούμενα pixels, δεν υπάρχει αρκετή πληροφορία γύρω τους για να τα αποδώσει σωστά. Το έντονο λευκό της σελίδας με το μαύρο του κειμένου θα μοιάζει με μουτζούρα.
Ευτυχώς αν είσαι σε τηλεόραση 4Κ αυτό θα αργήσεις να το δεις, αλλά θα νοιώσεις τη δυσκολία στην όραση αν διαβάσεις για αρκετή ώρα. Εδώ λοιπόν έρχεται και η ουσιαστική διαφορά με τα monitors που είναι φτιαγμένα για υπολογιστή.
4:4:4
Κάθε monitor υπολογιστή, ανεξάρτητα με το κόστος και τις επιδόσεις του σε Hz, παίζει σε 4:4:4. Δηλαδή δίνει σε κάθε pixel τη δυνατότητα να απεικονιστεί ανεξάρτητα απο τα γειτονικά του. Η λογική των blocks παραμένει, όμως δίνει σε κάθε pixel απόλυτη αυτονομία.
Δε θα συναντήσεις θολό κείμενο σε PC Monitor. Αν κάνεις εργασίες που βασίζονται στη λεπτομέρεια δε θα πονέσεις τα μάτια σου. Η επεξεργασία εικόνας, κειμένου και κάθε λεπτοδουλειά θα γίνεται με ακρίβεια και ξεκούραστα. Αυτό θα βελτιώνεται κατακόρυφα όσο μεγαλώνεις την ανάλυση. Περισσότερα pixels σημαίνει περισσότερη ακρίβεια. Ακρίβεια που έχει και η τηλεόραση, αρκεί να υποστηρίζει Chroma Subsampling 4:4:4.
Άλλα πλεονεκτήματα
Ενα εξειδικευμένο PC Monitor έχει και άλλα χαρακτηριστικά που δεν βρίσκεις εύκολα σε τηλεόραση. Ένα βασικότατο είναι οι επιπλέον συνδέσεις. Αν έχεις πολλές οθόνες στο γραφείο σου μπορεί να θέλεις να τις συνδέσεις ολες μαζί με Display Port. Αυτό δεν θα το συναντήσεις εύκολα σε τηλεόραση. Επίσης, θα είναι λεπτότερα αφού δεν θα χρειάζεται να έχουν τόσες πολλές HDMI, ούτε αποκωδικοποιητή. Σημαντικό είναι πως δεν έχουν ενσωματωμένα ηχεία (συνήθως) αφού τον ήχο τον ακούς από τα πολύ καλύτερα ηχεία του υπολογιστή σου. Τέλος, υπάρχουν πολλοί τρόποι να τοποθετήσεις ενα PC Monitor στο γραφείο. Με τη βάση του ή με έναν βραχίονα για να περιστρέφεται κατά βούληση. Μπορείς να το γυρίσεις κάθετα ή να το αφήσεις οριζόντια. Η τηλεόραση μπαίνει κάπου και μένει εκεί. Δες το και σαν θέμα κόστους. Θέλεις να πληρώνεις τα χαρακτηριστικά που χρειάζεσαι, στη συσκευή που τα χρειάζεται.
Ποιες τηλεοράσεις μπορούν να παίξουν σε υπολογιστή;
Σίγουρα όσες έχουν Chroma Subsampling 4:4:4 και ξεπερνούν σε ανάλυση τα 1080p (Full HD). Ιδανικά θα διάλεγες κάτι σε 4Κ resolution, με λεπτό frame για να μην σου γεμίζει άσκοπα το γραφείο. Πρόσεξε τις εισόδους σήματος. Πέρα από την σίγουρη HDMI τι άλλο μπορεί να χρειαστείς στο μέλλον;
