Το μεγάλο πλεονέκτημα του ηλεκτρονικού βιβλίου είναι ότι δεν χρειάζεται να το κουβαλάς μαζί σου. Σε ένα e-reader app για tablet έχεις αποθηκευμένα μερικές δεκάδες ή και εκατοντάδες βιβλία θυσιάζοντας λίγα Megabytes αποθηκευτικού χώρου.
Δεν υπάρχει η ανάγκη για σελιδοδείκτες και στυλό για να υπογραμμίσεις τα σημεία που σου προκάλεσαν το ενδιαφέρον, αφού όλα αυτά βρίσκονται ενσωματωμένα στο app που χρησιμοποιείς για ανάγνωση. Δεν είναι απαραίτητο να έχεις μαζί σου κάποιο εξειδικευμένο λεξικό. Ένα διαφορετικό app μπορεί να κάνει την αναζήτηση μια λέξης πολύ εύκολα. Ένα απλό copy – paste αρκεί για να ανακαλύψεις έναν θησαυρό από συνώνυμα και ερμηνείες για μια λέξη. Αν ακόμα δεν έχεις πειστεί για την αξία του ηλεκτρονικού βιβλίου, σκέψου ότι μπορείς να μοιραστείς τα ενδιαφέροντα αποσπάσματα με τους φίλους σου στα Social Media και να κατεβάσεις τις εκδόσεις που θα σου προτείνει η παρέα σου μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα. Αν έχεις απορίες σχετικά με ότι διαβάζεις μπορείς να ελέγξεις τη βιβλιογραφία του τόμου με ένα click. Και φυσικά μπορείς πάντα να στείλεις ένα e-mail στον συγγραφέα ή να τον βρεις στο Twitter και να του πεις τη γνώμη σου.
Φυσικά κανείς δεν πρόκειται να ισχυριστεί ότι το κλασικό βιβλίο είναι «άχρηστο» και ότι τη εποχή του ήρθε και παρήλθε. Το αντίθετο μάλιστα. Η αίσθηση και οι ευκολίες που μας δίνει το κλασικό έντυπο βιβλίο δεν θα ξεπεραστούν εύκολα. Πέρα από την εντύπωση που κάνει μια έντυπη έκδοση στο μάτι και στο χέρι, μια προσεγμένη βιβλιοδεσία και η δυνατότητα να σου υπογράψει ο συγγραφέας το αντίγραφό σου δεν συναντώνται στην ηλεκτρονική έκδοση. Επίσης, χάνονται οι έννοιες του συλλεκτικού και της αξίας μιας παλαιάς ή περιορισμένης έκδοσης.
Όλα αυτά βέβαια έχουν να κάνουν περισσότερο με την εντύπωση που θα αφήσει ένα υλικό αντικείμενο και λιγότερο με την ουσία ενός βιβλίου. Η οποία είναι να αναπαράγει και να μεταδώσει τις ιδέες του. Η καλύτερη λύση ίσως είναι να έχεις μια ηλεκτρονική και μια έντυπη έκδοση του κάθε βιβλίου. Πάρα πολλά βιβλία σου δίνουν τη δυνατότητα αυτή. Εάν αγοράσεις την έντυπη έκδοση σου δίνουν και την ηλεκτρονική ή αντίστροφα. Ίσως χωρίς κάποιο επιπλέον κόστος ή μπορεί με κάποιο μικρό αντίτιμο, πολύ μικρότερο από την εκ’ νέου αγορά του βιβλίου. Όλα αυτά δείχνουν ότι η τεχνολογία έχει προχωρήσει αρκετά ώστε να μπορεί να αγγίξει το ενδιαφέρον και των φανατικότερων βιβλιοφάγων. Οι συσκευές που προσπαθούν να το πετύχουν αυτό είναι πάρα πολλές.
