Από την Ιωάννα Σταμούλου
Ο πρώτος μήνας του καλοκαιριού κάθε χρόνο καταφτάνει γεμάτος γιορτές και δώρα και μαζί με τις πρώτες γερές ζέστες μας επιφυλάσσει και τις πρώτες βουτιές στη θάλασσα…
Σύμφωνα με το Γρηγοριανό ημερολόγιο ο Ιούνιος έχει 30 ημέρες, είναι ο έκτος μήνας του χρόνου και ο πρώτος του καλοκαιριού, αφού στις 21 έχουμε το θερινό ηλιοστάσιο, τη μεγαλύτερη ημέρα του χρόνου δηλαδή στο Βόρειο Ημισφαίριο κι επισήμως την έναρξη του καλοκαιριού. Όμως ο Ιούνιος σημαίνει πολλά ακόμη. Το όνομά του προέρχεται από τη λατινική γλώσσα (Junius) και την Ήρα, τη σύζυγο του θεού Δία, η οποία στα λατινικά ονομάζεται Juno. Η ελληνική παράδοση ωστόσο, έχει πολλά ξεχωριστά ονόματα για τον Ιούνιο: Κερασάρη ή Κερασινός λόγω της συγκομιδής των κερασιών, Θεριστή λόγω του θερισμού των σιτηρών, Ορνιαστή λόγων του ορνιασμού (τεχνητής γονιμοποίησης της συκιάς με τους ορνούς, του καρπούς της άγριας συκιάς), αλλά και Ριγανά γιατί είναι ο μήνας που μαζεύουμε τη ρίγανη.
Το θερινό ηλιοστάσιο, η αρχή του καλοκαιριού, είναι το φαινόμενο που χαρακτηρίζει τον μήνα από την πλευρά της αστρονομίας, ενώ από την πλευρά της παράδοσης ιδιαίτερα χαρακτηριστική είναι η γενέθλια εορτή του Αϊ-Γιάννη του Προδρόμου.
Οι πιο σημαντικές γιορτές του μήνα:
- Πεντηκοστή (φέτος πέφτει στις 12 Ιουνίου): η Κυριακή που πέφτει πενήντα ημέρες μετά την Ανάσταση.
- Αγίου Πνεύματος (φέτος πέφτει στις 13 Ιουνίου): η Δευτέρα μετά την Πεντηκοστή, που είναι και αργία για τους δημοσίους υπαλλήλους και όσους ασκούν επάγγελμα που θεωρείται πνευματική εργασία.
- Του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου στις 24 Ιουνίου, με πολλά παραδοσιακά έθιμα όπως το πήδημα των φωτιών (στις οποίες καίνε και το πρωτομαγιάτικο στεφάνι) και τον Κλήδωνα, την παραμονή της γιορτής.
- Πέτρουκαι Παύλου στις 29 Ιουνίου
- Των 12 Αποστόλωνστις 30 Ιουνίου
Παροιμίες για τον Ιούνιο
- Από το θέρο ως τις ελιές, δεν απολείπουν οι δουλειές.
- Γενάρη πίνουν το κρασί, τον θεριστή το ξίδι.
- Θεριστής με το δρεπάνι, τον καιρό του δεν τον χάνει.
- Καλώς τόνε τον θεριστή, όπου μας εγλιτώνει, και με τα στάρια τα πολλά, το σπίτι μας φορτώνει.
Το καλάθι του Ιουνίου
Ιδιαίτερα πλούσιο και πολύχρωμο το καλάθι του μήνα που χωράει πολλά νόστιμα.
Φρούτα
Κάνουν την εμφάνισή τους τα πρώτα βερίκοκα, ροδάκινα, κορόμηλα, νεκταρίνια, κεράσια, βύσσινα, καρπούζια, πεπόνια ενώ βρίσκουμε τα τελευταία μούσμουλα και φράουλες. Αν και ψυγείου, ακόμα βρίσκουμε στα καφάσια πορτοκάλια, μήλα, αχλάδια, ακτινίδια, γκρέιπφρουτ και λεμόνια.
Λαχανικά
Στα καλύτερά τους αυτή την εποχή είναι τα κολοκυθάκια, οι μελιτζάνες, οι μπάμιες, οι πιπεριές, τα πράσινα φασολάκια, τα αγγούρια, οι ντομάτες, τα βλήτα, η αρμύρα, ενώ ακόμη βρίσκουμε αμπελόφυλλα, κουκιά, αγκινάρες, καρότα, κρεμμυδάκια φρέσκα, λάχανα, πράσα, σπανάκι, παντζάρια, σπαράγγια, ραπανάκια, φινόκιο.
Ψάρια και θαλασσινά
Αθερίνες, σαρδέλες, φρίσσες, ζαργάνες, γοφάρια, παλαμίδες, λούτσοι, κέφαλοι, λαβράκια, μαγιάτικα, μελανούρια, σαφρίδια, σκουμπριά, κυδώνια, αστακούς και μύδια. Αποφεύγουμε να καταναλώνουμε μπακαλιάρους, γαύρους, κουτσομούρες, μουρμούρες, μπαρμπούνια, ροφούς, σαργούς, σπάρους, φαγκριά γιατί είναι η περίοδος αναπαραγωγής τους.