Από την Ιωάννα Σταμούλου
Γνωστό και ως τσοένι, σαπουνόχορτο, σαπωνάρια, στρούθιον, χαλβαδόριζα, γκολαρία, καλοστρούθι ή αγριογλυκόχορτο, είναι ένα βότανο στο οποίο αποδίδονται πολλές ιδιότητες, θεραπευτικές και μη.
Βότανο με όμορφα λουλούδια και καταγωγή από την Ασία, συναντάται αυτόφυτο από την Ευρώπη ως τη Δυτική Σιβηρία και την Ασία. Αναπτύσσεται σε δροσερά μέρη σε χαμηλά ή μέτρια υψόμετρα κάτω από φράχτες και κατά μήκος της άκρης των δρόμων. Η επίσημη ονομασία του στην βοτανολογία είναι Saponaria officinalis (σαπωνάρια η φαρμακευτική) και είναι γνωστό για τις ιδιότητές του από την αρχαιότητα. Η σκόνη της ρίζας του έχει υπόλευκο χρώμα, πυκνή υφή σε μορφή πούδρας και ουδέτερη μυρωδιά.
Ιδιότητες
Ως θεραπευτικό βότανο είναι γνωστό από την εποχή του Διοσκουρίδη και έλκει την ονομασία του από την κύρια χρήση του που δεν ήταν άλλη από τον καθαρισμό μάλλινων και μεταξωτών υφασμάτων. Μάλιστα αν δοκιμάσουμε να τρίψουμε τα φύλλα του με νερό θα διαπιστώσουμε πως δημιουργείται αφρός! Όσο για τη δεύτερη βασική ονομασία του (χαλβαδόριζα) τη χρωστά στη χρήση του στη ζαχαροπλαστική και συγκεκριμένα στη χαλβαδοποιία. Πιο συγκεκριμένα το εκχύλισμα της χαλβαδόριζας το οποίο προκύπτει από το βράσιμό της σε νερό δίνει ένα υγρό σκούρου χρώματος που προστίθεται στη λευκή καραμέλα, που προκύπτει από το ψήσιμο της ζάχαρης και άλλων γλυκαντικών, πριν αναμειχθεί με το ταχίνι για να παρασκευαστεί ο χαλβάς. Το εκχύλισμα της χαλβαδόριζας της προσδίδει κατάλευκο χρώμα, την ελαστικότητα που απαιτείται και μια ιδιαίτερα μαστιχωτή υφή.
Στο φυτό αποδίδονται και κάποιες θεραπευτικές ιδιότητες* γι’αυτό και κομπρέσες ή λουτρά από το αφέψημά του μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη θεραπεία δερματικών παθήσεων, όπως ατοπική δερματίτιδα, ψωρίαση, έκζεμα, ακμή, δοθιήνες και τριχόπτωση. Επίσης, ως αφέψημα θεωρείται καλό διουρητικό, ιδιαίτερα για όσους υποφέρουν από ρευματισμούς, αρθριτικά και από παθήσεις των νεφρών, καθώς προκαλεί υπερέκκριση των αδένων και βοηθάει την χώνευση. Γενικότερα θεωρείται καθαρτικό, τονωτικό και ορεκτικό, αντιρρευματικό, αποχρεμπτικό και αντιπυρετικό.
Πώς παρασκευάζεται το αφέψημα
Μουλιάζουμε 4 κουταλιές της σούπας ξηρή ρίζα σε 1 λίτρο κρύο νερό για 5 ώρες. Κατόπιν βράζουμε σε χαμηλή φωτιά για 10 λεπτά. Η χορήγηση, η χρήση και η δοσολογία της πρέπει να γίνεται κάτω από ιατρική επίβλεψη, καθώς σε υπερβολική δόση καταστρέφει τα ερυθρά αιμοσφαίρια και προκαλεί παράλυση του κυκλοφοριακού συστήματος.
*Τα βότανα δεν είναι φάρμακα, δεν αποτελούν θεραπεία ούτε αντικαθιστούν την οποιαδήποτε θεραπεία. Εντάσσονται στο πλαίσιο των διατροφικών συνηθειών έτσι ώστε μέσα από τη χρήση τους να ενισχύουν τα αποτελέσματα μιας θεραπείας και πρέπει να χορηγούνται πάντοτε με ιατρική συμβουλή.
