Τι σχέση έχουν τα κράνα με τα κράνμπερις;

 

 

Από την Ιωάννα Σταμούλου


 

Κάποιοι τα ταυτίζουν νομίζοντας πως είναι το ίδιο πράγμα. Η αλήθεια όμως είναι πως δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους. Όμως και τα δύο είναι πολύ σημαντικές τροφές με σπουδαίες ιδιότητες.

Κατ’ αρχάς να διευκρινίσουμε πως τα κράνα (Cornus mas) είναι ελληνικότατα, καρπός ενός πανέμορφου δέντρου, της κρανειάς, ενώ τα κράνμπερι (Vacciniummacrocarpon), είναι τα ξενόφερτα μούρα ενός θάμνου με καταγωγή από την Αμερική και Βόρεια Ευρώπη και συγγενείς του μύρτιλλου.

Πιο συγκεκριμένα:

Κράνα

 

Η κρανειά είναι φυλλοβόλο δέντρο της Νότιας Ευρώπης και της Νοτιοδυτικής Ασίας. Στην Ελλάδα είναι αυτοφυής και συναντάται κυρίως σε ορεινές περιοχές της Βόρειας Ελλάδας, ωστόσο τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί φυτώρια κρανιάς και σε διαφορετικές περιοχές όπου καλλιεργείται βιολογικά. Φτάνει έως και 12 μέτρα ύψος και τα φύλλα της έχουν λογχοειδές σχήμα. Ανθίζει την άνοιξη και τα άνθη της είναι κίτρινα, ενώ ο καρπός της είναι κατακόκκινος και γυαλιστερός με ιδιαίτερα ξινή γεύση.

 

Λίγη ιστορία

Η κρανειά είναι γνωστή στους Αρχαίους Έλληνες οι οποίοι χρησιμοποιούσαν τους καρπούς της σαν φάρμακο. Μάλιστα ο Όμηρος στην Ιλιάδα την αναφέρει ως «κράνεια». Ο Θεόφραστος επίσης αναφέρει πως το ξύλο της κρανιάς είναι σκληρό σαν κόκκαλο και γι’ αυτό έφτιαχναν από αυτό κυνηγητικές λόγχες, πολεμικά ακόντια, τόξα και μπαστούνια. Από το ίδιο ξύλο φτιάχνονταν αργότερα και «σάρισες» τα περίφημα μακεδονικά δόρατα. Ο Παυσανίας αναφέρει πως από το ξύλο της έφτιαξαν οι Έλληνες στην Τροία και τον Δούρειο Ίππο. Από τις κρανειές του ιερού δάσους του Απόλλωνα.

Ιδιότητες

Τα κράνα είναι πλούσια σε βιταμίνες C και Ε, καροτινοειδή, φλαβενοειδή και φαινολικές ενώσεις, είναι δηλαδή μια πραγματική βόμβα αντιοξειδωτικών. Περιέχουν επίσης πηκτίνη, τανίνη και σίδηρο (Fe).

 

Χρήσεις

Από τα κράνα φτιάχνουν κυρίως λικέρ, αλλά και μαρμελάδες και γλυκά του κουταλιού. Μπορούν να προστεθούν σε σαλάτες και φρουτοσαλάτες, σε γρανίτες, σε παγωτά αλλά και σε κρεατικά μαγειρεμένα με μπαχαρικά και γλυκόξινες σάλτσες.

 

Κράνμπερις

 

Tα κράνμπερι συναντώνται αυτοφυή μόνο στη Βόρεια Eυρώπη και στη Bόρεια Aμερική. Οι καρποί της Bόρειας Aμερικής είναι μεγαλύτεροι και πιο χυμώδεις και ονομάζονται «crane-berries», είτε επειδή τα ροζ λουλούδια του φυτού μοιάζουν με το κεφάλι του γερανού (στα αγγλικά crane) είτε γιατί ο γερανός έχει αδυναμία στους καρπούς του. Οι Iνδιάνοι εκτιμούσαν τα κράνμπερις για τη θρεπτική και θεραπευτική τους αξία, ενώ τα χρησιμοποιούσαν και για να βάφουν κόκκινα υφάσματα και διακοσμητικά φτερά. H καλλιέργεια των κράνμπερι για εμπορικούς λόγους έχει ξεκινήσει από το 19ο αιώνα.

 

Ιδιότητες

Τα κρανμπερις είναι καλή πηγή φλαβονοειδών, βιταμινών B, C, D, καλίου και σίδηρου. Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, αποτελούν καλή πηγή κηκιδικoύ οξέος (ellagic acid) μιας αντιοξειδωτικής ουσίας που διαθέτει αντικαρκινική δράση. Εδώ και αιώνες τα κράνμπερι θεωρούνται παραδοσιακό φάρμακο για τις λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος, ιδιαίτερα της ουρολοίμωξης. Επίσης είναι ευεργετικά για το στομάχι καθώς εμποδίζουν τη δράση του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού, του βακτηρίου που σχετίζεται με την ανάπτυξη του έλκους, ενώ μας χαρίζουν λαμπερό χαμόγελο καταπολεμώντας  τις βακτηριακές αποικίες, που ανοίγουν τον δρόμο για τον σχηματισμό κοιλοτήτων και για την περιοδοντίτιδα, ενώ παράλληλα τα εμποδίζουν να παράγουν οξέα που φθείρουν το σμάλτο των δοντιών.

 

Χρήσεις

Σαφώς και τα ωμά ή τα κατεψυγμένα κράνμπερις είναι πιο πλούσια σε θρεπτικά συστατικά αλλά στην Ελλάδα δεν είναι εύκολο να τα βρούμε. Στην περίπτωση που τα βρούμε  τα πολτοποιούμε και τα καταναλώνουμε σαν χυμό ή σε smoothies, σε συνδυασμό με άλλους χυμούς και ποτά (σόδα, λευκό κρασί, χυμό γκρέιπ φρουτ κλπ). Tα κάνουμε σάλτσα για γαλοπούλα, κόκκινα κρέατα, κυνήγι ή ακόμη και για ψάρι. Τα κράνμπερι λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε πηκτίνη γίνονται τέλειες μαρμελάδες και ζελέ. Σε αποξηραμένη μορφή τα χρησιμοποιούμε στη μαγειρική και τη ζαχαροπλαστική όπως ακριβώς και τις σταφίδες.

 

Μπορείς να δεις ακόμη