Από την Ιωάννα Σταμούλου
Φυτρώνει παντού στην Ελλάδα γι’ αυτό και τη συναντάμε σχεδόν σε κάθε περίπατο στην εξοχή. Κι επειδή όπου μας βρει μας τσιμπάει, αποφεύγουμε συστηματικά την επαφή μαζί της. Κι όμως η τσουκνίδα και τρώγεται και πίνεται και μας κάνει καλό
Στην Ελλάδα είναι αυτοφυής και η καταγωγή της γενικότερα θεωρείται η Ευρώπη, αν και φυτρώνει σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες και στον Καναδά. Η επιστημονική ονομασία της είναι urtica dioica της οικογένειας Urticaceae της οποίας το όνομα προέρχεται από το λατινικά uro που σημαίνει «κάψιμο». Υπάρχουν περισσότερα από 500 είδη τσουκνίδας σε όλο τον κόσμο. Ο δρόμος μας έχει διασταυρωθεί άπειρες φορές με πολλά από αυτά, αλλά απομακρυνόμαστε μόλις την ξεχωρίσουμε ανάμεσα στα άλλα χόρτα γιατί ξέρουμε τι μας περιμένει.
Η τσουκνίδα αναπτύσσεται κατά συστάδες και κάποιες φορές μεγαλώνει πολύ. Με τις χαρακτηριστικές ορατές κι αόρατες βελόνες της σε φύλλα και βλαστούς τσιμπάει κάθε πλάσμα που θα την αγγίξει προξενώντας κάψιμο και κνησμό στο σημείο που θα έρθει σε επαφή μαζί της. Ευτυχώς, η φαγούρα δεν κρατάει για πολύ. Μετά από ώρα δεν υπάρχει κανένα σύμπτωμα. Το αντίδοτο είναι η μολόχα. Κόβουμε λίγα φύλλα μολόχας, τα τρίβουμε στο σημείο όπου μας τσίμπησε η τσουκνίδα και ο πόνος περνάει σε λίγα λεπτά.
Λίγη ιστορία
- Ο άνθρωπος χρησιμοποιεί την τσουκνίδα από τους προϊστορικούς χρόνους. Στη Δανία βρέθηκε σε τάφο ιστός τσουκνίδας που χρονολογείται από την Εποχή του Χαλκού. Επίσης, υπάρχουν ενδείξεις ότι στη νεολιθική εποχή ίνες τσουκνίδας έχουν χρησιμοποιηθεί στη δημιουργία χορδών.
- Στην αρχαία Ελλάδα την εκτιμούσαν ιδιαίτερα και τη θεωρούσαν φαρμακευτικό φυτό. Μάλιστα τη χρησιμοποιούσαν από διουρητικό ως και καθαρτικό.
- Τα ρωμαϊκά στρατεύματα του Καίσαρα έφεραν τσουκνίδα από την Αγγλία και λόγω των ασυνήθιστα ανθεκτικών ινών της, τη χρησιμοποίησαν στην κατασκευή υφασμάτων.
- Στη Σκωτία η τσουκνίδα χρησιμοποιήθηκε στην κλωστοϋφαντουργίατον 17ο αιώνα και με τις ίνες της κατασκεύαζαν ανθεκτικά υφάσματα.
- Στην Αμερική και σε κάποιες χώρες της Ευρώπηςέφτιαχναν με τις ίνες της και δίχτυα αλιείας.
- Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου η Γερμανία και η Αυστρία έφτιαχναν τις στρατιωτικές στολές τους με ίνες τσουκνίδας ως υποκατάστατο του βαμβακιού.
- Οι Ινδιάνοι χρησιμοποιούσαν την τσουκνίδα για την θεραπεία της ακμής, της διάρροιας και των λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος.
Διατροφική Αξία και ιδιότητες
Η τσουκνίδα είναι πλούσια σε βιταμίνες A, C, E, Κ, B1, B2, B3 και Β5. Περιέχει επίσης λιπαρά οξέα, ασβέστιο, φλαβονοειδή, σίδηρο, φυλλικό οξύ, θείο, κάλιο, μαγνήσιο, μαγγάνιο, φώσφορο, σελήνιο, ψευδάργυρο και πολλά φυτοχημικά στοιχεία όπως λυκοπένιο, β-καροτένιο, καφεϊκό οξύ, μηλικό οξύ, οξικό οξύ και βεταϊνη που εμποδίζουν τη δημιουργία ελεύθερων ριζών. Η τσουκνίδα είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη σαν βότανο και θεωρείται στυπτικό, αιμοστατικό, αντιαναιμικό, αντιδιαβητικό και με διουρητικές ιδιότητες. Επίσης έχει αντιφλεγμονώδεις, αναλγητικές και αποχρεμπτικές ιδιότητες και μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην ανακούφιση από αναπνευστικές δυσκολίες, γι’ αυτό και το τσάι τσουκνίδας είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό στη θεραπεία του βήχα.
Χρήση στην κουζίνα
Οι τσουκνίδες γίνονται μόνες τους ή παρέα με άλλα χόρτα φανταστική χορτόπιτα και τσιγαριαστά χόρτα που στην κατσαρόλα κάνουν εξαιρετική παρέα με όσπρια. Γίνονται επίσης σούπα και τώρα τελευταία χυμός και αφέψημα που είναι ιδιαίτερο τονωτικό και αντιφλεγμονώδες, ενώ χάρη στις διουρητικές ιδιότητές του βοηθάει στην απώλεια βάρους και την καταπολέμηση της κυτταρίτιδας. Οι Ιταλοί κάνουν τις τσουκνίδες και ριζότο που εδώ στην Ελλάδα θα λέγαμε τσουκνιδοπίλαφο. Σε κάθε περίπτωση, να θυμάστε ότι πάντα μα πάντα, όταν διαχειριζόμαστε τσουκνίδα, από τη στιγμή που θα τις μαζέψουμε μέχρι τη στιγμή που θα τις ζεματίσουμε, πρέπει να φοράμε γάντια.
