Από την Ιωάννα Σταμούλου
Μας ήρθε από πολύ μακριά, όμως ρίζωσε για τα καλά στους κήπους και τις καρδιές μας κι έγινε τόσο οικεία μας όσο η μυρωδιά ενός φρεσκοστυμμένου λεμονιού.
Η λουίζα είναι πολυετής θάμνος και ανήκει στην οικογένεια Verbenacea. Η επιστημονική της ονομασία είναι Aloysia citrodora, όμως συχνά τη συναντάμε σαν verbena ή lemon verbena. Στη χώρα μας είναι γνωστή και ως λεμονόχορτο, «χόρτο του Θεού» ή «χόρτο του σταυρού». Πρόκειται για ιθαγενές φυτό της Νότιας Αμερικής που έφτασε στην Ευρώπη τον 17ο αι. από τους Ισπανούς κατακτητές. Διαθέτει λεπτούς βλαστούς με μακριά ανοιχτοπράσινα φύλλα και όμορφα, μοβ, λευκά ή πράσινα άνθη με χαρακτηριστικό έντονο άρωμα που θυμίζει λεμόνι.
Λίγη ιστορία
- Κατά την αρχαιότητα θεωρούταν ιερό φυτό από πολύ σημαντικούς πολιτισμούς. Στην Αρχαία Αίγυπτο ένας μύθος υποστηρίζει πως το φυτό φύτρωσε εκεί που έπεσαν τα δάκρια της θεάς Ίσιδας όταν εκείνη θρήνησε τον θάνατο του θεού Όσιρι.
- Οι Αρχαίοι Ρωμαίοι ονόμαζαν τη λουίζα “herba sacra” (ιερό βότανο).
- Ιερό φυτό την αποκαλούσαν και οι Αρχαίοι Έλληνες και οι ιερείς τη χρησιμοποιούσαν για να σκουπίζουν τους βωμούς των ναών.
- Συνδέεται και με τη χριστιανική πίστη καθώς λέγεται ότι σταμάτησε την αιμορραγία των τραυμάτων του Ιησού όταν ήταν σταυρωμένος. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο ονομάζεται «χόρτο του σταυρού».
Ιδιότητες και οφέλη για την υγεία
Η λουίζα διαθέτει πλήθος ευεργετικών ιδιοτήτων και θεωρείται φαρμακευτικό βότανο. Ενώ μέχρι πρόσφατα η χρήση της περιοριζόταν στην παραγωγή τροφίμων και αρωμάτων ως πρόσθετο, μετά τα αποτελέσματα σύγχρονων ερευνών που του αποδίδουν πληθώρα μοναδικών για την υγεία ιδιοτήτων, οι παραδοσιακές χρήσεις του ως φαρμακευτικό βότανο έχουν επανέλθει στο προσκήνιο. Περιέχει πλήθος πτητικών ελαίων (κιτρονελλάλη, κιτράλη, λιναλόλη), τερπενοειδή, φαινολικά οξέα και φλαβονοειδή όπως η λουτεολίνη η οποία είναι γνωστή για τις αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές και αντικαρκινικές της ιδιότητες. Το αιθέριο έλαιο της λουΐζας διαθέτει υψηλή περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικές ενώσεις και εκτός από τις φαρμακευτικές του χρήσεις, χρησιμοποιείται επίσης για την παρασκευή αρωμάτων και καλλυντικών.
- Το τσάι από τα φύλλα της λουίζας θεωρείται αποτελεσματικό στην απώλεια βάρους. Περιέχει μόνο 2 θερμίδες και βοηθά στη μείωση της επιθυμίας για φαγητό.
- Βοηθά στη θεραπεία πολυάριθμων φλεγμονωδών καταστάσεων και στη μείωση του πόνου από αρθρίτιδα.
- Καταπολεμά τις ελεύθερες ρίζες και θωρακίζει το ανοσοποιητικό.
- Βοηθά την πέψη και αποτρέπει την εμφάνιση σπασμών και φουσκώματος στο στομάχι.
- Μειώνει τα επίπεδα στρες και άγχους.
- Έχει αντισυμφορητικές και αντιχρεμπτικές ιδιότητες και βοηθά την καλή λειτουργία του αναπνευστικού σε περιπτώσεις κρυολογήματος.
Να σημειωθεί πως όπως ισχύει για όλα τα βότανα έτσι και η κατανάλωση του τσαγιού της λουίζας, όσο ευεργετικό και αν είναι δεν πρέπει να καταναλώνεται διαρκώς και για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Διακόπτουμε και ξανασυνεχίζουμε την κατανάλωσή του.
Χρήση στην κουζίνα
Εκτός από αφέψημα προστίθεται στο τσάι για να δώσει έντονο άρωμα λεμονιού. Φρέσκα ή ξερά τα φύλλα της λουίζας δίνουν υπέροχη λεμονάτη γεύση σε ψάρια και σε πιάτα πουλερικών, κρεατικών και λαχανικών. Επίσης χρησιμοποιούνται σε μαρινάδες, σάλτσες, μαρμελάδες, κρέμες, πουτίγκες, στο γιαούρτι, σε σιρόπια αλλά και σε ποτά.