Από την Ιωάννα Σταμούλου
Ποια η διαφορά και η υπεροχή τους έναντι των υπόλοιπων τροφίμων και ποια τα πιο γνωστά ελληνικά super foods
Μπήκαν στο λεξιλόγιο και τη ζωή μας τα τελευταία 15 χρόνια περίπου και η ελληνική λέξη που χρησιμοποιούμε για να τα χαρακτηρίσουμε είναι «υπερ-τροφές». Πρόκειται για υψηλής διατροφικής αξίας τρόφιμα που λόγω μεγάλης συγκέντρωσης θρεπτικών συστατικών καθώς κι αντιοξειδωτικών, φλαβονοειδών και πολυφαινολών φέρονται να μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης κάποιων ασθενειών. Κάποια απ’ αυτά ξέφυγαν από τα καταστήματα υγιεινών τροφών και κατέκλυσαν τα ράφια των σούπερ μάρκετ, αλλά και τα καλάθια της λαϊκής, των μπαχαρικάδικων, των μανάβικων και των πανηγυριών. Κάποια ήταν ανέκαθεν εκεί απλώς δεν τα είχαμε εντάξει σ’ αυτή την κατηγορία, κοινώς δεν τα είχαμε περί πολλού.
Από το 2007 η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει απαγορεύσει τη χρήση του όρου «υπερ-τρόφιμα» στη συσκευασία προϊόντων για διαφημιστικούς σκοπούς, εκτός αν προσδιορίζονται οι ευεργετικές τους ιδιότητες βάσει επιστημονικών στοιχείων, ενώ άλλοι τα έχουν χαρακτηρίσει «εργαλεία μάρκετινγκ χωρίς ιδιαίτερη επιστημονική βάση». Όπως και να έχει η αύξηση στην κατανάλωσή τους παγκοσμίως είναι τεράστια. Καθημερινά τα συναντάμε όχι μόνο συσκευασμένα στο ράφι, αλλά κι ως υλικά σε συνταγές μαγειρικής και σε πιάτα που προτείνουν εστιατόρια.
Τα πιο δημοφιλή υπερ-τρόφιμα ανά κατηγορία:
Φρούτα:
Γκότζι μπέρι, ιπποφαές, αρώνια, μύρτιλλα, μούρα, κράνμπερι, ακάι, αβοκάντο,
Σπόροι:
Κινόα, λιναρόσπορος, chia, αμάρανθος, κεχρί, κάνναβης, γκουαρανά, κακάο, κουκούτσια σταφυλιού, ηλιόσποροι, κολοκυθόσποροι
Μανιτάρια:
Γανόδερμα
Ξηροί καρποί:
Καρύδια, αμύγδαλα, φιστίκια κλπ.
Όσπρια:
Φασόλια, ρεβίθια, φακές, κόκκινα φασόλια κλπ.
Λαχανικά:
Kale, μπρόκολο, σπανάκι, κουνουπίδι, νεροκάρδαμο κλπ.
Φύκια:
Σπιρουλίνα, χλωρέλλα
Προϊόντα γάλακτος:
Κεφίρ
Μπαχαρικά και βότανα:
Τζίνσενγκ, τζίντζερ, πράσινο τσάι, matcha, κράταιγος, διάφορα άγρια βότανα, κλπ.
Προϊόντα μέλισσας:
Βασιλικός πολτός, γύρη, μέλι
Διάφορα:
Αλόη, μαύρο σκόρδο
Πώς και πότε μας ωφελούν
Τα superfoods δεν είναι πανάκεια και δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να θεωρηθούν φάρμακο. Ωστόσο η ένταξη των τροφών αυτών στην καθημερινή διατροφή επιδρά θετικά στην υγεία ενισχύοντας τον οργανισμό με αντιοξειδωτικές κι αντιμικροβιακές ουσίες, βιταμίνες, φυτικές ίνες κι ωφέλιμα λιπαρά σε ποσότητες μεγαλύτερες από τα υπόλοιπα «συμβατικά» τρόφιμα. Σε βάθος χρόνου, η κατανάλωσή τους μπορεί να λειτουργήσει περιοριστικά στον κίνδυνο εμφάνισης παθήσεων όπως οι καρδιαγγειακές και οι νευρολογικές, ο καρκίνος, η παχυσαρκία, η χοληστερίνη κι ο διαβήτης. Αυτό βέβαια ισχύει όταν εντάσσονται σ’ ένα μοντέλο ισορροπημένης διατροφής, αλλιώς μπορεί να μην παρέχουν κανένα απολύτως όφελος στον οργανισμό μας.
