Κουζίνα

Τίλιο, το φυσικό χαλαρωτικό και αντιπυρετικό

Από την Ιωάννα Σταμούλου

Ένα από τα πιο κοινά βότανα, γνωστό για τις φαρμακευτικές του ιδιότητες είναι το τίλιο, το οποίο δεν προέρχεται από κάποιο θάμνο όπως πολλοί νομίζαμε, αλλά από ένα πολύ ψηλό δέντρο με παχύ ίσκιο.

Η τιλιά ή αλλιώς φλαμουριά, φλαμούρι, φιλύρα, φιλούρα, φιλουργιά, λίπα, σφεντάμι είναι ιθαγενές φυτό της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, το οποίο γίνεται δέντρο με πλούσιο φύλλωμα και πολύ ίσιο και ψηλό κορμό που μπορεί να φτάσει και τα 30 έως 40 μέτρα. Γι’  αυτό χρησιμοποιείται και για καλλωπιστικούς λόγους εκτός από φαρμακευτικούς. Η Unter den Linden είναι η περίφημη λεωφόρος που διατρέχει το κέντρο του Βερολίνου από το City Palace έως την Πύλη του Βρανδεμβούργου και πήρε το όνομά της από τις φλαμουριές (linden στα γερμανικά) που ευθυγραμμίζουν τον πεζόδρομο ανάμεσα από τις δύο παράλληλες οδούς που φέρουν το ίδιο όνομα. Τα αποξηραμένα άνθη και σπανιότερα ο φλοιός είναι τα μέρη του φυτού που χρησιμοποιούμε για φαρμακευτικούς σκοπούς. Τα άνθη συλλέγoνται μόλις ανοίξουν τελείως και ξηραίνονται σε σκιά σε θερμoκρασiα κάτω από 35 βαθμούς Κελσίου, ενώ η φλούδα συλλέγεται τον Απρίλιο - Μάιο.

Λίγη ιστορία…

• Οι φαρμακευτικές ιδιότητες του τίλιου ήταν γνωστές από την αρχαιότητα και χρησιμοποιήθηκε ευρέως από τα ελληνορωμαϊκά χρόνια έως και τον Μεσαίωνα.
• Ο Διοσκουρίδης κατέγραψε ότι το κατάπλασμά του τίλιου θεραπεύει τα δαγκώματα των φιδιών ενώ ο Πλίνιος τον συμπλήρωσε λέγοντας ότι τα φίδια δεν πλησιάζουν ούτε τη σκιά του δέντρου.
• Κατά το Μεσαίωνα κυκλοφορούσε η δοξασία πως αν κοιμόσουν κάτω από μια φλαμουριά μεταφερόσουν στη Γη των νεραϊδών!
• Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκόσμιου όταν οι λαοί υπέφεραν από ασιτία, ήταν διαδεδομένο το «πράσινο αλεύρι» από το οποίο φτιαχνόταν το ψωμί για το «Δελτίο». Το συγκεκριμένο αλεύρι φτιαχνόταν από κοπανισμένα ξηρά φύλλα τίλιου, κριθάρι και καλαμποκάλευρο.
• Το τσάι τίλιου είναι δημοφιλές στην Ευρώπη για τις καταπραϋντικές και αντιπυρετικές του ιδιότητες, ενώ στη Γαλλία χρησιμοποιείται και ως συστατικό ποτών και εδεσμάτων.

Ιδιότητες – χρήσεις

Το τίλιο είναι γνωστό κυρίως για τις καταπραϋντικές του ιδιότητες, ενώ είναι και καλό αντιοξειδωτικό για τον οργανισμό αφού είναι πλούσιο σε κουμαρίνη. Επίσης έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, μειώνει την αρτηριακή πίεση, χαλαρώνει από το άγχος και βελτιώνει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Επειδή είναι και εφιδρωτικό, έχει την ιδιότητα να ρίχνει τον πυρετό, αποβάλλοντας παράλληλα από τον οργανισμό τις τοξίνες και καταπολεμώντας τα συμπτώματα του κρυολογήματος και της γρίπης. Ακόμη, μειώνει το βήχα απελευθερώνοντας τις αναπνευστικές οδούς και ανακουφίζει τον ερεθισμένο λαιμό.

Βοηθά στη θεραπεία κατά των φλεγμονών, συμπεριλαμβανομένης της αρθρίτιδας και της ουρικής αρθρίτιδας ενώ ανακουφίζει το ταραγμένο στομάχι και το γαστρεντερικό γενικότερα. Ωστόσο η κατανάλωση του τίλιου απαγορεύεται σε έγκυες και άτομα που παίρνουν αγωγή για παθήσεις της καρδιάς χωρίς την έγκριση γιατρού.