Από την Ιωάννα Σταμούλου
Ο τελευταίος μήνας του φθινοπώρου και ενδέκατος του χρόνου, έχει 30 μέρες και καταφτάνει πάντα με κάμποσα καλούδια στο καλάθι του αλλά και μεγάλες γιορτές στο καλεντάρι του.
Το όνομά του προέρχεται από τα λατινικά – novem θα πει ένατος – αφού σύμφωνα με το αρχαίο δεκάμηνο ρωμαϊκό ημερολόγιο ο Νοέμβριος ήταν ο ένατος μήνας. Αργότερα με την προσθήκη του Ιανουαρίου και του Φεβρουαρίου, το ρωμαϊκό έτος έγινε δωδεκάμηνο κι ο Νοέμβριος μετακινήθηκε στην ενδέκατη θέση, κρατώντας όμως την παλιά του ονομασία.
Λίγη ιστορία…
Ο Νοέμβριος στην αρχαία Αθήνα ισοδυναμούσε με το δεύτερο δεκαπενθήμερο του μήνα Πυανοψιώνα και το πρώτο του Μαιμακτηριώνα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου γιόρταζαν τα Χαλκεία (κατά τα οποία οι σιδεράδες της πόλης τιμούσαν τον Θεό Ήφαιστο που θεωρούσαν προστάτη τους) και τα Μαιμακτήρια, προς τιμήν του Δία του Μαιμάκτη, (που θα πει θυελλώδης) για να του ζητήσουν ήπιο καιρό, την εποχή που δυνάμωνε το κρύο.
Λίγη λαογραφία…
Σύμφωνα με το λαϊκό καλεντάρι ο Νοέμβριος έχει κι άλλες ονομασίες όπως: Σποριάς και Μεσοσπορίτης λόγω της σποράς δημητριακών και οσπρίων, Βροχάρης για τις βροχές του, Ανακατωμένος λόγω των ακατάστατων καιρικών συνθηκών, Κρασομηνάς γιατί ανοίγονταν τα βαρέλια με το καινούργιο κρασί, Αϊ Ταξιάρχης, Αρχαγγελίτης, Αρχαγγελιάτης, Αϊ Στράτης και Αϊ Στράτηγος, από την εορτή των Ταξιαρχών στις 8 Νοεμβρίου, Αγιομηνάς από την εορτή του Αγίου Μηνά στις 11 Νοεμβρίου, Φιλιππιάτης από την εορτή του Αγίου Φιλίππου στις 14 Νοεμβρίου, Αντριάς από την εορτή του Αγίου Ανδρέα στις 30 Νοεμβρίου. Λέγεται μάλιστα πως από τη γιορτή του Αγίου Ανδρέα και μετά «αντρειεύει» το κρύο και ξεκινά ο χειμώνας.
Παροιμίες για τον Νοέμβριο
- Νοέμβρη οργώματα κι ελιές, δεν απολείπουν οι δουλειές.
- Ο Νοέμβρης κι αν βροντά, το κρασάκι να ’ναι καλά!
- Ο Νοέμβρης με βροχή, σκάβει, σπέρνει όλη τη γη.
- Τον Νοέμβρη κρύο κάνει κι η φωτιά θα μας ζεστάνει
Τα προϊόντα του Νοεμβρίου
Φρούτα: αβοκάντο, ακτινίδια, γκρέιπφρουτ, πορτοκάλια, κλημεντίνες, λεμόνια, λωτοί, μήλα, ξυνόμηλα, ρόδια, αχλάδια.
Καρποί: Ελιές, κάστανα, καρύδια.
Λαχανικά: Κολοκύθες, κουνουπίδια, μπρόκολα, λάχανα, μανιτάρια, παντζάρια, πράσο, σέλινο, σπανάκι, ρόκα.
Ψάρια: αθερίνα, γαύρος, γλώσσα, κουτσομούρες, λυθρίνια, πεσκανδρίτσες, πέρκες, δράκαινες, σκορπίνες, καλαμάρια, γυαλιστερές, κυδώνια.