Από την Ιωάννα Σταμούλου
Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα τσαγιού στεκόμαστε σε γεγονότα και ιδιότητες του τσαγιού που αξίζει να θυμόμαστε.
Το τσάι σαν κρύο και ζεστό αφέψημα καταναλώνεται σήμερα από τον μισό πληθυσμό της γης και με βάση επιστημονικές μελέτες διαθέτει ευεργετικές, τονωτικές και καλλυντικές ιδιότητες για τον άνθρωπο. Παρασκευάζεται με την εμβάπτιση νεαρών φύλλων και φυλλοφόρων οφθαλμών του τεϊόδενδρου (camellia sinensis) σε φρεσκοβρασμένο νερό. Η καλλιέργεια του τεϊόδενδρου και η παραγωγή τσαγιού αποτελούν κύρια πηγή εισοδήματος για εκατομμύρια οικογένειες, στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Η γενική συνέλευση του ΟΗΕ αναγνωρίζοντας τη μακρά ιστορία και τη βαθιά πολιτιστική και οικονομική σημασία του τσαγιού σε όλο τον κόσμο, με το ψήφισμα της 19ης Δεκεμβρίου 2019 κήρυξε την 21η Μαΐου ως Διεθνή Ημέρα Τσαγιού (International Tea Day). Ο συγκεκριμένος εορτασμός προωθεί τη βιώσιμη παραγωγή, κατανάλωση και το εμπόριο τσαγιού. Επίσης, προσφέρει την ευκαιρία να διασφαλιστεί πως ο τομέας του τσαγιού θα συνεχίσει να συμβάλει στη μείωση της ακραίας φτώχειας, στην καταπολέμηση της πείνας και στη διαφύλαξη των φυσικών πόρων.
Αξίζει να θυμόμαστε:
- Η μεγαλύτερη παραγωγός τσαγιού στον κόσμο είναι η Κίνα με 2,5 εκατομμύρια τόνους ετησίως και ακολουθούν η Ινδία με 1,3 εκατ. τόνους και η Κένυα με 440.000 τόνους (στοιχεία FAO, 2017). Από οικονομικής σημασίας, λόγω του ότι μεγάλο ποσοστό της παγκόσμιας παραγωγής τσαγιού καταναλώνεται στις χώρες παραγωγής του, το τσάι έρχεται δεύτερο μετά τον καφέ.
- Όλοι οι τύποι τσαγιού: μαύρο, λευκό, πράσινο και oolong προέρχονται από το τεϊόδεντρο (camellia sinensis) και η διαφορά στο χρώμα και τις ιδιότητες οφείλονται στη διαφορετική επεξεργασία και το βαθμό ζύμωσης που έχουν υποστεί τα φύλλα μετά τη συλλογή τους. Μόνο το κόκκινο τσάι είναι διαφορετικό και προέρχεται από το νοτιοαφρικανικό φυτό Rooibos που σημαίνει κόκκινος θάμνος.
- Το λευκό τσάι έχει υποστεί τη λιγότερη επεξεργασία όλων και διαθέτει τα υψηλότερα επίπεδα αντιοξειδωτικών ουσιών με αντικαρκινική δράση (κυρίως λόγω των φλαβονοειδών), συμβάλλει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, προστατεύει την υγεία της καρδιάς, ενώ διαθέτει και αντιβακτηριακές ιδιότητες.
- Το πράσινο τσάι είναι ελαφρώς πιο επεξεργασμένο από το λευκό, εξαιρετικά πλούσιο σε αντιοξειδωτικά (περισσότερα από το μαύρο, αλλά λιγότερα από το λευκό), κυρίως κατεχίνες, με κυρίαρχη την επιγαλλοκατεχίνη. Συμβάλλει στη ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου και χοληστερίνης στο αίμα, προστατεύει από την αθηροσκλήρωση, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και έχει αντικαρκινικές ιδιότητες.
- Το μαύρο τσάι έχει υποστεί τη μεγαλύτερη επεξεργασία από όλους τους τύπους τσαγιού, αφού τα φύλλα του οξειδώνονται πλήρως, με αποτέλεσμα να αποκτά δυνατό άρωμα, υψηλά επίπεδα καφεΐνης και τη μικρότερη ποσότητα κατεχινών. Μεταξύ άλλων περιέχει κάποιο τύπο πολυφαινολών με αντιφλεγμονώδη δράση που συμβάλλουν και στον έλεγχο της υπερλιπιδαιμίας.
- Το τσάι oolong αντιπροσωπεύει το 2% της συνολικής παγκόσμιας παραγωγής και η φήμη του αυξάνεται λόγω των ευεργετικών του ιδιοτήτων. Έχει υποστεί μεσαίου τύπου ζύμωση, σαν πάντρεμα του κλασικού μαύρου και πράσινου τσαγιού και κουβαλάει τη γεύση, το άρωμα και τις ιδιότητες και των δύο. Είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στη νότια Κίνα και Νοτιοανατολική Ασία και παρασκευάζεται με διαφορετικούς τρόπους που έχουν σαν αποτέλεσμα τις πολλές γευστικές παραλλαγές.
- Το κόκκινο τσάι Rooibos μπορεί να αντικαταστήσει τον καφέ, καθώς τονώνει το νευρικό σύστημα χωρίς να περιέχει καφεΐνη. Βοηθά σε περιπτώσεις αλλεργιών και πεπτικών προβλημάτων.