Η καλή βραδινή φωτογράφιση είναι για τη φωτογραφία, σε επίπεδο εξοπλισμού, αλλά και δεξιότητας, κάτι σαν ιεροτελεστία. Πολλά εξαρτώνται από τη μηχανή που έχει ο καθένας στα χέρια του, αφού καθορίζει τα όρια στα οποία μπορεί να κινηθεί, αλλά και από την εφαρμογή βασικών αρχών της φωτογραφίας. Κι εμείς είμαστε εδώ για να σε βοηθήσουμε να κάνεις τα πρώτα σας βήματα στη “σκοτεινή” πλευρά της φωτογραφίας.
Φωτογραφίες σαν και αυτήν δεν θέλουν κόπο αλλά τρόπο.
Όλα για το φως
Κάθε φωτογραφική μηχανή χρειάζεται φως. Χωρίς φως, κάποιου είδους, κάποιας έντασης, δεν υφίσταται φωτογραφία. Αυτό που αλλάζει από μηχανή σε μηχανή είναι η ικανότητά της να αιχμαλωτίζει φως, δηλαδή το πόσο φως χρειάζεται, σε σχέση με άλλες μηχανές, για να αποτυπώσει αυτό που μας ενδιαφέρει. Τι κάνουμε λοιπόν για να σιγουρευτούμε ότι η μηχανή προσλαμβάνει όσο το δυνατόν περισσότερο φως;
Διάφραγμα
Παρατηρήστε το συσχετισμό αριθμών και ανοίγματος στο διάφραγμα.
Το διάφραγμα είναι ό,τι και η κόρη του ματιού. Όσο πιο ανοιχτό, τόσο περισσότερο φως περνάει. Όπως η κόρη διαστέλλεται σε χαμηλό φωτισμό για να βλέπουμε καλύτερα, έτσι μπορεί να ανοίξει περισσότερο το διάφραγμα ενός φακού για να πετύχουμε το ανάλογο φαινόμενο. Οι μηχανές επιτρέπουν τέτοια προσαρμογή, πάντα στα όρια του φακού. Το μέγεθος του διαφράγματος φαίνεται από αριθμό που “προλογίζεται” από το γράμμα f. Όσο πιο μικρός ο αριθμός, τόσο πιο ανοιχτό το διάφραγμα. Και το αντίστροφο.
Ταχύτητα κλείστρου
Ίδιες συνθήκες, άλλη ταχύτητα, τελείως διαφορετικό αισθητικό αποτέλεσμα.
Το κλείστρο με τη σειρά του είναι ό,τι και το βλέφαρο. Ανοίγει, κλείνει, αφήνει φως να περάσει, δεν αφήνει φως να περάσει. Όσο παραπάνω μένει ανοιχτό, τόσο περισσότερο φως περνάει προς το μάτι και, στην περίπτωσή μας, στον αισθητήρα της μηχανής. Οι διαθέσιμοι χρόνοι κυμαίνονται από δευτερόλεπτα και, συχνότερα, έως κλάσματα, ακόμη και χιλιοστά του δευτερολέπτου. Ο μεγάλος χρόνος αφήνει περισσότερο φως. Αλλά και περιθώριο να βγει “κουνημένη” η φωτογραφία.
Ίδιες συνθήκες, άλλη ρύθμιση ISO. Όλα μετρούν.
ISO
Το φως έφτασε στον αισθητήρα. Αυτός όμως τι κάνει; Κάθε αισθητήρας χαρακτηρίζεται από κάποιο εύρος ρυθμιζόμενης ευαισθησίας που σημειώνεται σε ISO. Ο μεγαλύτερος αριθμός ISO σημαίνει ότι η μηχανή μπορεί να δουλέψει με λιγότερο φως. Στον αντίποδα, έχουμε περισσότερο “κόκκο” στη φωτογραφία, οπότε χάνουμε σε λεπτομέρεια και ευκρίνεια.
Τρίποδο
Σε όλα τα σενάρια βραδινής φωτογράφισης είναι εύκολο να καταλήξουμε με θολή φωτογραφία και κόκκο χωρίς την κατάλληλη προσοχή, συνθήκες κ.λπ. Το τρίποδο είναι σημαντικό βοήθημα αφού υπάρχουν περιπτώσεις που ακόμη και ο ακούσιος κραδασμός που προκαλεί το χέρι μας καθώς πατάει το πλήκτρο του κλείστρου της μηχανής, ή καμιά φορά και εκείνος που προκύπτει από τον παλμό μας, είναι αρκετός για να χαλάσει μια απαιτητική λήψη σε πραγματικά δύσκολες συνθήκες.
Με λίγη εξάσκηση θα… ζωγραφίζεις
RAW/JPEG
Με εξαίρεση την πλειοψηφία των μηχανών compact, όλες οι άλλες μπορούν να αποθηκεύσουν φωτογραφίες και σε μορφή RAW (εκτός από JPEG). Τα αρχεία RAW έχουν μεγαλύτερο όγκο και γεμίζουν πιο εύκολα το αποθηκευτικό σας μέσο. Αυτά τα αρχεία είναι πάντα προτιμότερα διότι αποθηκεύουν ασυμπίεστη την πληροφορία της εικόνας και, κυρίως, επιτρέπουν πολύ πιο έντονη επεξεργασία κατόπιν εορτής χωρίς ανησυχία για την αλλοίωση της αρχικής πληροφορίας. Αντίθετα τα αρχεία JPEG “χάνουν” όσο περισσότερο τα πειράζουμε. Και κάθε είδους απώλεια είναι το πρώτο πράγμα που έχει νόημα να αποφεύγουμε. Το ίδιο πλάνο σε κακό φωτισμό μπορεί να “φτιάχνει” με επεξεργασία αν έχουμε αρχείο RAW, αλλά να μην έχει ελπίδα, όσες προσπάθειες και αν κάνουμε, εφόσον το έχουμε σε μορφή JPEG.
Ζήτημα ισορροπίας και πειραματισμού
Παρατηρήστε ότι δεν αναφέρουμε πουθενά συγκεκριμένη συνταγή για βραδινή φωτογράφιση. Δεδομένου ότι όλα τα παραπάνω ρυθμίζονται κατά το δοκούν σε χειροκίνητη λειτουργία, η σωστή οδός είναι εκείνη που απαιτούν οι περιστάσεις, επιτρέπει ο εξοπλισμός και οδηγεί στο φωτογραφικό στιλ που επιδιώκει ο ίδιος ο φωτογράφος. Δεν υπάρχει ένας τρόπος. Υπάρχει ο τρόπος σου. Και πρέπει να τον βρεις παίζοντας με τις ρυθμίσεις μέχρι να βρεθείς στις ισορροπίες που προτιμάς.