Πώς να ξεκινήσεις να αξιολογείς τις πιθανές συσκευές
Για αρχή πρέπει να δώσεις μεγάλη σημασία στο μέγεθος της συσκευής. Οι διαστάσεις και το βάρος θα παίξουν σημαντικότατο ρόλο αφού θα πρέπει η συσκευή να κάθεται άνετα στο χέρι σου, χωρίς να κουράζει ή να είναι άβολη. Δεν είναι τυχαίο που τα περισσότερα βιβλία βγαίνουν σε λίγο-πολύ σταθερές διαστάσεις. Η κλασική σελίδα μεγέθους Β5 είναι αρκετά μεγάλη για να χωρέσει μπόλικο κείμενο και αρκετά μικρή για την κρατάς με το ένα χέρι. Βιβλία αυτής της διάστασης είναι εύκολο να τακτοποιηθούν στην τσάντα σου, στον χαρτοφύλακα ή ακόμα και στην εσωτερική τσέπη του μπουφάν σου.
Όταν μιλάμε για ηλεκτρονικές συσκευές που θα αντικαταστήσουν το βιβλίο, η γνώση των διαστάσεων του κλασικού βιβλίου είναι πολύ χρήσιμη. Περίπου σε αυτό το μέγεθος βρίσκεις μικρά tablet ή γιγάντια κινητά. Δεν είναι όμως πάντα βολική μια ηλεκτρονική συσκευή τέτοιων διαστάσεων. Είναι λοιπόν λογικό να θέλεις να βολευτείς με κάτι που θα έχει διαφορετικό μέγεθος από αυτό του βιβλίου.
Είναι το κινητό τηλέφωνο η καλύτερη λύση;
Μουσική, βιβλία, εικόνες και βίντεο. Είναι όμως το smartphone η ιδανική συσκευή για να αναπαράγει όλα αυτά; Σίγουρα είναι πάντα εκεί όταν τη χρειάζεσαι όμως η μικροσκοπική «οθονίτσα» του δεν θα σε βοηθήσει και πολύ αν προσπαθήσεις να διαβάσεις κείμενο ή comics. Και ναι, οι 6 ίντσες είναι μικροσκοπικές όταν μιλάμε για comics ή βιβλία που έχουν πολλές εικόνες. Εκεί χρειάζεσαι κάτι μεγαλύτερο για να μην ζορίζεις τα μάτια σου στο μικροσκοπικό κείμενο και για να μην περάσεις όλη σου τη ζωή κάνοντας ατελείωτο scrolling. Η μπαταρία θα πέσει απότομα γιατί σίγουρα θα έχεις ανοιχτό το 4G, το Wi-Fi και ίσως και το GPS. Το NFC μπορεί να μην καταναλώνει πολύ μπαταρία αλλά σε συνδυασμό και με το πάντα ενεργοποιημένο Bluetooth θα κάνουν την μπαταρία του κινητού σου να γονατίσει πολύ γρήγορα. Προσανατολίσου σε κάτι καταλληλότερο.
Το tablet
Το tablet φαίνεται να γεφυρώνει αρκετά καλά το χάσμα μεταξύ της ανάγκης για διάβασμα και της διάρκειας της μπαταρίας. Έρχεται σε αρκετά σχήματα για να ικανοποιήσει όλες τις παλάμες και τις ιδιοτροπίες. Είναι αστείο πως από το αρχαίο πινάκιο (tablet) περάσαμε στον πάπυρο, μετά στο χειρόγραφο, αρκετά βήματα μετά στο βιβλίο… και τώρα επιστρέφουμε πάλι στο tablet αλλά με διαφορετικά δεδομένα. Τα σημερινά tablets ικανοποιούν τις περισσότερες από τις ανάγκες σου για μελέτη «on the go». Μπορούν να «κουβαλήσουν» περισσότερα βιβλία από όσα θα διαβάσεις σε όλη σου τη ζωή, χωρίς να σε βαρύνουν ούτε ένα γραμμάριο. Σου δίνουν τη δυνατότητα να μεταπηδήσεις από το ένα βιβλίο στο άλλο σε δευτερόλεπτα, να κρατήσεις σημείωσες και να διαβάσεις την μεταφρασμένη έκδοση σε οποιαδήποτε γλώσσα. Το μέγεθός τους είναι μελετημένο ώστε να μπορείς να τα μεταφέρεις με μεγαλύτερη ευκολία από αυτή του βιβλίου. Δεν χρειάζεσαι εξωτερικό φωτισμό για να διαβάσεις αφού η οθόνη φωτίζεται πάντα, και με τον τρόπο και την ένταση που εσύ θες. Δεν είναι όμως όλα ρόδινα…
