Από την Ιωάννα Σταμούλου
Όλο και πιο συχνά τα τελευταία χρόνια γίνεται λόγος για τις υπερ-τροφές. Τα superfood, σύμφωνα με τον διεθνή όρο, είναι γνωστά για τις υπερ-ευεργετικές τους ιδιότητες συγκριτικά με τα υπόλοιπα τρόφιμα του φυτικού βασιλείου. Η αρώνια είναι μια από αυτές τις περιπτώσεις υπερτροφών. Κατέχει επάξια τον τίτλο, αφού στέκεται στην κορυφή των προϊόντων με τις μεγαλύτερες τιμές αντιοξειδωτικών, βιταμινών κι ιχνοστοιχείων που την κατατάσσουν στα φαρμακευτικά φυτά.
Η επιστημονική ονομασία του φυτού είναι Aronia melanocarpa. Πρόκειται για έναν φυλλοβόλο θάμνο, ιδιαίτερα φουντωτό. Έχει σκληρά και γυαλιστερά καταπράσινα φύλλα που κοκκινίζουν πριν πέσουν το φθινόπωρο. Ο καρπός της είναι ένα μαυριδερό μούρο με γυαλιστερή επιδερμίδα σαν μύρτιλλο. Η αρώνια δεν είναι γηγενής και πατρίδα της είναι η Βόρεια Αμερική κι ο Καναδάς. Στην Ευρώπη έφτασε κατά την περίοδο του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου. Αρχικά ξεκίνησαν να την καλλιεργούν στις βορειοανατολικές Ευρωπαϊκές χώρες και στη Ρωσία. Τα τελευταία χρόνια καλλιεργείται σε Αμερική κι Ευρώπη σε πεδινές, παράκτιες, ημιορεινές και ορεινές περιοχές, εξαιτίας της μεγάλης προσαρμοστικότητάς της σε ποικιλία εδαφοκλιματικών συνθηκών.
Στη χώρα μας η αρώνια καλλιεργείται τα τελευταία χρόνια με μεγάλη επιτυχία σε διάφορες περιοχές για την παραγωγή των καρπών αλλά και των φύλλων της. Συλλέγονται το φθινόπωρο λίγο πριν την πτώση τους, αποξηραίνονται και χρησιμοποιούνται ως αφέψημα. Οι καρποί της χρησιμοποιούνται νωποί, κατεψυγμένοι κι αποξηραμένοι. Τα προϊόντα μεταποίησης καρπών αρώνιας είναι περιζήτητα και διακρίνονται σε προϊόντα διατροφής (χυμοί, μαρμελάδες, ενεργειακά ροφήματα, λικέρ, κρασί), σε φαρμακευτικά προϊόντα (έλαια, βιταμινούχα σκευάσματα, συμπληρώματα διατροφής) και καλλυντικά (αντιγηραντικές κρέμες, λοσιόν, οροί κ.α.)
Διατροφική αξία και ιδιότητες
Είναι γνωστή για το πλήθος ευεργετικών ιδιοτήτων των καρπών και των φύλλων της. Η αρώνια είναι αναγνωρισμένη ως φαρμακευτικό φυτό. Διακρίνεται για την υψηλή συγκέντρωση πολυφαινολικών ενώσεων (φλαβονοειδών, ανθοκυανίνης και τανίνης) και η περιεκτικότητά της σε φλαβονοειδή (φυσικά αντιοξειδωτικά, βιταμίνη Ρ) είναι από τις υψηλότερες όλων των φρούτων, αλλά και η υψηλότερη συνολική συγκριτικά με τα υπόλοιπα μούρα.
Ο φρέσκος καρπός αρώνιας έχει τη μεγαλύτερη αντιοξειδωτική δράση από όλα τα φρούτα που μετρήθηκαν με την κλίμακα ORAC (εκφράζει την ικανότητα απορρόφησης ελεύθερων ριζών οξυγόνου). Ο χυμός έχει υψηλότερες τιμές TEAC (Trolox Equivalent Antioxidant Capacity της κάθε ουσίας, η οποία εκφράζει την ικανότητά της να εκκαθαρίζει ελεύθερες ρίζες οξυγόνου) από τον χυμό ροδιού και τετραπλάσιες από το κόκκινο κρασί. Επίσης, οι καρποί της αρώνιας περιέχουν μεγάλες ποσότητες προβιταμίνης Α (β καροτένιο) και βιταμινών Β2, Β6, Β9, C, E, K, ιχνοστοιχείων όπως ράδιο, μολυβδαίνιο, βόριο και ιώδιο (ιχνοστοιχεία), καθώς και πηκτίνη σε υψηλότατες συγκεντρώσεις.
Οι πολυφαινόλες είναι γνωστές για τις ευεργετικές τους ιδιότητες: καλός σύμμαχος τη καρδιάς, του ουροποιητικού συστήματος, δρουν προληπτικά εναντίον διαφόρων ειδών καρκίνου. Επίσης ενισχύουν το κυκλοφορικό σύστημα και τα αγγεία, καταπολεμούν την υπέρταση, προστατεύουν το συκώτι, βοηθούν στη ρύθμιση του διαβήτη, στην πρόληψη και αντιμετώπιση διαφόρων νοσημάτων των νεφρών, ρευματισμών, αλλεργιών, κ.λ.π.
Πως αξιοποιούμε την αρώνια
Προς το παρόν η αρώνια δεν διατίθεται λιανικώς στη φρέσκια της μορφή. Ούτε όμως καταναλώνεται εύκολα καθώς η γεύση της είναι κάπως στυφή και ξινή. Τη βρίσκουμε όμως μεταποιημένη σε διάφορα προϊόντα. Χυμούς κι ενεργειακά ροφήματα, αποξηραμένους καρπούς –κάποιες φορές καλυμμένους με σοκολάτα, μαρμελάδες, γλυκά του κουταλιού, λικέρ κλπ. Μπορούμε λοιπόν να την συνδυάσουμε με το γιαούρτι μας, σε κρέμες, παγωτά και πάσης φύσεως επιδόρπια. Το αποτέλεσμα σίγουρα θα είναι απολαυστικό ενώ παράλληλα προσφέρει στον οργανισμό τα ευεργετικά της οφέλη.