Από την Ιωάννα Σταμούλου
Τα τελευταία χρόνια γίνεται συχνά λόγος για τα αντιοξειδωτικά και τις ευεργετικές τους ιδιότητες. Γνωρίζουμε όμως τι πραγματικά είναι;
Πρόκειται για φυσικές ουσίες που περιέχονται στις τροφές που καταναλώνουμε. Αυτές δεσμεύουν τις ελεύθερες ρίζες στον οργανισμό κι επιβραδύνουν την οξείδωση. Δηλαδή την καταστροφή των κυττάρων.
Η οξείδωση είναι μια χημική διαδικασία που γίνεται τόσο στον εξωτερικό χώρο όσο και στον οργανισμό μας. Όσο για τις ελεύθερες ρίζες είναι ουσίες που υπάρχουν στο περιβάλλον. Προέρχονται είτε από ανθρωπογενείς παράγοντες (κάπνισμα, ατμοσφαιρική ρύπανση, υπερβολική έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία) είτε από φυσικές διεργασίες που συμβαίνουν στο πλαίσιο της αναπνοής και των διαδικασιών γήρανσης σε όλα τα έμβια όντα.
Αντιοξειδωτικά ονομάζονται βέβαια και τα συντηρητικά. Οι χημικές ή φυσικές ουσίες δηλαδή που προστίθενται σε τρόφιμα και καλλυντικά του εμπορίου με σκοπό τη διατήρησή τους για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Τα οφέλη προς τον οργανισμό
Είναι αδύνατο να αποφύγουμε τη δράση των ελευθέρων ριζών, εφόσον η ζωή μας είναι άμεσα εξαρτώμενη από την αναπνοή και την επαφής μας με το περιβάλλον. Ωστόσο ο ανθρώπινος οργανισμός έχει αναπτύξει μηχανισμούς αντιμετώπισής τους με τη βοήθεια των αντιοξειδωτικών ουσιών που προσλαμβάνουμε κυρίως μέσω της διατροφής. Τα αντιοξειδωτικά συμβάλλουν στην εξουδετέρωση των ελευθέρων ριζών του οξυγόνου, που επιτίθενται στα κύτταρα προκαλώντας ή επιταχύνοντας φυσικές διαδικασίες όπως η γήρανση, καθώς και την εκδήλωση χρόνιων βλαβών και νοσημάτων όπως οι καρδιοπάθειες και ο καρκίνος. Όταν οι ελεύθερες ρίζες του οξυγόνου υπερτερούν των αντιοξειδωτικών ουσιών, οι φθορές των κυττάρων είναι αναπόφευκτες. Η καθημερινή πρόσληψη αντιοξειδωτικών συμβάλλει στην πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων, ενώ μειώνει τον κίνδυνο θρομβώσεων και τη συσσώρευση αιμοπεταλίων.
Πηγές πρόσληψης αντιοξειδωτικών
Τα αντιοξειδωτικά είναι πολύτιμα για τον άνθρωπο γιατί ενισχύουν την άμυνα του οργανισμού. Ευτυχώς τα βρίσκουμε σε μια ποικιλία τροφίμων, που είναι εύκολο να ενταχθούν στο καθημερινό μας διαιτολόγιο.
Βιταμίνη C: Είναι ισχυρό αντιοξειδωτικό, συμμετέχει στον σχηματισμό του κολλαγόνου και δίνει ελαστικότητα στο δέρμα. Βρίσκεται σε ορισμένα φρούτα (εσπεριδοειδή, ακτινίδια, φράουλες) και λαχανικά (λάχανο, σπανάκι).
Βιταμίνη Ε: Από τα πιο ισχυρά αντιοξειδωτικά, που αποκαλείται και βιταμίνη «αντι-γήρανσης». Συμβάλλει στην αναγέννηση των κύτταρων και βοηθά στη διατήρηση της υγείας των μεμβρανών τους. Βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στα φυτικά έλαια (ελαιόλαδο, ηλιέλαιο κ.α) σε ξηρούς καρπούς (καρύδια, φουντούκια, αμύγδαλα κλπ), σε δημητριακά ολικής άλεσης και στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όπως το σπανάκι και το μαρούλι.
Βήτα-καροτένιο: Χαρακτηριστική χρωστική ουσία όλων των κόκκινων ή πορτοκαλί φρούτων και λαχανικών. Βρίσκεται στα καρότα, στις πιπεριές, στο καρπούζι, στα κόκκινα μούρα (βατόμουρα, σμέουρα, φράουλες), στο μαύρο σταφύλι και στο λάχανο.
Λυκοπένιο: Μια ακόμη χρωστική ουσία με αντιοξειδωτική δράση που είναι αντικείμενο έρευνας και για την πιθανή συμβολή του στην πρόληψη του καρκίνου του προστάτη. Βρίσκεται κυρίως στις ντομάτες και στο καρπούζι.
Πολυφαινόλες (φλαβονοειδή, τανίνες, κατεχίνες, ανθοκυανίνες): Περιέχονται στο μαύρο και στο πράσινο τσάι, στα σταφύλια και στο κρασί, στις φράουλες, στο κακάο και στη σοκολάτα.
Ψευδάργυρος και σελήνιο: Ο ψευδάργυρος βρίσκεται κυρίως στα θαλασσινά και στο κρέας και το σελήνιο βρίσκεται στα γαλακτοκομικά προϊόντα, σε ψάρια, και στους ξηρούς καρπούς.
Το top 10 των τροφών με τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά
- Βατόμουρα: 5,75 millimoles / 100g
- Καρύδια: 3,72 millimoles / 100g
- Φράουλες: 3,58 millimoles / 100g
- Μαγειρεμένες αγκινάρες: 3,56 millimoles /100g
- Cranberries: 3,13 millimoles / 100g
- Σμέουρα: 2,87 millimoles / 100g
- Μύρτιλα: 2,68 millimoles /100g
- Γαρίφαλα: 2,64 millimoles / 100g
- Χυμός σταφυλιού: 2,56 millimoles /100g
- Χυμός από cranberries: 2,47 millimoles /100g