Τα «προβλήματα» αρχίζουν και πάλι με την διάρκεια της μπαταρίας. Όσο μεγάλη και να είναι η μπαταρία ενός tablet θα χρειαστεί να προσέξεις αρκετά πώς την χρησιμοποιείς. Αν το βιβλίο διαβάζεται οποιαδήποτε στιγμή χωρίς άγχος για μπαταρίες, το tablet θέλει πάντα να… νοιώθει τον φορτιστή δίπλα του. Αν και θα έχει αντοχές για αρκετές ώρες, το πιθανότερο είναι να το χρησιμοποιείς και για άλλες δουλειές, οπότε αναγκαστικά η μπαταρία του θα ζορίζεται αρκετά. Εδώ έρχεται στο παιχνίδι η ποιότητα, το είδος και το μέγεθος της οθόνης. Διάλεξε ανάμεσα σε μεγάλη οθόνη που χωράει αρκετές γραμμές κειμένου αλλά θα σου καταναλώνει τη μπαταρία γρήγορα, η μια μικρότερη οθόνη που δεν θα χωράει περισσότερο από μια σελίδα τη φορά αλλά θα «χορταίνει» με λιγότερη ενέργεια.
Προτιμάς να διαβάζεις comics και graphic novels;
Τότε να ξέρεις ότι θα χρειαστείς μια μεγάλη οθόνη. Δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από το να προσπαθείς να διαβάσεις έναν διάλογο και να αναγκάζεσαι να κάνεις συνεχώς zoom-in και zoom-out. Οι ιδανικότερες διαστάσεις για να διαβάσεις ένα comic είναι παραδόξως οι 2:3. Για να το πούμε καλύτερα, οι διαστάσεις δεν χρειάζεται να είναι μεγάλες όταν υπάρχει αυτό το aspect ratio. Το μοναδικό tablet που θα βρεις αυτή τη στιγμή σε αυτές τις αναλογίες είναι η σειρά Surface της Microsoft. Πρόκειται για μία από τις πιο ολοκληρωμένες λύσεις αυτή τη στιγμή σε tablet αφού η Microsoft φρόντισε να κάνει κάθε Surface έναν δυνατό υπολογιστή, και όχι ένα απλό tablet. Έχε στο νου σου ότι για διάβασμα αυτή είναι μέχρι τώρα η καλύτερη αναλογία. Αν όμως δεν σε ενδιαφέρει τόσο η μελέτη των comics αλλά είσαι περισσότερο του κλασικού βιβλίου τότε θα δεις ότι σε βολεύει οποιοδήποτε aspect ratio. Εκεί θα έχει νόημα να κοιτάς περισσότερο τις διαστάσεις και το γενικότερο μέγεθος του tablet παρά να νοιάζεσαι για το aspect ratio.
Η ποιότητα της οθόνης δεν σε απασχολεί και πολύ. Στο 90% του χρόνου θα χρειάζεται να κοιτάς μαύρα γράμματα σε λευκό background. Οποιαδήποτε ποιότητα οθόνης και αν διαλέξεις αυτό θα το κάνει σωστά. Ένα πάρα πολύ οικονομικό tablet θα δουλέψει μια χαρά, όμως να είσαι έτοιμος να κάνεις άλλες εκπτώσεις. Ένα πολύ οικονομικό tablet πιθανότατα να μην έχει αξιόπιστη μπαταρία. Στις πρώτες φορτίσεις δεν θα δεις κάποια διαφορά αλλά μετά τους πρώτους μήνες θα φοβάσαι ότι θα ξεμείνεις από ρεύμα γρήγορα. Μην πέσεις στη παγίδα και πείσεις τον εαυτό σου λέγοντας: «Το θέλω μόνο για διάβασμα, θα πάω στη φθηνότερη λύση». Δεν θα έπαιρνες ένα αγαπημένο βιβλίο σε μια κακή έκδοση. Κανείς δεν θα διάβαζε ένα βιβλίο με σελίδες κακής εκτύπωσης και κακή ποιότητα βιβλιοδεσίας.
