Από την Ιωάννα Σταμούλου
Μαζί με τον μαϊντανό θεωρούνται τα πλέον δημοφιλή αρωματικά παγκοσμίως που χρησιμοποιούνται κυρίως στη μαγειρική, ενώ οι θεραπευτικές ιδιότητες του άνηθου είναι γνωστές από την αρχαιότητα.
Ο άνηθος είναι μονοετής πόα με τρυφερό βλαστό, έντονο άρωμα και χαρακτηριστική γεύση. Η επίσημη ονομασία του είναι Άνηθον το βαρύοσμον (Anethum graveolens) και ανήκει στην οικογένεια των Σκιαδανθών -ίδια με το καρότο, ενώ και η ρίζα του είναι βολβός σαν του καρότου. Το ευρωπαϊκό όνομά του (dill) προέρχεται από την παλιά νορβηγική λέξη «dilla» που σημαίνει «να απαλύνει». Ο άνηθος συναντάται αυτοφυής σε πολλές περιοχές της Ευρώπης και της Ασίας, σε χώρες της Ανατολικής Μεσογείου και της Νότιας Ρωσίας, όμως καλλιεργείται σε όλο τον κόσμο για τους βλαστούς και το αιθέριο έλαιο που εξάγεται από τους σπόρους του. Οι κύριες χώρες καλλιέργειας είναι η Γερμανία, η Γαλλία και οι ΗΠΑ, ενώ η Ινδία είναι η πρώτη στον κόσμο.
Λίγη ιστορία…
- Οι θεραπευτικές ιδιότητες του άνηθου ήταν γνωστές στον αρχαίο ελληνικό και ρωμαϊκό πολιτισμό. Αναφορές για τον άνηθο έχουν γίνει τόσο στην Αγία Γραφή όσο και σε αρχαία αιγυπτιακά γραπτά.
- Οι αρχαίοι Έλληνες του απέδιδαν καταπραϋντικές ιδιότητες και τον χρησιμοποιούσαν για να διευκολύνουν τον ύπνο τους. Μάλιστα οι μητέρες έτριβαν τα στήθη τους με χυμό άνηθου, προκειμένου τα βρέφη μετά τον θηλασμό.να ηρεμήσουν και να κοιμηθούν
- Με ανθισμένα κλαδιά άνηθου στεφάνωναν τους νικητές των αθλητικών αγώνων, ενώ οι αθλητές άλειφαν το σώμα τους με το αιθέριο έλαιο των σπόρων του που θεωρούσαν χαλαρωτικό και τονωτικό των μυών.
- Ο Ιπποκράτης τον χρησιμοποιούσε στην προετοιμασία μιας συνταγής για τον καθαρισμό του στόματος.
- Οι στρατιώτες έβαζαν καμένους σπόρους άνηθου πάνω στα τραύματά τους για να επιταχύνουν την επούλωση.
- Φαρμακευτικές ιδιότητες του Άνηθου περιέγραψε ο Πλίνιος (23-79 μ.Χ.) και πολλοί συγγραφείς του 10ου αιώνα.
- Ο Διοσκουρίδης αναφέρει ότι από τα άνθη του παρασκευάζονταν το «ανήθινον μύρον» και από τους σπόρους του ο «ανήθινος οίνος».
- Κατά τον Μεσαίωνα ο άνηθος θεωρείτο αποτρεπτικός της μαγείας.
Ιδιότητες
Ο άνηθος περιέχει βιταμίνες Α, Β και C και σε μικρές ποσότητες, ασβέστιο, μαγνήσιο και κάλιο. Ακόμη περιέχει μονοτερπένια (καρβόνη και λιμονένιο) και φλαβονοειδή (κερσετίνη, καεμφερόλη και βικενίνη) στα οποία αποδίδουν θεραπευτικές ιδιότητες.
Χρήση στην κουζίνα
Ο τρυφερός βλαστός και τα λεπτά φύλλα του άνηθου χρησιμοποιούνται στη μαγειρική, σε πολλές κουζίνες ανά τον κόσμο για να αρωματίσουν σαλάτες, σούπες, σάλτσες, γαλακτοκομικά, λαχανικά κλπ. Το χαρακτηριστικό του άρωμα μοιάζει με αυτό του γλυκάνισου, ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί και αποξηραμένος. Στην Ελλάδα τον προσθέτουμε στη μαρουλοσαλάτα, στο τζατζίκι, στους λαχανοντολμάδες, στις χορτόπιτες και τις σπανακόπιτες και σε πολλά ακόμη λαδερά φαγητά όπως ντολμαδάκια και γίγαντες, σε ομελέτες, τουρσιά, πιάτα με ψάρι κ.α.
