Από την Ιωάννα Σταμούλου
Όσα αξίζει να γνωρίζουμε για τον αρχαίο αυτό σπόρο…!
Ο αμάρανθος μαζί με την κινόα, το φαγόπυρο και κάποιους ακόμα σπόρους ανήκουν στα ψευδοδημητριακά και είναι ένας σπόρος με ιδιαίτερα διατροφικά οφέλη. Έγινε δημοφιλής τα τελευταία χρόνια σαν υγιεινή τροφή, ωστόσο ο αμάρανθος είναι γνωστός εδώ και χιλιετίες. Πατρίδα του είναι η Νότια Αμερική και καλλιεργείται επί εκατοντάδες χρόνια στο Μεξικό, το Περού και τη Γουατεμάλα ενώ στις μέρες έχουν αρχίσει καλλιέργειες σε Ινδία, Νεπάλ και Κίνα.
Ως φυτό ανήκει στην οικογένεια Amaranthaceae και το γένος amaranthus αλλά περιλαμβάνει 3 υπογένη και πολλά ακόμη είδη. Ανάλογα με το είδος το ύψος του κυμαίνεται από 20 εκ. έως 2 μέτρα. Τα φύλλα του μπορεί να είναι σκουροπράσινα ή κόκκινα, τα δε άνθη σχηματίζονται από ταξιανθίες χρώματος μοβέ ή χρυσαφί και μπορεί να φτάσουν σε βάρος μέχρι και 1 κιλό με 500.000 σπόρους! Διάφορα είδη του αμάρανθου είναι γνωστά σε όλον τον κόσμο. Υπάρχουν περίπου 70 γνωστές ποικιλίες μια από αυτές τα γνωστά σε εμάς βλίτα. Μία ακόμα ποικιλία που καλλιεργείται στην Ελλάδα κυρίως για καλλωπιστικούς λόγους, είναι το λεγόμενο λειρί του κόκκορα.
Λίγη ιστορία…
Πρόκειται για έναν από τους αρχαιότερους σπόρους που κατανάλωσε ο άνθρωπος στη γη, με ηλικία 8.000 ετών περίπου κι αυτό τεκμηριώνεται ιστορικά από ανασκαφές που έγιναν στα σπήλαια Oxcatlan στη Vera Cruz, όπου βρέθηκαν σπόροι αμάρανθου που χρονολογούνται από το 6.700 – 5.000π.Χ. Μαζί με τα φασόλια και το καλαμπόκι αποτελούσαν τη βασική τροφή των Αζτέκων και των Ίνκας, μάλιστα οι σπόροι του αμάρανθου κάλυπταν το 80% των ημερήσιων διατροφικών αναγκών τους.
Μπορεί η καταγωγή του αμάρανθου να είναι από την Κεντρική και Νότια Αμερική, ωστόσο το όνομά του είναι ελληνικό και σημαίνει αυτός που δεν μαραίνεται (δεν φθείρεται δηλαδή), και πράγματι οι σπόροι του είναι υπέρανθεκτικοί. Εκτός από τροφή οι Αζτέκοι κατανάλωναν τον αμάρανθο και σαν θεραπευτικό τρόφιμο ή ποτό μαζί με σοκολάτα και μέλι σε τελετές που ονομάζονταν alegria, που στα ισπανικά σημαίνει χαρά. Σε κάποιες τελετές αφιερωμένες στους θεούς τους κατασκεύαζαν βρώσιμα αγάλματα από μέλι κι αμάρανθο τα οποία στο τέλος τεμάχιζαν και μοίραζαν στους πιστούς.
Θρεπτική αξία και οφέλη
Οι σπόροι του αμάρανθου περιέχουν 30% παραπάνω πρωτεΐνες από το ρύζι και άλλα δημητριακά. Δεν περιέχουν γλουτένη, έτσι χρησιμοποιούνται άφοβα από άτομα με δυσανεξία στη γλουτένη. Είναι πλούσιοι σε μαγγάνιο, σίδηρο, μαγνήσιο, φώσφορο και ασβέστιο. Ανά φλιτζάνι, ο αμάρανθος περιέχει 251 θερμίδες και μόλις 4 γραμμάρια λίπους, κανένα από τα οποία δεν είναι κορεσμένο.
Πώς μαγειρεύεται
Βράζεται σε αλατισμένο νερό. Για κάθε φλιτζάνι αμάρανθου χρειαζόμαστε 6 φλιτζάνια νερό.
Πώς μπορούμε να εντάξουμε τον αμάρανθο στη διατροφή μας
- Στο πρωινό σαν ένα υγιεινό δημητριακό. Τον βράζουμε με γάλα και τον σερβίρουμε με φρούτα και ξηρούς καρπούς.
- Σαν συνοδευτικό αντί για ρύζι. Τον μαγειρεύουμε σε ένα νόστιμο ζωμό, προσθέτοντας τα αγαπημένα σας καρυκεύματα και λίγο λάδι.
- Σαν σταθεροποιητή σαλτσών αφού βοηθά στο δέσιμο τους.
- Σαν πρόσθετο σε σούπες και μαγειρευτά.
- Σε σαλάτες αντί για κινόα ή ρύζι.
- Τριμμένο ως αλεύρι. Το αλεύρι του αμάρανθου μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην παρασκευή ζυμαρικών και ψωμιού.