Η κόπωση των ματιών
Ανεξάρτητα με την ποιότητα του tablet η παρουσία και μόνο της οθόνης σημαίνει ότι θα κουραστούν τα μάτια σου μετά από κάποια ώρα. Όλες οι οθόνες λειτουργούν ως εξής: Κάθε pixel ενεργοποιείται μερικές χιλιάδες φορές το δευτερόλεπτο. Κάθε pixel ανανεώνεται με έναν ρυθμό που μετράμε σε Hz. Ο εγκέφαλος και τα μάτια δεν το αντιλαμβάνονται αυτό και θεωρούν ότι η εικόνα είναι σταθερή. Όμως αυτό το διαρκές «άναψε-σβήσε» τελικά θα σε κουράσει χωρίς να καταλάβεις το γιατί. Δεν είναι λίγες οι φορές που σε έπιασε πονοκέφαλος μετά από αρκετές ώρες μπροστά από τον υπολογιστή. Η λύση σε αυτό; Μια οθόνη e-paper.
Το e-paper είναι μια αρκετά παλιά τεχνολογία που χρησιμοποιεί ένα είδος ηλεκτρονικού μελανιού στην θέση των pixels. Αυτό το ηλεκτρονικό μελάνι δεν χρειάζεται να ανανεωθεί και μπορεί να διατηρήσει τη θέση του (θεωρητικά) για πάντα. Αυτό σημαίνει ότι ένα tablet με οθόνη e-paper δεν τραβάει ενέργεια όσο είναι σε λειτουργεία, παρά μόνο όταν χρειαστεί να αλλάξει αυτό που προβάλλεται. Μπορείς να χαζέψεις το εξώφυλλο του βιβλίου για όσες ώρες θέλεις χωρίς να κλέψεις ούτε ένα μιλιαμπερώριο από την μπαταρία. Εκτοξεύεις στα ύψη τη διάρκεια και τη ζωή της μπαταρίας και δεν χρειάζεσαι τόσο πολύ το powerbank. Εδώ θα αναρωτιέσαι «γιατί δεν είναι όλα τα tablet έτσι;». Δυστυχώς, το e-paper έχει και αυτό τα προβλήματά του. Οι οθόνες σπάνια είναι έγχρωμες και αν τύχει και βρεις κάποια με χρώμα, αυτά δεν θα είναι πολλά. Μπορεί να περιοριστείς σε μερικές εκατοντάδες αντί για τα εκατομμύρια που προσφέρουν οι τυπικές οθόνες. Και πέρα από αυτό οι ρυθμοί ανανέωσης είναι πάρα πολύ άσχημοι. Για να σβήσει η μία εικόνα και να εμφανιστεί η επόμενη μπορεί να χρειαστεί και μισό δευτερόλεπτο. Κάτι καταστροφικό για οτιδήποτε άλλο εκτός από διάβασμα κειμένου. Η λύση αυτή λοιπόν είναι ιδανική μόνο για αυτόν που θα χρησιμοποιήσει τη συσκευή του μονάχα για διάβασμα βιβλίων.
Οτιδήποτε και αν διαλέξεις, μια καλή θήκη είναι πάντα ένα καλό αξεσουάρ
Εφόσον το gadget σου θα παίζει τον ρόλο του βιβλίου δεν θα ήταν κακή ιδέα να του βρεις μια δερμάτινη θήκη για tablet που να παραπέμπει σε κάτι έντυπο, κάτι παραδοσιακό. Η αίσθηση του καλού υλικού στο χέρι σου θα κάνει μεγάλη δουλειά στο να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ υλικού και άυλου. Το ίδιο ισχύει και για την ποιότητα κατασκευής του gadget σου. Το φθηνό πλαστικό δεν θα δώσει την αίσθηση της ποιότητας. Αντίθετα μια κατασκευή που περιλαμβάνει μέταλλο και γυαλί στο σώμα του, συνδυαστικά με μια όμορφη θήκη, θα σε κάνει να μη θες να το αφήσεις από το χέρι σου. Και τότε θα δεις ότι θα αρχίσεις να διαβάζεις και πολύ περισσότερα βιβλία…
