Από την Ιωάννα Σταμούλου
Μια παλιά αραβική παροιμία αναρωτιέται: «Πώς γίνεται να πεθάνει κάποιος αν έχει φασκόμηλο στον κήπο του;» Κι εγώ αναρωτιέμαι γιατί δεν το πίνουμε σαν αφέψημα και δεν το προσθέτουμε πιο συχνά σαν μυρωδικό στις συνταγές μας;
Το φασκόμηλο ή αλλιώς φασκομηλιά, αλιφασκιά, φάσκος, σφάκα, αγριοφασκιά για εμάς του έλληνες ή Σάλβια η φαρμακευτική (Salvia officinalis) σύμφωνα με την επιστημονική ονομασία του είναι αυτοφυής θάμνος των μεσογειακών χωρών και συναντάται σε πολλές διαφορετικές ποικιλίες. Μόνο στην Ελλάδα βρίσκουμε τουλάχιστον είκοσι. Το όνομα Salvia προέρχεται από το λατινικό ρήμα Salvare που σημαίνει «σώζω» ή «θεραπεύω». Το φασκόμηλο έχει έντονο άρωμα και εκτός από αυτοφυές καλλιεργείται για τις φαρμακευτικές ιδιότητες του, ως αφέψημα και ως καρύκευμα. Το μέρος του φυτού που χρησιμοποιούμε κατεξοχήν είναι τα φύλλα τα οποία συλλέγονται λίγο πριν στην αρχή της ανθοφορίας του με ξηρό και ηλιόλουστο καιρό, δηλαδή το Μάιο ή τον Ιούνιο και μένουν να αποξηραθούν στη σκιά.
Λίγη ιστορία…
- Οι αρχαίοι Έλληνες το θεωρούσαν ιερό φυτό και το είχαν αφιερώσει στο Δία. Το χρησιμοποιούσαν ως φάρμακο σε πολλές περιπτώσεις και έχαιρε μεγάλης εκτίμησης από τον Διοσκουρίδη, τον Γαληνό, τον Αέτιο και τον Ιπποκράτη. Μερικές από τις πολλές χρήσεις του ήταν στην περίπτωση δαγκώματος φιδιών και εντόμων, για την αύξηση της γονιμότητας των γυναικών και για να διώχνουν τα κακά πνεύματα!
- Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι έδιναν στις γυναίκες να πίνουν φασκόμηλο, για να αυξήσουν τη γονιμότητά τους.
- Οι Άραβες πίστευαν ότι μπορούσε να θεραπεύσει τα πάντα ή σχεδόν τα πάντα.
- Οι Ρωμαίοι το θεωρούσαν το ιερό φυτό της αθανασίας και το χρησιμοποιούσαν σε τελετές.
- Οι Κινέζοι το αποκαλούν «ελληνικό βραστάρι» και το θεωρούν καλύτερο κι από το τσάι. Πιο συγκεκριμένα, γνώρισαν το φασκόμηλο από τους Ολλανδούς και το εκτίμησαν τόσο, ώστε άλλαζαν 2 κιβώτια δικού τους τσαγιού με 1 κιβώτιο φασκόμηλου.
- Οι Γάλλοι το ονομάζουν «ελληνικό τσάι» και το χρησιμοποιούν – όπως και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι στη μαγειρική και σαν αφέψημα για τις θεραπευτικές του ιδιότητες.
Ιδιότητες – Χρήσεις
- Το φασκόμηλο είναι προικισμένο με πολλές θεραπευτικές ουσίες και ιδιότητες: αντιβακτηριδιακές, αντισηπτικές, καρδιοτονωτικές, σπασμολυτικές και αντιδιαβητικές.
- Ως αφέψημα είναι ιδανικό για τη στοματική υγεία και τη θεραπεία της φαρυγγίτιδας, της ουλίτιδας, των άφτρων καθώς και διαφόρων τραυματισμών του στόματος.
- Επίσης, τονώνει το νευρικό σύστημα, αυξάνει τη μνήμη και ενεργοποιεί την κυκλοφορία του αίματος.
- Τσιμπήματα από κουνούπια και σφήκες αντιμετωπίζονται τρίβοντας την ερεθισμένη περιοχή με φύλλα φρέσκου φασκόμηλου.
- Από το φασκόμηλο εξάγεται κι αιθέριο έλαιο το οποίο διεγείρει την ανανέωση των δερματικών κυττάρων και αυξάνει την κυκλοφορία του αίματος. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιείται τόσο στην κοσμετολογία όσο και στην αρωματοποιία.
- Επίσης το φασκόμηλο θεωρείται και μελισσοτροφικό φυτό παρέχοντας μέλι εκλεκτής ποιότητας.
Χρήση στη μαγειρική
Στη μαγειρική χρησιμοποιείται για να δώσει το άρωμά του σε ζωμούς, σε ψητά (πουλερικά, χοιρινό κλπ) και μαγειρευτά φαγητά καθώς και σε ξίδια. Ταιριάζει πολύ με τη σάλτσα ντομάτας και σε σάλτσες τυριών για ζυμαρικά.