Τα ελληνικά superfoods
Η αγορά έχει γεμίσει με ξενόφερτα ακριβά προϊόντα που υπόσχονται θαύματα. Ωστόσο υπάρχουν κάποιες τροφές που στην Ελλάδα τις καταναλώνουμε σχεδόν από πάντα και δεν έχουμε ακόμα καταλάβει τη σπουδαιότητά τους. Οι κλινικοί διαιτολόγοι-διατροφολόγοι Αστερία Σταματάκη και Κωνσταντίνος Ξένος, από το Ελληνικό Ινστιτούτο Διατροφής, δημιούργησαν το βιβλίο «Γνωρίστε τα ελληνικά Superfoods» που διατίθεται από τις εκδόσεις Διόπτρα και μέσα απ’ αυτό παρουσιάζουν τις άγνωστες μαγικές ιδιότητες των ελληνικών τροφίμων. Αξίζει να πούμε δυο λόγια για την καθεμιά, έτσι ώστε να τις δούμε με διαφορετικό μάτι και να τις καταναλώνουμε μ’ άλλη όρεξη πια.
Μαστίχα
Πλούσια σε αντιοξειδωτικές κι αντιβακτηριακές ιδιότητες, καταπολεμά τα βακτήρια του σώματος και του πεπτικού, προστατεύοντας από την τερηδόνα, την οδοντική πλάκα, την κακοσμία του στόματος, το πεπτικό έλκος και τη νόσο του Crohn. Καταπολεμά επίσης την υψηλή χοληστερίνη και προστατεύει από διάφορους τύπους καρκίνου, όπως του προστάτη, του παχέος εντέρου και του παγκρέατος.
Αβγοτάραχο Μεσολογγίου
Περιέχει πολύτιμα Ω-3 λιπαρά οξέα που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του εγκεφάλου, ενισχύουν το ανοσοποιητικό, βελτιώνουν τις νοητικές λειτουργίες, προλαμβάνουν καρδιαγγειακά και καρκίνο κι έχουν κι αντιθρομβωτική δράση.
Κάππαρη
Φτωχή σε θερμίδες και πλούσια σε αντιοξειδωτικά που θωρακίζουν τον οργανισμό.
Κρόκος Κοζάνης
Προστατεύει από τα καρδιαγγειακά νοσήματα και τον καρκίνο, είναι φυσικό αντικαταθλιπτικό, αναχαιτίζει τη νόσο Αλτσχάιμερ και συμβάλλει στον έλεγχο του σωματικού βάρους.
Μέλι
Πλούσιο σε αντιμικροβιακές κι αντικαρκινικές ιδιότητες. Μάλιστα όσο πιο σκούρο είναι τόσο πιο ισχυρή είναι η αντιοξειδωτική του δράση.
Κορινθιακή σταφίδα
Πλούσιο σε αντικαρκινικές κι αντιυπερτασικές ιδιότητες, μπορεί να βοηθήσει τους διαβητικούς με υπέρταση να ρυθμίσουν την πίεση τους χωρίς ν’ αυξηθεί το ζάχαρό τους.
Αμύγδαλα
Είναι πλούσια σε πρωτεΐνες, βιταμίνη Ε και Β2. Ασβέστιο, μαγνήσιο, φώσφορο και μαγγάνιο καθώς και σε καλά λιπαρά, ενώ προστατεύουν από τον καρκίνο τύπου 2, την παχυσαρκία και την καρδιοπάθεια.
Φιστίκια Αιγίνης
Είναι πλούσια σε βιταμίνες Β1 και Β, ιχνοστοιχεία όπως ο χαλκός και το μαγγάνιο, ωφέλιμα λιπαρά κι αντιοξειδωτικές ουσίες. Μειώνουν τα τριγλυκερίδια και βελτιώνουν τα επίπεδα σακχάρου και χοληστερίνης στο αίμα, προστατεύοντας από καρδιοπάθειες και διαβήτη.
Δίκταμο
Περιέχει περισσότερα από 40 θρεπτικά συστατικά κι ανακουφίζει το βήχα που σχετίζεται με κρυολόγημα, τις ήπιες γαστρεντερικές διαταραχές, τις μικρές φλεγμονές στο δέρμα και τους μώλωπες. Ωστόσο δεν συνίσταται σε εγκύους και γυναίκες που θηλάζουν.
Κράνα
Περιέχουν περισσότερες αντιοξειδωτικές ουσίες από κάθε άλλο φρούτο κι αποτελούν θαυμάσια πηγή βιταμίνης C και καλίου. Δεν πρέπει να συγχέονται με τα ξενόφερτα cranberries.
Ελαιόλαδο
Προστατεύει από καρδιοπάθειες, εγκεφαλικά, εμφράγματα, καρκίνο του μαστού και του παχέος εντέρου κι εκριζώνει το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού που προκαλεί το στομαχικό έλκος.
Φύλλα Ελιάς
Το ρόφημα από φύλλα ελιάς έχει διουρητικές ιδιότητες, ενώ το εκχύλισμά του συμβάλει στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης σε περίπτωση υπέρτασης και του σακχάρου σε περίπτωση διαβήτη.
Ρόδι
Είναι θαυματουργό για την καρδιά και την υπέρταση και μειώνει τον κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2 και καρκίνο.
Τσάι του βουνού
Πλούσιο σε αντιμικροβιακές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες, προστατεύει από την οστεοπόρωση κι αμβλύνει τα συμπτώματα της νόσου Αλτσχάιμερ.
